ਭੁਜੰਗੀ

ਭੁਜੰਗੀ ਜਾਂ ਕਿਰਲੇ ਜਾਂ ਰੈਪਟਿਲੀਆ () ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀ ਵਿਕਾਸਵਾਦੀ ਟੋਲੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਦੇ ਕੱਛੂ, ਮਗਰਮੱਛ, ਸੱਪ, ਕਿਰਲੀਆਂ ਵਗੈਰਾ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਲੋਪ ਹੋਏ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਅਤੇ ਥਣਧਾਰੀਆਂ ਦੇ ਕਈ ਲੋਪ ਹੋਏ ਪੁਰਖੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।

ਭੁਜੰਗੀ Fossil range: ਪਿਛੇਤਰਾ ਕਾਰਬਨੀ-ਅਜੋਕਾ, 312–0 Ma PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
ਸਿਖਰ ਖੱਬਿਓਂ ਘੜੀ ਦੇ ਰੁਖ਼ ਨਾਲ਼: ਹਰਾ ਕੱਛੂ (ਕੀਲੌਨੀਆ ਮਾਈਡਸ), ਤੂਆਤਾਰਾ (ਸਫ਼ੀਨੋਡੌਨ ਪੰਕਟੇਟਸ), ਨੀਲ ਮਗਰਮੱਛ (ਕਰੌਕੋਡਾਈਲਸ ਨਾਈਲੌਟੀਕਸ), ਅਤੇ ਸਿਨਾਈ ਅਗਮਾ (ਸੂਡੋਟਰੈਪੀਲਸ ਸਾਈਨੇਟਸ).
ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਵਰਗੀਕਰਨ
Kingdom: ਜਾਨਵਰ Phylum: ਤੰਦਧਾਰੀ (unranked) Amniota Class: ਕਿਰਲੇ Laurenti, 1768
Included groups
ਮਗਰਮੱਛ Sphenodontia Squamata ਕੱਛੂ
Excluded groups
ਪੰਛੀ ਥਣਧਾਰੀ

ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਖ਼ਾਲਸਾ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਔਲਾਦ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਜਿਹਦਾ ਮਤਲਬ ਸੱਪ ਦਾ ਪੁੱਤ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਅਜੋਕੀ ਬੋਲਚਾਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਪੁੱਤਰ ਦਾ ਸਮਅਰਥੀ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ।

ਚਿੱਤਰ

• 
  ਟੈਕਸਸ ਵਿੱਚ ਮਿਲਣ ਵਾਲਾ ਕੋਰਲ ਸੱਪ।
• 
  ਕੁੰਜ ਲਾਉਂਦਾ ਹੋਇਆ ਇੱਕ ਸੱਪ।
• 
  ਮੁਰਗੀ ਨਿਗਲਦਾ ਹੋਇਆ ਇੱਕ ਅਜਗਰ।
• 
  ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਦਾ ਇੱਕ ਅੰਡੇ ਖਾਣ ਵਾਲਾ ਸੱਪ।
• 
  ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਦਾ ਹਰੇ ਰੰਗ ਦਾ ਅਜਗਰ ਸੱਪ, ਇਹ ਰੁੱਖ ਪਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
• 
  ਇੱਕ ਬਾਲਗ ਕਿੰਗ ਕੋਬਰਾ।
• 
  ਇੱਕ ਸੂੰਦਰ ਕਰਇਤ ਸੱਪ।
• 
  ਭਾਰਤੀ ਨਾਗ।
• 
  ਭਾਰਤੀ ਕੱਛੂ।
• 
  ਰੈਪਟਿਲੀਆ ਵਰਗ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਜੰਤੂਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮਗਰਮੱਛ।
• 
  ਏਸ਼ੀਆ, ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਅਤੇ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੇ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਲਣ ਵਾਲਾ ਅਜਗਰ।
• 
  ਲਾਲ-ਅੱਖਾ ਰੁੱਖ ਡੱਡੂ।
• 
  ਇੱਕ ਹਰਾ ਅਤੇ ਸੁਨਹਿਰਾ ਡੱਡੂ, ਆਸਟਰੇਲੀਆ।
• 
  ਰਾਣਾ ਈਸੂਲੇਂਟਾ, (ਬੈਲਜੀਅਮ, ਯੂਰਪ)।

ਬਾਹਰਲੇ ਜੋੜ

• ਭੁਜੰਗ ਪਰਵਾਰ
• ਭੁਜੰਗੀਆਂ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ
• ਸ੍ਰੀਲੰਕਾ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਨ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਧਾਰ
• ਭੁਜੰਗੀਆਂ ਦਾ ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨ ਭੁਜੰਗੀਆਂ ਉੱਤੇ ਕੀਤੀ ਘੋਖ ਦੀ ਹਾਲਤ ਦਾ 22-ਜਿਲਦੀ 13000 ਸਫ਼ਿਆਂ ਵਾਲ਼ੀ ਮੁਕੰਮਲ ਲਿਖਤ ਦੀ ਇੱਕ ਆਨਲਾਈਨ ਨਕਲ ਹੈ।