ਭਾਰਤ ਦਾ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ
ਭਾਰਤ ਦਾ ਚੀਫ ਜਸਟਿਸ (IAST: Bhārat kē Mukhya Nyāyādhīśa) ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਮੁੱਖ ਜੱਜ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਭਾਰਤੀ ਨਿਆਂਪਾਲਿਕਾ ਦੇ ਉੱਚ-ਦਰਜੇ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਦਾ ਸੰਵਿਧਾਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੂੰ ਨਿਯੁਕਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ 21 ਜੱਜਾਂ ਦੇ ਨਿਆਂਇਕ ਕਾਬਲ ਦੇ ਨਾਲ ਸਲਾਹ-ਮਸ਼ਵਰਾ ਕਰਕੇ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਅਗਲੇ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ, ਜੋ ਸੱਠ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ ਸੇਵਾ ਕਰਨਗੇ ਜਾਂ ਹਨ। ਮਹਾਦੋਸ਼ ਦੁਆਰਾ ਹਟਾਇਆ ਗਿਆ।
| ਭਾਰਤ ਦਾ/ਦੀ ਚੀਫ ਜਸਟਿਸ | |
|---|---|
| Bhārat kē Mukhya Nyāyādhīśa | |
 ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ | |
 | |
| ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ | |
| ਕਿਸਮ | ਚੀਫ ਜਸਟਿਸ |
| ਰੁਤਬਾ | ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਜੱਜ |
| ਸੰਖੇਪ | ਸੀਜੇਆਈ |
| ਰਿਹਾਇਸ਼ | 5, ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਮੇਨਨ ਮਾਰਗ, ਸੁਨੇਹਰੀ ਬਾਗ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, ਭਾਰਤ[1] |
| ਸੀਟ | ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, ਭਾਰਤ |
| ਨਾਮਜ਼ਦ ਕਰਤਾ | ਸੀਨੀਆਰਤਾ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਊਟਗੋਇੰਗ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ |
| ਨਿਯੁਕਤੀ ਕਰਤਾ | ਭਾਰਤ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ |
| ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਮਿਆਦ | 65 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ [2] |
| ਗਠਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਸਾਧਨ | ਭਾਰਤ ਦਾ ਸੰਵਿਧਾਨ (ਧਾਰਾ 124 ਅਧੀਨ) |
| ਨਿਰਮਾਣ | 28 ਜਨਵਰੀ 1950 |
| ਪਹਿਲਾ ਅਹੁਦੇਦਾਰ | ਐੱਚ. ਜੇ. ਕਨਿਆ (1950–1951)[3] |
| ਤਨਖਾਹ | ₹2,80,000 (US$3,500) (ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ)[4] |
| ਵੈੱਬਸਾਈਟ | sci.gov.in |
ਕਨਵੈਨਸ਼ਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮੌਜੂਦਾ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਦੁਆਰਾ ਸੁਝਾਇਆ ਗਿਆ ਨਾਮ ਲਗਭਗ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦਾ ਅਗਲਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸੀਨੀਅਰ ਜੱਜ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਕਨਵੈਨਸ਼ਨ ਦੋ ਵਾਰ ਟੁੱਟ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। 1973 ਵਿੱਚ, ਜਸਟਿਸ ਏ.ਐਨ. ਰੇਅ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਸੀਨੀਅਰ ਜੱਜਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, 1977 ਵਿਚ ਜਸਟਿਸ ਮਿਰਜ਼ਾ ਹਮੀਦੁੱਲਾ ਬੇਗ ਨੂੰ ਜਸਟਿਸ ਹੰਸ ਰਾਜ ਖੰਨਾ ਦੀ ਥਾਂ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਮੁਖੀ ਵਜੋਂ, ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ਅਤੇ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਬੈਂਚਾਂ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਦੇ ਹਨ।[5] ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਅਨੁਛੇਦ 145 ਅਤੇ 1966 ਦੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਸਾਰੇ ਕੰਮ ਦੂਜੇ ਜੱਜਾਂ ਨੂੰ ਅਲਾਟ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਭੇਜਣ ਲਈ ਪਾਬੰਦ ਹਨ (ਮੁੜ-ਅਲਾਟਮੈਂਟ ਲਈ) ਉਹ ਇਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਜੱਜਾਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਬੈਂਚ ਦੁਆਰਾ ਦੇਖਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਪੱਖ ਤੋਂ, ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਰੋਸਟਰ ਦੇ ਰੱਖ-ਰਖਾਅ, ਅਦਾਲਤੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਅਤੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਤੇ ਕੰਮਕਾਜ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਆਮ ਅਤੇ ਫੁਟਕਲ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।
50ਵੇਂ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਮੁੱਖ ਜੱਜ ਧਨੰਜੈ ਵਾਈ ਚੰਦਰਚੂੜ ਹਨ। ਉਸਨੇ 9 ਨਵੰਬਰ 2022 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ 50ਵੇਂ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ।[6]
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ "Delhi confidential: Mutual Praise". 24 August 2021.
- ↑ "Supreme Court of India - CJI & Sitting Judges". Retrieved 4 July 2015.
- ↑ "Supreme Court of India Retired Hon'ble the Chief Justices' of India". Retrieved 4 July 2015.
- ↑ "Supreme Court, High Court judges get nearly 200% salary hike". The Hindustan Times. 30 January 2018. Retrieved 30 January 2018.
- ↑ Saxena, Namit (23 December 2016). "New Captain Of The Ship, Change In Sailing Rules Soon?". Live Law (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 24 December 2016.
- ↑ "D.Y. Chandrachud is sworn in as 50th Chief Justice of India". The Hindu (in Indian English). PTI. 2022-11-09. ISSN 0971-751X. Retrieved 2022-11-09.
{{cite news}}: CS1 maint: others (link)
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ
ਸੋਧੋ
ਭਾਰਤ ਦਾ ਚੀਫ ਜਸਟਿਸ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਮੀਡੀਆ ਵਿਕੀਮੀਡੀਆ ਕਾਮਨਜ਼ ਉੱਤੇ ਹੈ- Official website of Supreme Court of India
