ਬੀ. ਕਲਿਆਣੀ ਅੰਮਾ
ਬੀ ਕਲਿਆਣੀ ਅੰਮਾ (22 ਫਰਵਰੀ 1884 – 9 ਅਕਤੂਬਰ 1959) ਕੇਰਲਾ ਦੀ ਇੱਕ ਲੇਖਕ, ਸੰਪਾਦਕ, ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਸੁਧਾਰਕ ਸੀ। ਕਲਿਆਣੀ ਅੰਮਾ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਚਨਾ ਵਿਆਜ਼ਵੱਟਾ ਸਮਾਰਕਨਕਲ (ਬਾਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਚੱਕਰ ਦੀਆਂ ਯਾਦਾਂ) ਅਤੇ ਓਰਮਾਇਲ ਨਿੰਨਮ (ਯਾਦਾਂ) ਹਨ।[1] ਉਹ ਕੇਰਲਾ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਦੋ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਰਸਾਲਿਆਂ, ਸ਼ਾਰਦਾ [2][3] ਅਤੇ ਮਲਿਆਲਮਸਿਕਾ[4] ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਕਲਿਆਣੀ ਅੰਮਾ ਸਵਦੇਸ਼ਭਿਮਾਨੀ ਕੇ. ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪਿੱਲਈ, ਇੱਕ ਸਿਆਸੀ ਲੇਖਕ, ਪੱਤਰਕਾਰ ਅਤੇ ਸੰਪਾਦਕ ਦੀ ਪਤਨੀ ਸੀ।[5]
ਬੀ. ਕਲਿਆਣੀ ਅੰਮਾ | |
|---|---|
| ਜਨਮ | 22 ਫਰਵਰੀ 1884 |
| ਮੌਤ | 9 ਅਕਤੂਬਰ 1959 (ਉਮਰ 75) |
| ਪੇਸ਼ਾ | ਲੇਖਿਕਾ, ਸੰਪਾਦਕ, ਅਧਿਆਪਕ, ਸਮਾਜ ਸੁਧਾਰਕ |
| ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ | ਸਵਦੇਸ਼ਾਭਿਮਾਨੀ ਕੇ. ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਪਿੱਲਈ |
ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ
ਸੋਧੋਬੀ. ਕਲਿਆਣੀ ਅੰਮਾ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਤਰਾਵਣਕੋਰ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਰਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ 22 ਫਰਵਰੀ 1884 ਨੂੰ ਕੁਜ਼ੀਵਿਲਾਕਾਥੂ ਹਾਊਸ, ਕੁਥੀਰਾਵੱਟਮ, ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਸੁਬਰਾਯਨ ਪੋਟੀ ਅਤੇ ਭਗਵਤੀ ਅੰਮਾ ਦੀ ਧੀ ਸੀ।[6] ਉਹ ਇੱਕ ਰਵਾਇਤੀ ਨਾਇਰ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਰੱਖਦੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਜ਼ੇਨਾਨਾ ਮਿਸ਼ਨ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੈਟ੍ਰਿਕ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਮਿਸ਼ਨਰੀਆਂ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜੋ ਸਕੂਲ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਅਤੇ ਚਲਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਜਿਸ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਉਹ ਪੜ੍ਹਦੀ ਸੀ, ਉਸ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਸਕੂਲ ਪ੍ਰਬੰਧਕਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਅਤੇ ਦੋ ਹੋਰ ਦੋਸਤਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਲਈ ਟਿਊਟਰਾਂ ਨੂੰ ਲਗਾਇਆ।[7]
F.A. (ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰੀ-ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਜਾਂ ਗ੍ਰੇਡ 11 ਅਤੇ 12 ਦੇ ਬਰਾਬਰ) ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਤੀ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪਿੱਲਈ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ।[8]
ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ
ਸੋਧੋਕਲਿਆਣੀ ਅੰਮਾ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪਿੱਲਈ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਣਦੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਇੱਛਾ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਹੋਇਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਕਲਿਆਣੀ ਅੰਮਾ ਅਤੇ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪਿੱਲਈ ਦੀਆਂ ਕੁੰਡਲੀਆਂ (ਜੋ ਕਿ ਹਿੰਦੂ ਵਿਆਹ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੀ), ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੀਆਂ ਸਨ।[9] ਵਿਆਹ 1904 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹੁਤਾ ਜੀਵਨ ਉਸ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬੰਧਨ ਵਿੱਚ ਅਸਾਧਾਰਨ ਸੀ ਜੋ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਸੀ।
ਜਦੋਂ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪਿੱਲਈ ਨੂੰ ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਨਿਕਾਲਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਹ ਵੀ ਆਪਣੇ ਦੋ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਨਾਲ ਚਲੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਅਧਿਆਪਨ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਮਾਲਾਬਾਰ ਚਲੀ ਗਈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਮਸ਼ਹੂਰ ਲੇਖਕ, ਬੁੱਧੀਜੀਵੀ ਅਤੇ ਕੇਰਲਾ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਨਾਟਕਕਾਰ ਥਾਰਾਵਥ ਅੰਮਾਲੂ ਅੰਮਾ ਦੁਆਰਾ ਪਾਲਘਾਟ ਵਿਖੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।[10] ਉਸ ਨੇ ਜੋੜੇ ਲਈ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਵਾਲੀ ਮਾਂ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।
ਬਾਅਦ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ
ਸੋਧੋਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪਿੱਲਈ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਨਿਕਾਲਾ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਲਿਆਣੀ ਅੰਮਾ ਨੇ ਮਦਰਾਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀ। ਉਸ ਨੇ ਫਿਲਾਸਫੀ ਵਿੱਚ ਬੀਏ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਸਿਖਲਾਈ ਕੋਰਸ ਵੀ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਕੰਨੂਰ, ਮਾਲਾਬਾਰ ਦੇ ਇੱਕ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਚਲਿਆ ਗਿਆ।[11] ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹ ਮੰਗਲੌਰ ਦੇ ਇੱਕ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਚਲੀ ਗਈ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਮਾਲਾਬਾਰ ਵਿੱਚ ਸਨ ਤਾਂ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪਿੱਲਈ ਨੂੰ ਤਪਦਿਕ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ 1916 ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਉਸ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕੀਤੀ। ਉਹ 1937 ਵਿੱਚ ਹੈੱਡਮਿਸਟ੍ਰੈਸ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਜੱਦੀ ਘਰ ਜਾਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਮਾਲਾਬਾਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਰਹੀ।
ਸਾਹਿਤਕ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ
ਸੋਧੋਕਲਿਆਣੀ ਅੰਮਾ ਨੇ ਮਾਲਾਬਾਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਦੌਰਾਨ ਮਲਿਆਲਮਸਿਕਾ ਲਈ ਸੰਪਾਦਨ ਅਤੇ ਲਿਖਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਰਦਾ ਲਈ ਲਿਖਦੀ ਅਤੇ ਸੰਪਾਦਿਤ ਕਰਦੀ ਰਹੀ ਸੀ।[12][13] ਦੋਵੇਂ ਰਸਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ, ਸਿਹਤ, ਸਮਾਜ ਸੁਧਾਰ ਆਦਿ ਬਾਰੇ ਲੇਖ ਸਨ। ਕਲਿਆਣੀ ਅੰਮਾ ਹੋਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੈਗਜ਼ੀਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨਿਯਮਿਤ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੀ ਸੀ। ਓਰਮਾਯਿਲ ਨਿੰਨੁਮ (ਯਾਦਾਂ), ਵਿਆਜ਼ਵੱਟ ਸਮਾਰਨਕਲ (ਬਾਰ੍ਹਾਂ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਚੱਕਰ ਦੀਆਂ ਯਾਦਾਂ), ਮਹਾਥਿਕਲ (ਮਹਾਨ ਔਰਤਾਂ), ਥਾਮਰਾਸਰੀ, ਕਰਮਫਲਮ (ਕਿਸੇ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਦਾ ਫਲ), ਵੀਟੀਲਮ ਪੁਰਾਥਮ (ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਤੇ ਬਾਹਰ), ਅਰੋਗਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰਮ, ਅਰੋਗਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰਵਮ ਗ੍ਰਹਿਭਰਨਵਮ (ਘਰ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਦਾ ਵਿਗਿਆਨ) ਉਸ ਦੀਆਂ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਕਿਤਾਬਾਂ ਹਨ।[14]
ਓਰਮਾਇਲ ਨਿੰਨਮ, ਉਸ ਦੀ ਆਤਮਕਥਾ, ਕੇਰਲਾ ਵਿੱਚ ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ, ਛੂਤ-ਛਾਤ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਪ੍ਰਥਾਵਾਂ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਔਰਤ ਲਈ ਜੀਵਨ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਗਿਆਨ ਭਰਪੂਰ ਪੜ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਹ ਸਾਹਿਤਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਾਣੀ-ਪਛਾਣੀ ਹਸਤੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਖਰੜੇ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਦੋਸਤ, ਥਰਵਥ ਅਮੀਨੀ ਅੰਮਾ ਕੋਲ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਜਾਣਦੀ ਸੀ ਕਿ ਪੱਤਰਕਾਰ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਲਈ ਉਸ ਦੀ ਧੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਰਨਗੇ।[15]
ਵਿਆਜ਼ਵੱਟ ਸਮਾਰਕਨਕਲ ਉਸ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪੁਸਤਕ ਹੈ। ਇਹ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪਿੱਲਈ ਦੇ ਨਾਲ ਉਸ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਬਾਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਚੱਲਿਆ। 1998 ਦਾ ਐਡੀਸ਼ਨ ਵਿਆਜ਼ਵੱਟ ਸਮਾਰਨਕਲ ਡੀਸੀ ਬੁਕਸ, ਕੋਟਾਯਮ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਥਰਵਥ ਅੰਮਾਲੂ ਅੰਮਾ (14.12.1916) ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਤਾਰਵਥ ਅੰਮਾਲੂ ਅੰਮਾ ਦੀ ਮੁਖਬੰਧ ਕਲਿਆਣੀ ਅੰਮਾ ਦੀ ਸੀਤਾ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਰਾਮ ਦੇ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਜਲਾਵਤਨ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਸਵਾਗਤ ਲਈ ਸੁਰ ਤੈਅ ਕੀਤੀ।[16] 1916 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਤੇਰ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੰਸਕਰਣ ਹੋਏ।[17]
ਮਹਾਥਿਕਲ ਨੂੰ ਕੋਚੀਨ ਰਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਾਠ ਪੁਸਤਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਤਜਵੀਜ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[18]
ਕਲਿਆਣੀ ਅੰਮਾ ਕੇਰਲਾ ਤੋਂ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਰਸਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ।[19] ਉਸ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ, ਸਿੱਖਿਆ, ਗ੍ਰਹਿ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਆਦਿ ਵਰਗੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਸ਼ਿਆਂ 'ਤੇ ਲਿਖਿਆ।[20] ਉਹ ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਕੇਰਲਾ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਫਿਰਕੂ ਸੁਧਾਰ ਲਿਆਉਣ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਦੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਸਵੈ-ਜੀਵਨੀ ਇੱਕ ਨਾਇਰ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਕੇਰਲਾ ਵਿੱਚ ਉਸ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਛੂਤ-ਛਾਤ ਅਤੇ ਜਾਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਸੀ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਮੌਜੂਦਾ ਨਿੱਜੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ Jayasree, G. S. (2015-08-27). "Twelve eventful years". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 2021-04-21.
- ↑ Unnikrishnan, Sandhya M. (January–June 2019). Unregistered Representation of Women "Heroes" in the Indian Freedom Struggle with Special Reference to Kerala. Research Journal of Kisan Veer Mahavidyalaya, Wai. p. 54.
- ↑ Chelangad, Saju. "Women's Journalism and Kochi". Mathrubhumi. Archived from the original on 22 April 2021. Retrieved 2021-04-22.
- ↑ Priyadarsanan, G. (1974). Masikapatanangal (Studies on Magazines). Kottayam: Sahitya Pravarthaka Co-operative Society Ltd.
- ↑ Antony, Teena (2013). "Women's Education Debates in Kerala: Fashioning Sthreedharmam" (PDF). Shodhganga : a reservoir of Indian theses @ INFLIBNET. pp. 223–236. Archived (PDF) from the original on 2016-07-06. Retrieved 21 April 2021.
- ↑ Jayasree, G. S. (2015-08-27). "Twelve eventful years". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 2021-04-21.Jayasree, G. S. (27 August 2015). "Twelve eventful years". The Hindu. ISSN 0971-751X. Retrieved 21 April 2021.
- ↑ Antony, Teena (2013). "Women's Education Debates in Kerala: Fashioning Sthreedharmam" (PDF). Shodhganga : a reservoir of Indian theses @ INFLIBNET. pp. 223–236. Archived (PDF) from the original on 2016-07-06. Retrieved 21 April 2021.Antony, Teena (2013). "Women's Education Debates in Kerala: Fashioning Sthreedharmam" (PDF). Shodhganga : a reservoir of Indian theses @ INFLIBNET. pp. 223–236. Archived (PDF) from the original on 6 July 2016. Retrieved 21 April 2021.
- ↑ Antony, Teena (January–June 2013). "Malayali women: Education and the development of the self in the early 20th century" (PDF). National Journal of Jyoti Research Academy. 7: 24–30. ISSN 0975-461X – via Jyoti Nivas College.
- ↑ "നഷ്ടജാതകവും ലാഭജാതകവും". ManoramaOnline (in ਮਲਿਆਲਮ). Retrieved 2021-04-22.
- ↑ "B. Kalyani Amma - Biography". www.keralasahityaakademi.org. Retrieved 2021-04-22.
- ↑ Amma, B. Kalyani (1964). K. Gomathy, Amma (ed.). Ormayil Ninnu. Kottayam: Sahitya Pravarthaka Co-operative Society Ltd.
- ↑ Chelangad, Saju. "Women's Journalism and Kochi". Mathrubhumi. Archived from the original on 22 April 2021. Retrieved 2021-04-22.Chelangad, Saju. "Women's Journalism and Kochi". Mathrubhumi. Archived from the original on 22 April 2021. Retrieved 22 April 2021.
- ↑ Priyadarshan, G. (1972). Manmarinja Masikakal (Magazines that no longer exist). Kottayam: National Book Stall.
- ↑ Jayasree, G. S. (2015-08-27). "Twelve eventful years". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 2021-04-21.Jayasree, G. S. (27 August 2015). "Twelve eventful years". The Hindu. ISSN 0971-751X. Retrieved 21 April 2021.
- ↑ Amma, B. Kalyani (1964). K. Gomathy, Amma (ed.). Ormayil Ninnu. Kottayam: Sahitya Pravarthaka Co-operative Society Ltd.Amma, B. Kalyani (1964). K. Gomathy, Amma (ed.). Ormayil Ninnu. Kottayam: Sahitya Pravarthaka Co-operative Society Ltd.
- ↑ Jayasree, G. S. (2015-08-27). "Twelve eventful years". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 2021-04-21.Jayasree, G. S. (27 August 2015). "Twelve eventful years". The Hindu. ISSN 0971-751X. Retrieved 21 April 2021.
- ↑ Amma, B. Kalyani (1997). Vyaazhavattasmaranakal. Kottayam: D.C. Books.
- ↑ Antony, Teena (January–June 2013). "Malayali women: Education and the development of the self in the early 20th century" (PDF). National Journal of Jyoti Research Academy. 7: 24–30. ISSN 0975-461X – via Jyoti Nivas College.Antony, Teena (January–June 2013). "Malayali women: Education and the development of the self in the early 20th century" (PDF). National Journal of Jyoti Research Academy. 7: 24–30. ISSN 0975-461X – via Jyoti Nivas College.
- ↑ Devika, J. (2005). Her-self: Early Writings on Gender by Malayalee Women, 1898-1938. Kolkata: Stree. pp. xxxi. ISBN 8185604746.
- ↑ Priyadarsanan, G. (1974). Masikapatanangal (Studies on Magazines). Kottayam: Sahitya Pravarthaka Co-operative Society Ltd.Priyadarsanan, G. (1974). Masikapatanangal (Studies on Magazines). Kottayam: Sahitya Pravarthaka Co-operative Society Ltd.