ਮਾਤਾ ਨਿਹਾਲ ਕੌਰ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਨਾਮ: Mata Nihal Kaur; ਮੌਤ: 29 ਸਤੰਬਰ 1644), ਜੋ ਕਿ ਮਾਤਾ ਨੱਤੀ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਨੰਤੀ, ਨਿਹਾਲੋ ਅਤੇ ਬੱਸੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਦੀ ਪਤਨੀ ਸੀ।[1] ਉਹ ਪਿਤਾ ਭਾਈ ਰਾਮਾ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਸੁਖਦੇਵੀ ਦੀ ਧੀ ਸੀ, ਜੋ ਦੋਵੇਂ ਮੌਜੂਦਾ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਬਟਾਲਾ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਖੱਤਰੀ ਸਿੱਖ ਸਨ। ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ 17 ਅਪ੍ਰੈਲ 1624 ਨੂੰ ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਜੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਨਿਹਾਲ ਕੌਰ ਛੇਵੇਂ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ, ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਦੀ ਨੂੰਹ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰਾਂ, ਧੀਰ ਮੱਲ (ਜਨਮ 11 ਜਨਵਰੀ 1627) ਅਤੇ ਸੱਤਵੇਂ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ, ਗੁਰੂ ਹਰਿਰਾਇ (ਜਨਮ 18 ਜਨਵਰੀ 1630) ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ।

ਮਾਤਾ

ਨਿਹਾਲ ਕੌਰ
ਨਿੱਜੀ
ਜਨਮ
ਅਨੰਤੀ
ਮਰਗ29 ਸਤੰਬਰ 1644
ਕੀਰਤਪੁਰ, ਪੰਜਾਬ
ਧਰਮਸਿੱਖ ਧਰਮ
ਜੀਵਨ ਸਾਥੀਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਜੀ
ਬੱਚੇਧੀਰ ਮਲ, ਗੁਰੂ ਹਰਿਰਾਇ
ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ
  • ਭਾਈ ਰਾਮਾ (ਪਿਤਾ)
  • ਸੁਖਦੇਵੀ (ਮਾਤਾ)

ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਗਏ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਨਾਨਕੀ ਜੀ 1644 ਵਿੱਚ ਬਕਾਲਾ ਚਲੇ ਗਏ, ਨਿਹਾਲ ਕੌਰ ਹਰ ਰਾਏ ਅਤੇ ਹਰਿਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਗੁਰਗੱਦੀ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਗੁਰੂ ਘਰ ਦੀ ਮੁਖੀ ਸੀ।[2]

ਉਹ ਸੱਤਵੇਂ ਗੁਰੂ ਦੀ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਸੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਬਾਨੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇ ਘਰ ਦੀਆਂ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਨੌਜਵਾਨ ਗੁਰੂ ਨੂੰ ਦਇਆ, ਪਿਆਰ, ਦਿਆਲਤਾ, ਬਹਾਦਰੀ, ਨਿਮਰਤਾ ਆਦਿ ਦੀ ਕਦਰ ਕਰਨੀ ਸਿਖਾਈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੁਰੂਆਂ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਮਾਵਾਂ ਸਿਖਾਉਦੀਆਂ ਸਨ।

29 ਸਤੰਬਰ 1644 ਨੂੰ ਕੀਰਤਪੁਰ ਵਿਖੇ ਇਸ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ।

ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ

  1. The encyclopaedia of Sikhism. Vol. 1. Harbans Singh. Patiala: Punjabi University. 1992–1998. p. 143. ISBN 0-8364-2883-8. OCLC 29703420.{{cite book}}: CS1 maint: others (link)
  2. The encyclopaedia of Sikhism. Vol. 3. Harbans Singh. Patiala: Punjabi University. 1992–1998. p. 210. ISBN 0-8364-2883-8. OCLC 29703420.{{cite book}}: CS1 maint: others (link)

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ ਸੋਧੋ