ਆਰਾ

ਆਰਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਿਹਾਰ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ । ਇਹ ਭੋਜਪੁਰ ਜਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਮੁੱਖਆਲਾ ਹੈ । ਰਾਜਧਾਨੀ ਪਟਨਾ ਤੋਂ ਇਸ ਦੀ ਦੂਰੀ ਸਿਰਫ਼ 55 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ । ਦੇਸ਼ ਦੇ ਦੂਜੇ ਭਾਗਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਸੜਕ ਅਤੇ ਰੇਲਮਾਰਗ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ । ਆਰਾ ਇੱਕ ਅਤਿ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ । ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਥੇ ਮੋਰਧਵਜ ਨਾਮਕ ਰਾਜੇ ਦਾ ਸ਼ਾਸਨ ਸੀ। ਮਹਾਭਾਰਤ ਕਾਲੀਨ ਰਹਿੰਦ ਖੂਹੰਦ ਨਿਸ਼ਾਨ ਇੱਥੇ ਬਿਖਰੇ ਪਏ ਹਨ । ਇਹ ਜੰਗਲੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ । ਇੱਥੇ ਦੀ ਆਰੰਣਿਏ ਦੇਵੀ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ । ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਬੁੜਵਾ ਮਹਾਦੇਵ, ਪਤਾਲੇਸ਼ਵਰ ਮੰਦਿਰ, ਰਮਨਾ ਮੈਦਾਨ ਦਾ ਮਹਾਵੀਰ ਮੰਦਿਰ, ਸਿੱਧਨਾਥ ਮੰਦਿਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਨ . ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਵੱਡੀ ਮਠਿਆ ਨਾਮਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨ ਹੈ । ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਅੰਦਰੋਂ ਅੰਦਰੀ ਅਵਸਥਿਤ ਵੱਡੀ ਮਠਿਆ ਰਾਮਾਨੰਦ ਸੰਪ੍ਰਦਾਏ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕੇਂਦਰ ਹੈ । ਵਾਰਾਣਸੀ ਦੀ ਤਰਜ ਉੱਤੇ ਮਾਨਸ ਮੰਦਿਰ ਵੀ ਨਿਰਮਾਣਾਧੀਨ ਹੈ । ਆਰਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖਿਆ, ਸਾਹਿਤ, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਅਤੇ ਪੱਤਰਕਾਰਤਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਕਾਮਯਾਬੀ ਦਾ ਝੰਡਾ ਬੁਲੰਦ ਕੀਤਾ ਹੈ । ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਮਿਥਿਲੇਸ਼ਵਰ, ਉਰਮਿਲਾ ਕੌਲ, ਮਧੁਕਰ ਸਿੰਘ, ਅਨੰਤ ਕੁਮਾਰ ਸਿੰਘ, ਨੀਰਜ ਸਿੰਘ, ਨਿਲਏ ਉਪਾਧਿਆਏ, ਜਵਾਹਰ ਪਾਂਡੇਏ ਜਿਵੇਂ ਲੋਕ ਸਮਾਕਾਲਿਨ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਦਿਸ਼ਾ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ । ਭੋਜਪੁਰ ਕੰਠ, ਜੰਗਲੀ ਜੋਤੀ ਜਿਵੇਂ ਦੋ ਤਰਫਦਾਰ ਅਖਬਾਰ ਲੰਬੇ ਸਮਾਂ ਵਲੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ । ਕਦੇ ਟਟਕਾ ਨਾਮਕ ਭੋਜਪੁਰੀ ਅਖਬਾਰ ਵੀ ਆਰਾ ਵਲੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੁੰਦਾ ਸੀ । ਵਿੱਚ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਹਾਬਾਦ ਭੂਮੀ ਅਤੇ ਸਮਕਾਲੀ ਭੋਜ ਪੱਤਰ ਨਾਮਕ ਪਾਕਸ਼ਿਕੋਂ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਜੋ ਹੁਣ ਬੰਦ ਹੈ । ਮਿੱਤਰ ਅਤੇ ਜਨਪਥ ਨਾਮਕ ਸਾਹਿਤਿਅਕਪਤਰਿਕਾਵਾਂਵੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹਨ । ਜਨਵਾਦੀ ਲੇਖਕ ਸੰਘ, ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਲੇਖਕ ਸੰਘ ਅਤੇ ਸੰਪੂਰਣ ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤ ਪਰਿਸ਼ਦ ਦੀਆਂ ਇਕਾਈਆਂ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਕਰਿਆ ਹਨ । ਹੁਣੇ ਭੋਜਪੁਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਕਈ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਗਠਨ ਵੀ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਹਨ । ਆਰਾ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਪੁਰਾਣੀ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਇਮਾਰਤੇ ਹਨ । ਮਹਾਰਾਜਾ ਕਾਲਜ ਪਰਿਸਰ ਸਥਿਤ ਆਰਾ ਹਾਉਸ, ਰਮਨਾ ਮੈਦਾਨ ਦੇ ਕੋਲ ਦਾ ਗਿਰਜਾ ਘਰ, ਵੱਡੀ ਮਸਜਦ, ਨਾਗਰੀ ਪ੍ਰਚਾਰਿਣੀ ਸਭਾਗਾਰ ਸਾਥੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ, ਬਾਲ ਹਿੰਦੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ, ਸ਼੍ਰੀ ਜੈਨ ਸਿੱਧਾਂਤ ਭਵਨ ਆਦਿ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਥਾਨ ਹਨ . ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਜੈਨ ਸਮੁਦਾਏ ਦੇ ਕਈ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮੰਦਿਰ ਹਨ । ਜੈਨ ਬਾਲਿਆ ਅਰਾਮ ਨਾਮਕ ਪੁਰਾਨਾ ਛਾਤਰਾਵਾਂਦਾ ਸਕੂਲ ਵੀ ਇੱਥੇ ਹੈ । ਹਰਪ੍ਰਸਾਦ ਦਾਸ ਜੈਨ ਕਾਲਜ, ਮਹਾਰਾਜਾ ਕਾਲਜ, ਸਹਜਾਨੰਦ ਬਰਹਮਰਸ਼ਿ ਕਾਲਜ, ਜਗਜੀਵਨ ਕਾਲਜ, ਮਹੰਤ ਮਹਾਦੇਵਾਨੰਦ ਤੀਵੀਂ ਕਾਲਜ ਅੰਗੀਭੂਤ ਕਾਲਜ ਹਨ . ਇਸ ਦੇ ਅਲਾਵੇ ਵੀ ਕਈ ਛੋਟੇ - ਮੋਟੇ ਕਾਲਜ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਸਿੱਖਿਅਕ ਪਹਿਚਾਣ ਦਿਲਾਤੇ ਹਨ । ਡੇਢ ਦਸ਼ਕ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਥੇ ਵੀਰ ਕੁੰਵਰ ਸਿੰਘ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਹੋਈ । ਆऱਾ ਨੇ ਜਗਜੀਵਨ ਰਾਮ, ਰਾਮ ਸੁਭਗ ਸਿੰਘ, ਅੰਬਿਕਾ ਸ਼ਰਣ ਸਿੰਘ, ਰਾਮਾਨੰਦ ਤੀਵਾਰੀ ਜਿਵੇਂ ਨੇਤਾ ਦਿੱਤੇ । ਆਰਾ ਸਾਂਸਕ੍ਰਿਤੀਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਆਰਾ ਵਿੱਚ ਕਈਰੰਗਸੰਸਥਾਵਾਂਹਨ ਜੋ ਅਕਸਰ ਆਪਣੀ ਰੰਗ ਪ੍ਰਸਤੁਤੀਯੋਂ ਦੇ ਜਰਿਏ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਮਨੋਰੰਜਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਨਾਲ ਸਾਮਾਜਕ ਕੁਰੀਤੀਆਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਜਾਗਰੂਕ ਬਣਾਉਂਦੀ ਰਹੀ ਹਨ । ਯੁਵਾਨੀਤੀ, ਦ੍ਰਸ਼ਟਿਕੋਣ, ਕਮਾਇਨੀ, ਭੂਮਿਕਾ, ਅਭਿਨਵ, ਰੰਗਭੂਮਿ ਵਰਗੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਆਰਾ ਵਿੱਚ ਕਈ ਰੰਗਪ੍ਰਸਤੁਤੀਯਾਂ ਕਰਦੀ ਰਹੀ ਹਨ । ਡਾ ਸ਼ਿਆਮ ਮੋਹਨ ਅਸਥਾਨਾ, ਸਿਰਿਲ ਮੈਥਿਊ, ਨਵੇਂਦੁ, ਸ਼ਰੀਕਾਂਤ, ਸੁਨੀਲ ਸਰੀਨ, ਅਜਯ ਸ਼ੇਖਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼, ਸ਼ਰੀਧਰ ਨੇ ਆਰਾ ਰੰਗ ਮੰਚ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਯੋਗਦਾਨ ਦਿੱਤਾ ਹੈ । ਤੀਵੀਂ ਰੰਗਕਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਛੰਦਾ ਸੇਨ ਦਾ ਨਾਮ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹੈ ਜੋ ਲੰਬੇ ਸਮਾਂ ਤੱਕ ਰੰਗ ਮੰਚ ਉੱਤੇ ਸਰਗਰਮ ਰਹੀ ਹਨ ।

{{{1}}}