ਭੱਟ ਨਾਰਾਇਣ
ਭਟ ਨਾਰਾਇਣ ਮਗਰਰਾਜਲਕਸ਼ਮਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾਰਾਯਣ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਵਿਦਵਾਨ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਸੀ ਜੋ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਦੇ ਸੰਦਿਲਿਆ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਪੰਚਰਾਤਰ ਰਾੜੀ ਸ਼ਾਖਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸੀ। ਉਹ 800 ਈਸਵੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਦਾ ਹਵਾਲਾ ਲਗਭਗ 800 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਵਾਮਨ (iv.3.28) ਦੁਆਰਾ ਅਤੇ ਆਨੰਦਵਰਧਨ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਾਰ ਉਸਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਕਨਯਕੁਬਜਾ (ਕਨੌਜ) ਤੋਂ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਰਾਜਾ ਅਦਿਸੂਰਾ ਦੁਆਰਾ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਅੱਠਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਮੱਧ ਵਿੱਚ ਪਾਲ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰਾਜ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਜੋ 671 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਮਾਧਵਗੁਪਤ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਆਦਿਤਯਸੇਨ ਦਾ ਸਮਕਾਲੀ ਸੀ। ਜਿਸਨੇ ਕੰਨਿਆਕੁਬਜਾ ਉੱਤੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ।
ਭਾਟ ਨਾਰਾਇਣ, ਜਿਸਨੂੰ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, ਧਰਮਕੀਰਤੀ ਦਾ ਇੱਕ ਚੇਲਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸਨੇ ਰੂਪਾਵਤਾਰਾ ਦਾ ਸਹਿ-ਲੇਖਕ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਦੰਡੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਅਵੰਤੀਸੁੰਦਰਕਥਾ ਵਿੱਚ ਭਟ ਨਾਰਾਇਣ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇ ਲੇਖਕ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਹੈ ਪਰ ਜਿਸ ਨੂੰ ਵੇਨੀਸਮਹਰਾ ਦੇ ਲੇਖਕ ਵਜੋਂ ਵਧੇਰੇ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਮਹਾਂਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਛੇ ਐਕਟਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾਟਕੀ ਰੂਪ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। [1] ਇਸ ਨਾਟਕ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਭਾਵੇਂ ਮਾੜੀ ਹੋਵੇ ਪਰ ਪਾਤਰੀਕਰਨ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਹੈ; ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਹਿੰਸਕ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਕਾਵਿਕ ਪਰ ਗੈਰ-ਨਾਟਕ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਲੰਬੇ ਬਿਰਤਾਂਤਕ ਵਿਭਿੰਨਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਫਿਰ ਵੀ ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਹਨ, ਕੱਚੇ ਅਤੇ ਗੁੱਸੇ ਭਰੇ ਵਰਣਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ, ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸੁਨਹਿਰੀ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ, ਨਿਰਲੇਪ ਦ੍ਰਿਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦਾ ਸਪਸ਼ਟ ਚਿਤਰਣ, ਅਤੇ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਚਰਿੱਤਰੀਕਰਨ। ਟੈਗੋਰ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਨਾਦੀਆ ਰਾਜ ਪਰਿਵਾਰ ਭੱਟ ਨਾਰਾਇਣ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਵੰਸ਼ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।[1][2]
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ 1.0 1.1 Datta, Amaresh (1987). Encyclopaedia of Indian Literature: A-Devo (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Sahitya Akademi. ISBN 978-81-260-1803-1.
- ↑ Murphy, Anne (2012-03-12). Time, History and the Religious Imaginary in South Asia (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Routledge. ISBN 978-1-136-70729-2.