ਰਾਜਵੰਸ਼ੀ ਦੇਵੀ (17 ਜੁਲਾਈ 1886 – 9 ਸਤੰਬਰ 1962) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਾਜੇਂਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਦੇ ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ ਵਜੋਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ।[1][2][3]

ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ

ਸੋਧੋ

ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ 17 ਜੁਲਾਈ 1886 ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ[4] ਉਸਦਾ ਪਿਤਾ ਅਰਾਹ ਵਿੱਚ ਮੁਖਤਿਆਰ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਭਰਾ ਬਲੀਆ ਵਿੱਚ ਵਕੀਲ ਸੀ।[5] ਉਹ ਪਰੰਪਰਾ ਤੋਂ ਸੱਚੀ ਹਿੰਦੂ ਔਰਤ ਸੀ।[6] ਉਸਨੇ ਜੂਨ 1896[7][8] ਵਿੱਚ ਰਾਜੇਂਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਉਹ 12 ਸਾਲ ਦਾ ਸੀ।[9][10][2] ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਬਲੀਆ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਦਲਾਨ ਛਪਰਾ ਪਿੰਡ ਵਿਖੇ ਰਾਜਿੰਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਨਾਲ ਹੋਇਆ।[5] 1947 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਪਟਨਾ ਵਿਖੇ ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਅੰਦੋਲਨ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਚੰਦਰਾਵਤੀ ਦੇਵੀ ਦੇ ਨਾਲ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[11] ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਾਜੇਂਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਦੇ ਹਸਪਤਾਲ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ।[12] ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ 9 ਸਤੰਬਰ 1962 ਨੂੰ ਹੋਈ।[13][14] ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਨੇ ਚੀਨ-ਭਾਰਤ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਉਸਦੇ ਗਹਿਣੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਖਜ਼ਾਨੇ ਵਿੱਚ ਦਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤੇ।[15]

ਸਨਮਾਨ

ਸੋਧੋ
  • 1962 ਵਿੱਚ, [16] ਸੀਵਾਨ, ਬਿਹਾਰ ( ਰਾਜੇਂਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਦਾ ਗ੍ਰਹਿ ਸ਼ਹਿਰ) ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਇੱਕ ਉੱਚ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਦਾ ਨਾਮ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[17][18]

ਹਵਾਲੇ

ਸੋਧੋ
  1. "राजवंशी बिना न 'देशरत्न' बन पाते, न प्रभावती बिना 'लोकनायक'". Dainik Jagran (in ਹਿੰਦੀ). Retrieved 2022-11-05.
  2. 2.0 2.1 "Dr. Rajendra Prasad, District Siwan, Government Of Bihar | India". Government of Siwan (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2022-09-16.
  3. "राजवंशी देवी धर्मपरायण महिला होने के साथ ही देशसेवा के प्रति समर्पित रहीं". Dainik Bhaskar.
  4. "Rajvanshi Devi". My Heritage. Retrieved 2022-09-16.
  5. 5.0 5.1 Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000019-QINU`"'</ref>" does not exist.
  6. "DR. RAJENDRA PRASAD" (PDF). Digital Parliament Library.
  7. Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001B-QINU`"'</ref>" does not exist.
  8. "Rajendra Prasad Biography". Vedantu. Retrieved 2022-11-05.
  9. Rai, Avinash. "Dr.Rajendra Prasad: नेहरू ने मना किया, फिर भी सोमनाथ मंदिर चले गए थे राजेंद्र प्रसाद, जानें देश के पहले राष्ट्रपति की कहानी". www.india.com (in ਹਿੰਦੀ). Retrieved 2022-09-16.
  10. Eshwar (2018-02-28). "Dr Rajendra Prasad: Remembering the Man and the President". TheQuint (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-09-16.
  11. Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001F-QINU`"'</ref>" does not exist.
  12. "राजेंद्र प्रसाद यांच्या रुग्णालयाची दुरवस्था". Divya Marathi.
  13. "Rajendra Prasad Biography". Vedantu. Retrieved 2022-12-11.
  14. "Major Events of Dr. Rajendra Prasad". Brand Bharat. Retrieved 2022-12-11.
  15. "How Rajendra Prasad became the president of India against Nehru's wish". India Today (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-12-11.
  16. "RAJBANSHI DEVI HIGH SCHOOL CUM INTER COLLEGE THEPHAN - Thepaha, District Siwan (Bihar)". schools.org.in (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-09-16.
  17. "राजेन्द्र बाबू की पत्नी राजवंशी देवी के नाम पर बना है स्कूल" [School built in the name of Rajendra's wife Rajvanshi Devi]. Dainik Bhaskar.
  18. "राजवंशी देवी: 5 रूम, 1800 छात्राएं, एक क्लास रूम में बैठती है 150 छात्राएं". Hindustan (in hindi). Retrieved 2022-09-16.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)