ਮੰਤਾਰੋ ਨਦੀ
ਮੰਤਾਰੋ ਨਦੀ ( Spanish: Río Mantaro, ਕੇਚੂਆ: [Hatunmayu] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help) ) ਪੇਰੂ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦੀ ਇੱਕ ਲੰਬੀ ਨਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਕੇਚੂਆ ਨਾਮ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ "ਮਹਾਨ ਨਦੀ"। ਸ਼ਬਦ "ਮੰਤਰੋ" ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਅਸ਼ੈਨਿੰਕਾ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਇੱਕ ਸ਼ਬਦ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਐਨੀ ਨਦੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹੇਠਾਂ ਵੱਲ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਲਈ ਵਰਤੇ ਗਏ ਮਾਪਦੰਡਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਮੰਤਾਰੋ, ਅਪੂਰੀਮੈਕ ਨਦੀ ਦੇ ਨਾਲ, ਐਮਾਜ਼ਾਨ ਨਦੀ ਦੇ ਸਰੋਤ ਹਨ।[1]
ਭੂਗੋਲ
ਸੋਧੋਇਸ ਨਦੀ ਦਾ ਸਰੋਤ ਨਾਮਾਤਰ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜੂਨਿਨ ਝੀਲ ਹੈ, ਪਰ ਜੂਨਿਨ ਝੀਲ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਦੀਆਂ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀਆਂ 70 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਉੱਪਰ ਵੱਲ ਤੱਕ ਫੈਲੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੀ ਕੁੱਲ ਲੰਬਾਈ 809 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਨਦੀ ਦੀਆਂ ਨਾਮਕ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀਆਂ ਕੁਨਾਸ ਹਨ ਜੋ ਖੇਤਰੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਹੁਆਨਕਾਯੋ ਵਿਖੇ ਮੰਤਾਰੋ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਕਾਚੀਮਾਯੂ ਜੋ ਅਯਾਕੁਚੋ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਵਗਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਨਦੀ ਜੂਨਿਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਜੂਨੀਨ, ਯਾਉਲੀ, ਜੌਜਾ, ਕਨਸੇਪਸੀਓਨ ਅਤੇ ਹੁਆਨਕਾਯੋ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦੀ ਹੈ, ਫਿਰ ਹੁਆਨਕਾਵੇਲਿਕਾ ਖੇਤਰ ਅਤੇ ਅਯਾਕੁਚੋ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦੀ ਹੈ। ਨਦੀ ਫਿਰ ਸਤੀਪੋ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦੇ ਜੁਨਿਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਅਪੂਰੀਮੈਕ ਨਦੀ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਐਨੀ ਨਦੀ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਹਾਈਡਰੋਗ੍ਰਾਫਿਕ ਬੇਸਿਨ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਪਾਸਕੋ ਖੇਤਰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹ ਨਦੀ ਐਮਾਜ਼ਾਨ ਨਦੀ ਦੇ ਹਾਈਡਰੋਗ੍ਰਾਫਿਕ ਬੇਸਿਨ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀਆਂ ਕੁਨਾਸ ਨਦੀ, ਵਿਲਕਾ/ਮੋਆ ਨਦੀ, ਇਛੂ ਨਦੀ ਅਤੇ ਕਾਚੀਮਾਯੂ ਹਨ।
ਨਦੀ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬ ਦੱਖਣ-ਮੱਧ ਪੇਰੂ ਰਾਹੀਂ ਵਗਦੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਸਰੋਤ, ਜੂਨਿਨ ਝੀਲ ਦੀ ਉਚਾਈ 4,082.7 ਮੀਟਰ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸਦਾ ਮੂੰਹ ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ ਸਿਰਫ਼ 440 ਮੀਟਰ ਉੱਤੇ ਹੈ। ਇਹ ਨਦੀ ਨੂੰ ਲਗਭਗ 5m/km ਦਾ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਢਲਾ ਢਾਂਚਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਮੰਤਾਰੋ ਘਾਟੀ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਾਫੀ ਹੈ। ਇਹ ਘਾਟੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਲੀਮਾ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੋਜਨ ਸਰੋਤ ਹੈ।
ਮੰਤਾਰੋ ਹਾਈਡ੍ਰੋਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਕੰਪਲੈਕਸ ਹੁਆਨਕਾਵੇਲਿਕਾ ਖੇਤਰ ਦੇ ਤਾਇਆਕਾਜਾ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਅਤੇ ਪੇਰੂ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਸਾਰੀ ਬਿਜਲਈ ਊਰਜਾ ਦਾ 31% ਉਤਪਾਦਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।[2]
ਸਰੋਤ ਤੋਂ ਨਦੀ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸੰਪੂਰਨ ਪੈਡਲਿੰਗ ਉਤਰਨ ਮਈ 2012 ਵਿੱਚ ਰੌਕੀ ਕੌਂਟੋਸ ਅਤੇ ਜੇਮਸ ਡੂਜ਼ਨਬੇਰੀ ਦੁਆਰਾ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[3] ਪਹਿਲਾਂ, ਹੇਠਲੇ 140ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਨਦੀ ਨੂੰ 2002 ਵਿੱਚ ਰਿਚਰਡ ਪੈਥੀਗਲ ਦੁਆਰਾ ਕਯਾਕ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕੈਟਾਰਾਫਟ ਵਿੱਚ ਉਤਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[4] ਨਦੀ ਦਾ ਹੇਠਲਾ ਭਾਗ ਸੇਂਡੇਰੋ ਲੂਮਿਨੋਸੋ ਕੈਂਪਾਂ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ Lee, Jane. "Where Does the Amazon River Begin?". National Geographic. Archived from the original on 16 October 2017. Retrieved 14 February 2014.
- ↑ "Complejo Hidroenergético del Mantaro" (in Spanish). ElectroPeru. Archived from the original on 2011-10-01.
{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ "First Descent of the Amazon Expedition". Archived from the original on 11 February 2013. Retrieved 10 February 2013.
- ↑ "Rio Mantaro". Archived from the original on 30 April 2012. Retrieved 10 February 2013.