ਬਾਗਾਨ

ਬਾਗਾਨ (ਬਰਮੀ: ပုဂံ; MLCTS: pu.gam, IPA: [bəɡàɴ]; ਪਾਗਾਨ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਮਿਆਂਮਾਰ ਦੇ ਮੰਡਾਲੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। 9ਵੀਂ ਤੋਂ 13ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੱਕ, ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਪਾਗਾਨ ਰਾਜ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਸੀ, ਪਹਿਲਾ ਰਾਜ ਜਿਸ ਨੇ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਇਕਜੁਟ ਕੀਤਾ ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਧੁਨਿਕ ਮਿਆਂਮਾਰ ਬਣਿਆ। 11ਵੀਂ ਅਤੇ 13ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਰਾਜ ਦੀ ਚੜ੍ਹਤ ਦੌਰਾਨ, 10,000 ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਬੋਧੀ ਮੰਦਰਾਂ, ਪਗੋਡਾ ਅਤੇ ਮੱਠਾਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਬਾਗਾਨ ਦੇ ਮੈਦਾਨੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 2,200 ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੰਦਰਾਂ ਅਤੇ ਪਗੋਡੇ ਅਜੇ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹਨ।

ਬਾਗਾਨ ပုဂံ ਪਾਗਾਨ
ਮੰਦਰ
ਗੁਣਕ: 21°10′N 94°52′E
ਦੇਸ਼	ਮਿਆਂਮਾਰ
ਖੇਤਰ	ਮੰਡਾਲੇ
ਖੋਜਿਆ	ਮੱਧ-ਤੋਂ-ਦੇਰ 9ਵੀਂ ਸਦੀ
ਖੇਤਰ
• ਕੁੱਲ	104 km2 (40 sq mi)
ਆਬਾਦੀ
• ਨਸਲਾਂ	ਬਮਰ
• Religions	ਥੇਰਾਵਾ ਬੁੱਧ ਧਰਮ
ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ	ਯੂਟੀਸੀ+6.30 (MST)

ਬਾਗਾਨ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਖੇਤਰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਨਵੇਂ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਉਦਯੋਗ ਦੇ ਲਈ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਆਕਰਸ਼ਣ ਹੈ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੰਬੋਡੀਆ ਵਿੱਚ ਐਂਗਕੋਰ ਵੱਟ ਦੇ ਆਕਰਸ਼ਣ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਨਿਰੁਕਤੀ

ਬਾਗਾਨ ਬਰਮੀ ਸ਼ਬਦ ਪੁਗਨ (ပုဂံ) ਦਾ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਦੀ ਬਰਮੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਉਚਾਰਨ ਹੈ, ਜੋ ਪੁਰਾਣੇ ਬਰਮੀ ਪੁਕਮ (ပုကမ်) ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਪੁਰਾਣਾ ਪਾਲੀ ਨਾਮ ਅਰਿਮੰਦਨਾ-ਪੁਰਾ (အရိမဒ္ဒနာပူရ) ਹੈ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ- "ਉਹ ਸ਼ਹਿਰ ਜੋ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਨੂੰ ਕੁਚਲਦਾ ਹੈ")। ਪਾਲੀ ਵਿੱਚ ਇਸਦੇ ਹੋਰ ਨਾਂ ਉਸਦੇ ਸੁੱਕੇ ਖੇਤਰ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਹਨ: ਤੱਟਦੇਸਾ (တတ္တဒေသ, "ਕਾਟ ਜ਼ਮੀਨ") ਅਤੇ ਟੈਂਪਾਡੀਪਾ (တမ္ ပ ဒီ ပ, "ਬ੍ਰੋਨਜ਼ਡ ਦੇਸ਼")। ਬਰਮੀ ਲੇਖਕ ਥਿਰੀ ਪਿਯੀਸਿਆ (သီရိပစ္စယ) ਅਤੇ ਤਮਪਾਵਾੜੀ (တမ္ပဝတီ) ਦੇ ਹੋਰ ਪੁਰਾਣੇ ਨਾਵਾਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਇਤਿਹਾਸ

ਪਾਗਾਨ ਸਾਮਰਾਜ c. 1210

ਬਰਮੀ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਬਾਗਾਨ ਦੂਜੀ ਸਦੀ ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 849 ਈ ਵਿੱਚ ਰਾਜਾ ਪਿਨਬਿਆ ਨੇ ਪੱਕਾ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਬਾਗਾਨ ਦੇ ਬਾਨੀ ਦੇ 34 ਵੇਂ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਸਨ। ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਇਹ ਵੀ ਮੰਨਦੀ ਹੈ ਕਿ ਬਾਗਾਨ 9ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਮੱਧ ਬਰਮਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਮੱਧ-ਅੱਧੀ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਨਾਨਾਝੋ ਸਾਮਰਾਜ ਤੋਂ ਇਰਾਵਾੜੀ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹ 10ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਤੱਕ ਪਯੂ ਸ਼ਹਿਰ-ਸੂਬਿਆਂ ਦੇ ਕਈ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ ਜਦੋਂ ਬਰਮਨ ਆਦੇਸ਼ ਅਧਿਕਾਰ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਹੋਰ ਚੜ੍ਹਤ ਸੀ। 

20 ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੋਂ ਵਰਤਮਾਨ

ਇੱਥੇ 1868 ਵਿੱਚ ਵੇਖਿਆ ਗਿਆ ਮੂਲ ਬੂਪਾ 1975 ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਸਲੀ ਆਕਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਪਾਗੋਦਾ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਬਾਗਾਨ, ਜੋ ਇੱਕ ਸਰਗਰਮ ਭੁਚਾਲ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਨੂੰ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਭੁਚਾਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ 1904 ਅਤੇ 1975 ਵਿਚਕਾਰ 400 ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭੁਚਾਲ ਆਏ ਸਨ। ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਭੂਚਾਲ 8 ਜੁਲਾਈ 1975 ਨੂੰ ਆਇਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬਾਗਾਨ ਅਤੇ ਮਿੰਕਬਾ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮੰਦਰਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬੂਪੇਆ ਨੂੰ, ਗੰਭੀਰ ਅਤੇ ਬੇਢੰਗੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ। ਅੱਜ, 2229 ਮੰਦਰ ਅਤੇ ਪਗੋਡਾ ਅਜੇ ਬਾਕੀ ਹਨ। 

ਸਿਟੀਸਕੇਪ

ਮਿਨੀਏਨਿੰਗਨ ਮੰਦਰ ਤੋਂ ਬਾਗਾਨ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼

ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਧਮਾਇਯੰਗੀ ਦੇ ਨਾਲ ਬਾਗਾਨ

ਇਰਾਵਾੜੀ ਦੇ ਪਿਛੋਕੜ ਨਾਲ ਬਾਗਾਨ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼

ਇਰਾਵਾੜੀ ਨਦੀ ਤੋਂ

ਆਵਾਜਾਈ

ਨਯੁੰਗ ਯੂ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਬਾਗਾਨ ਖੇਤਰ ਦਾ ਗੇਟਵੇ ਹੈ 

ਬਾਗਾਨ ਹਵਾਈ, ਰੇਲ, ਬੱਸ, ਕਾਰ ਅਤੇ ਨਦੀ ਦੀ ਕਿਸ਼ਤੀ ਦੁਆਰਾ ਪਹੁੰਚਯੋਗ ਹੈ।

ਹਵਾਈ

ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਸੈਲਾਨੀ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਨਯੁੰਗ ਯੂ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਬਾਗਾਨ ਖੇਤਰ ਦਾ ਗੇਟਵੇ ਹੈ। ਇਥੋਂ ਬਾਗਾਨ ਨੂੰ 20 ਮਿੰਟ ਲਗਦੇ ਹਨ, ਜੇਕਰ ਟੈਕਸੀ ਰਾਹੀਂ  ਜਾਇਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ। 

ਰੇਲ

ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਯਾਂਗੋਨ-ਮੰਡਾਲੇ ਰੇਲ ਲਾਈਨ ਹੈ। ਮਿਆਂਮਾਰ ਰੇਲਵੇ ਜੰਗੋਨ ਅਤੇ ਬਾਗਾਨ (ਰੇਲ ਨੰ. 61 ਅਤੇ 62) ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹਰ ਰੋਜ਼, ਹਰ ਰੋਜ਼ ਰਾਤ ਨੂੰ ਰੇਲ ਸੇਵਾ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ 18 ਘੰਟਿਆਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਰੇਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਲੀਪਰ ਕਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਪਹਿਲੀ ਕਲਾਸ ਅਤੇ ਆਮ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਲਈ ਸੀਟਿੰਗ ਹੈ। 

ਹਵਾਲੇ

• Aung-Thwin, Michael (1985). Pagan: The Origins of Modern Burma. Honolulu: University of Hawai'i Press. ISBN 0-8248-0960-2.
• Aung-Thwin, Michael (2005). The mists of Rāmañña: The Legend that was Lower Burma (illustrated ed.). Honolulu: University of Hawai'i Press. ISBN 978-0-8248-2886-8.
• Ministry of Culture, Union of Myanmar (2009). "Royal Palaces in Myanmar". Ministry of Culture. Archived from the original on 2012-08-03. Retrieved 2012-02-19. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)
• Harvey, G. E. (1925). History of Burma: From the Earliest Times to 10 March 1824. London: Frank Cass & Co. Ltd.
• Htin Aung, Maung (1967). A History of Burma. New York and London: Cambridge University Press.
• Ishizawa, Yoshiaki; Yasushi Kono (1989). Study on Pagan: research report. Institute of Asian Cultures, Sophia University. p. 239.
• Kala, U (1724). Maha Yazawin (in Burmese). Vol. 1–3 (2006, 4th printing ed.). Yangon: Ya-Pyei Publishing.{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
• Köllner, Helmut; Axel Bruns (1998). Myanmar (Burma) (illustrated ed.). Hunter Publishing. pp. 255. ISBN 978-3-88618-415-6.

ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ 

• Bagan Map. DPS Online Maps.
• Bagan Travel Guide
• All about Bagan (english version)
• Free travel images of Bagan
• The Life of the Buddha in 80 Scenes, Ananda Temple Archived 2013-12-19 at the Wayback Machine. Charles Duroiselle, Archaeological Survey of India, Annual Report, Delhi, 1913–14
• The Art and Culture of Burma - the Pagan Period Archived 2013-12-02 at the Wayback Machine. Dr. Richard M. Cooler, Northern Illinois University
• Asian Historical Architecture: Bagan Prof. Robert D. Fiala, Concordia University, Nebraska
• Buddhist Architecture at Bagan Bob Hudson, University of Sydney, Australia
• Photographs of temples and paintings of Bagan Part 1 Archived 2013-07-01 at the Wayback Machine. and Part 2 Archived 2013-07-01 at the Wayback Machine.
• Bagan moving postcards Archived 2014-07-14 at the Wayback Machine.