ਬਾਂਗੰਗਾ ਨਦੀ (ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ)

ਬਾਂਗੰਗਾ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਇੱਕ ਨਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਚਨਾਬ ਨਦੀ ਦੀ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕਟੜਾ, ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚੋਂ ਵਗਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨਦੀ ਹਿਮਾਲਿਆ ਦੀ ਸ਼ਿਵਾਲਿਕ ਰੇਂਜ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਢਲਾਨ ਤੋਂ ਉਤਪੰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਹਿੰਦੂ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਲਈ '''' ਵੈਸ਼ਨੋ ਦੇਵੀ '''' ਤੀਰਥ 'ਤੇ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਟਾਪ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਵ੍ਯੁਤਪਤੀ

ਨਦੀ ਦਾ ਨਾਮ ਜੜ੍ਹ ਪਾਬੰਦੀ "ਤੀਰ" ਅਤੇ ਗੰਗਾ "ਨਦੀ" ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ। ਦੰਤਕਥਾ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮਾਤਾ '''' ਵੈਸ਼ਨੋ ਦੇਵੀ '' ਨੇ ਤੀਰ ਨਾਲ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀ ਬਣਾਈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕੀਤਾ, ਆਪਣੇ ਵਾਲ ਧੋਤੇ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਨਦੀ ਨੂੰ ਬਾਲ ਗੰਗਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਬਾਲ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ "ਵਾਲ"।

ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਮਹੱਤਤਾ

ਹਿੰਦੂ ਵੈਸ਼ਨਵ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਲਈ ਨਦੀ ਦਾ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਦੰਤਕਥਾ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮਾਤਾ ਵੈਸ਼ਨੋ ਦੇਵੀ, ਇੱਕ ਦੇਵੀ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਰਾਮ ਦੀ ਭਗਤ, ਤ੍ਰਿਕੁਟਾ ਪਹਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਨਿਵਾਸ ਵੱਲ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਸਦੇ ਸਾਥੀ ਹਨੂੰਮਾਨ ਨੂੰ ਪਿਆਸ ਲੱਗੀ। ਉਸਨੇ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤੀਰ ਮਾਰਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨਦੀ ਵਗ ਪਈ। ਉਹ ਇਸ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਦੀ ਸੀ, ਆਪਣੇ ਵਾਲ ਧੋਦੀ ਸੀ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਇਸ ਨਦੀ ਨੂੰ ਬਾਲ ਗੰਗਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ "ਬਾਲ" ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ "ਵਾਲ"। ਹਰ ਸਾਲ 10 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੈਲਾਨੀ ਤੀਰਥ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪੂਰੀ ਯਾਤਰਾ 'ਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੁੱਧ ਕਰਨ ਲਈ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।