ਰਿਪੇਰੀਅਨ ਪਾਣੀ ਦੇ ਹੱਕ
ਰਿਪੇਰੀਅਨ ਪਾਣੀ ਦੇ ਹੱਕ ਜਾਂ ਰਿਪੇਰੀਅਨ ਹੱਕ (Riparian water rights ਜਾਂ riparian rights) ਪਾਣੀਆਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੈ ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਜੋ ਪਾਣੀ ਦੇ ਰਸਤੇ ਤੇ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੇ ਮਾਲਕ ਹਨ ਦੇ ਪਾਣੀ ਵਰਤਣ ਸੰਬੰਧੀ ਹੱਕਾਂ ਦਾ ਨਿਸਤਾਰਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮੂਲ ਆਮ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਕੁਦਰਤੀ ਕਨੂੰਨ ਹੈ। ਰਿਪੇਰੀਅਨ ਪਾਣੀਆਂ ਦੇ ਹੱਕ ਕਨੇਡਾ, ਅਸਟ੍ਰੇਲੀਆ, ਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀਆਂ ਕਈ ਪੂਰਬੀ ਰਿਆਸਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹਨ।
ਸਾਂਝੀ ਜ਼ਮੀਨ ਮਲਕੀਅਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪਾਣੀ ਦੇ ਕੰਢਿਆਂ ਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਮਾਲਕਾਂ ਦੀ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਬਣਾ ਕੇ ਪਾਣੀ ਵਰਤਣ ਦੀ ਇੱਕ ਇਕਾਈ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਆਮ ਸਿਧਾਂਤ
ਸੋਧੋਰਿਪੇਰੀਅਨ ਸਿਧਾਂਤ ਮੁਤਾਬਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਭ ਜ਼ਮੀਨ ਮਾਲਕਾਂ ਦਾ ,ਜੋ ਕਿਸੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਪਿੰਡ ਕਿਨਾਰੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਮਾਲਕ ਹਨ ,ਦਾ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸੁਯੋਗ ਵਰਤੋਂ ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਵਹਿਣ ਅਨੁਸਾਰ ਪੂਰਾ ਹੱਕ ਹੈ। ਜੇ ਸਾਰਿਆਂ ਦੀ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਲਈ ਪੂਰਾ ਪਾਣੀ ਮੌਜੂਦ ਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸਰੋਤ ਦੇ ਮੁਹਾਣੇ ਮੁਤਾਬਕ ਪਾਣੀ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਹੱਕ ਨਾਂ ਤਾਂ ਵੇਚੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਤੇ ਨਾਂ ਹੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਹਾਅ ਦੇ ਆਸੇ ਪਾਸੇ ਜ਼ਮੀਨ ਹੈ ਦੇ ਮਾਲਕਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸੋਮੇ ਦਾ ਪਾਣੀ ਵਹਾਅ ਦੇ ਨਾਲ ਲਗਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਮਾਲਕਾਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨਾਲ ਵੰਡਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ।[1]
ਹ ਹੱਕਾਂ ਵਿੱਚ ਤੈਰਾਕੀ , ਕਿਸ਼ਤੀ ਚਲਾਉਣਾ, ਮੱਛੀ ਪਕੜਨਾ; ਡੋਕ , ਪੀਅਰ , ਪੁਲ ਆਦਿ ਇਮਾਰਤਾਂ ਖੜੀਆਂ ਕਰਨਾ, ਘਰੇਲੂ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਲਈ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ , ਪਾਣੀ ਦੇ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਸਮੁੱਚੇ ਤੌਰ ਤੇ ਵਰਤਣਾ ਜੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੰਡ ਜਹਾਜ਼ਰਾਨੀ ਦੇ ਕਾਬਲ ਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਆਦਿਕ ਸਭ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।ਇੱਕ ਰਿਪੇਰੀਅਨ ਮਾਲਕ ਦੇ ਹੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਰਿਪੇਰੀਅਨ ਮਾਲਕ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਦਾ ਸਤਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।[2]. .[2]
ਆਮ ਅਸੂਲ
ਸੋਧੋਰਿਪੇਰੀਅਨ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤੈਰਾਕੀ, ਬੋਟਿੰਗ ਅਤੇ ਮੱਛੀ ਫੜਨ ਲਈ ਪਹੁੰਚ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ; ਜਹਾਜ਼ਰਾਨੀ ਯੋਗਤਾ ਦੇ ਇੱਕ ਬਿੰਦੂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ; ਲੰਗਰ, ਪਿੱਲਰ ਅਤੇ ਕਿਸ਼ਤੀ ਲਿਫਟਾਂ ਵਰਗੀਆਂ ਇਮਾਰਤੀ ਬਣਤਰਾਂ ਨੂੰ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ; ਘਰੇਲੂ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ; ਪਾਣੀ ਦੇ ਪੱਧਰ ਦੇ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ ਦੇ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ; ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਵਰਤੋਂ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਜੇਕਰ ਜਲਸਮੂਹ ਜਹਾਜ਼ਰਾਨੀ ਦੇ ਅਯੋਗ ਹੈ। ਰਿਪੇਰੀਅਨ ਅਧਿਕਾਰ "ਵਾਜਬ ਵਰਤੋਂ" 'ਤੇ ਵੀ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਦੂਜੇ ਰਿਪੇਰੀਅਨ ਮਾਲਕਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ ਕਿ ਇੱਕ ਰਿਪੇਰੀਅਨ ਮਾਲਕ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਰਿਪੇਰੀਅਨ ਮਾਲਕਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਨਿਰਪੱਖ ਅਤੇ ਬਰਾਬਰੀ ਨਾਲ ਤੋਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇੰਗਲੈਂਡ ਅਤੇ ਵੇਲਜ਼
ਸੋਧੋਵਾਤਾਵਰਣ ਏਜੰਸੀ ਇੰਗਲੈਂਡ ਅਤੇ ਵੇਲਜ਼ ਵਿੱਚ ਰਿਪੇਰੀਅਨ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਕਰਤੱਵਾਂ ਨੂੰ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕਰਦੀ ਹੈ:[3] ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਵਹਿਣ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਤੱਕ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਮਾਲਕੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਇਹ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਵਜੋਂ ਨਹੀਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ , ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ ਉੱਤੇ ਇਸਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਮਾਤਰਾ ਅਤੇ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਵਗਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ। , ਹੜ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਜਾਇਦਾਦ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਕਟੌਤੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਪਰ ਏਜੰਸੀ ਦੁਆਰਾ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੇ ਅਧੀਨ), ਵਾਟਰਕੋਰਸ ਵਿੱਚ ਮੱਛੀਆਂ ਫੜਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਇਹ ਅਧਿਕਾਰ ਵੇਚਿਆ ਜਾਂ ਲੀਜ਼ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਐਂਗਲਰ ਕੋਲ ਇੱਕ ਵੈਧ ਵਾਤਾਵਰਣ ਏਜੰਸੀ ਲਾਇਸੰਸ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਐਕਵਾਇਰੇਸ਼ਨ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਅਤੇ ਬੂਮੇਜ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਮਾਡਲ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਕਰਤੱਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:
- ਪਾਣੀ ਦੇ ਵਹਾਅ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਰੁਕਾਵਟ, ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਜਾਂ ਡਾਇਵਰਸ਼ਨ ਤੋਂ ਪਾਸ ਕਰੋ ਜੋ ਦੂਜਿਆਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਨਾ ਕਰੇ।
- ਵਾਟਰ ਕੋਰਸ ਦੇ ਬੈੱਡ ਅਤੇ ਕੰਢਿਆਂ ਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਕਰੋ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪੁਲੀ, ਕੂੜੇ ਦੇ ਪਰਦਿਆਂ, ਤਾਰਾਂ ਅਤੇ ਮਿੱਲ ਦੇ ਗੇਟਾਂ ਨੂੰ ਮਲਬੇ ਤੋਂ ਸਾਫ਼ ਰੱਖਣ ਲਈ ,ਕਿਸੇ ਵੀ ਮਲਬੇ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰੋ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਕੁਦਰਤੀ ਜਾਂ ਨਕਲੀ ਹੋਵੇ।
- ਹੜ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਬਣੋ ਅਤੇ ਮੱਛੀਆਂ ਦੇ ਮੁਫ਼ਤ ਲੰਘਣ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ, ਅਸਥਾਈ ਜਾਂ ਸਥਾਈ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਪੈਦਾ ਨਾ ਕਰੋ।
- ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਹਾਅ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰੋ ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਹੇਠਾਂ ਵੱਲ ਨਾਕਾਫ਼ੀ ਸਮਰੱਥਾ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਪਰ ਵਾਟਰ ਕੋਰਸ ਦੀ ਨਿਕਾਸੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਦਾ ਕੋਈ ਫਰਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਸੰਯੁਕਤ ਪ੍ਰਾਂਤ
ਸੋਧੋਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਵਰਤੋਂ ਅਤੇ ਓਵਰਲੈਪ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਅਤੇ ਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਬਦਲਦੇ ਹਨ, ਪੱਛਮੀ ਖੁਸ਼ਕ ਰਾਜ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੂਰਵ ਨਿਯੋਜਨ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਪੂਰਬੀ ਰਾਜਾਂ ਲਈ ਪਾਣੀ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਰਿਪੇਰੀਅਨ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਰਿਪੇਰੀਅਨ ਅਧਿਕਾਰ
ਸੋਧੋਰਿਪੇਰੀਅਨ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਪਾਣੀ ਹਵਾ, ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਜਾਂ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਵਾਂਗ ਇੱਕ ਭਟਕਣ ਵਾਲੀ ਚੀਜ਼ ਹੈ। ਇਹ ਸਰਕਾਰੀ ਜਾਂ ਨਿੱਜੀ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ "ਮਾਲਕੀਅਤ" ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਉਸ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਜਿਸ 'ਤੇ ਇਹ ਅਸਮਾਨ ਤੋਂ ਡਿੱਗਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਸਤ੍ਹਾ ਦੇ ਨਾਲ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਰਿਪੇਰੀਅਨ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਰੂਪਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ, ਨੇਵੀਗੇਬਲ (ਜਨਤਕ) ਪਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਨੇਵੀਗੇਬਲ ਪਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਪਸ਼ਟ ਅੰਤਰ ਹੈ। ਨੇਵੀਗੇਬਲ ਪਾਣੀਆਂ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਰਾਜ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਹੈ,[4] ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਜਨਤਕ ਜ਼ਮੀਨੀ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੈ। ਨੇਵੀਗੇਬਲ ਪਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰਿਪੇਰੀਅਨ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਦੇ ਸਧਾਰਣ ਉੱਚੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ 'ਤੇ ਖਤਮ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਜਨਤਕ ਹਾਈਵੇਅ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੋਈ ਵੀ ਰਿਪੇਰੀਅਨ ਅਧਿਕਾਰ ਦਰਿਆ 'ਤੇ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਦੇ ਜਨਤਕ ਅਧਿਕਾਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਕੋਈ ਵੀ ਜਨਤਕ ਅਧਿਕਾਰ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਵਾਲੇ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਅਤੇ ਰਾਜ ਦੀ ਪੁਲਿਸ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਨੈਵੀਗੇਬਿਲਟੀ ਨਿਰਧਾਰਨ ਦੀ ਖੋਜ ਰਾਜ ਬਨਾਮ ਸੰਘੀ ਸੰਪੱਤੀ ਨੂੰ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਦਰਿਆ ਤਲ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਸਥਾਪਤੀ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਨੇਵੀਗੇਬਿਲਟੀ ਇੱਕ ਸੰਘੀ ਸਵਾਲ ਹੈ ਜੋ ਸੰਘੀ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ; ਜਹਾਜਜ਼ਰਾਨੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪਾਣੀ 'ਤੇ ਜਨਤਾ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੂੰ ਪਰਿਭਾਸ਼ਤ ਕਰਨ ਦੇ ਮੰਤਵ ਲਈ , ਰਾਜ ਆਪਣੀ ਬਚੀ ਹੋਈ ਸ਼ਕਤੀ ਰਾਹੀਂ ਅਧਿਕਾਰ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।[5]
ਰਾਜ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਦਰਿਆ ਦੇ ਧਰਾਤਲ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਤੋਂ ਮਹਿਰੂਮ ਰੱਖਣ ਦੇ ਬਦਲ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਪਾਣੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ "ਵਪਾਰ ਕਰਣ ਦੀ ਦਫ਼ਾ " ਦੇ ਅਧੀਨ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਐਸੀ ਸੁਵਿਧਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਜਹਾਜ਼ਰਾਨੀ ਯੋਗ ਪਾਣੀ ਸਮੂਹਾਂ 'ਉੱਤੇ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤ੍ਰਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ ਸੰਘੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਲਾਭ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀ ਹੈ। .[6]
ਇੱਕ ਰਿਪੇਰੀਅਨ ਮਾਲਕ ਦੁਆਰਾ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਾਜਬ ਵਰਤੋਂ ਹੇਠਲੇ ਵਹਾਅ ਵਾਲੇ ਰਿਪੇਰੀਅਨ ਮਾਲਕਾਂ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ 'ਰਿਪੇਰੀਅਨ ਅਧਿਕਾਰ' ( ਪਾਣੀ ਦੇ ਘਟਾਅ ਰਹਿਤ ਪ੍ਰਵਾਹ ਤੇ ਗੁਣਵੱਤਾ) ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਰੇ ਸਤਹੀ ਪਾਣੀ ਆਖਰਕਾਰ ਜਨਤਕ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਵਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਸਵੱਛ ਪਾਣੀ ਐਕਟ ਦੇ ਤਹਿਤ ਸੰਘੀ ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਅਥਾਰਟੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਵੱਛ ਹਵਾ ਐਕਟ, ਸਿਰਫ ਜਨਤਕ (ਜਹਾਜ਼ਰਾਨੀ ਯੋਗ) ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਹੇਠਲੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਦੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।
ਉੱਚ ਅਤੇ ਨੀਵੇਂ ਪਾਣੀ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਰਾਜਾਂ ਦੀਆਂ ਪੁਲਿਸ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹਨ।[7] ਮੂਲ 13 ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਯੂਐਸ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹਨਾਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਕਈ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਹਿਤ ਰਿਹਾ।
ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਨਵੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ, ਜਾਂ ਤਾਂ ਖਰੀਦ ਜਾਂ ਸੰਧੀ ਦੁਆਰਾ, ਹਾਈਵੇਅ ਅਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਜਾਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਝੀਲਾਂ ਦੇ ਬੈੱਡਾਂ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ, ਜਾਂ ਨਦੀਆਂ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੋ ਗਈਆਂ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾਬਕਾ ਦੁਆਰਾ ਨਿੱਜੀ ਮਾਲਕੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ[8] ਖੇਤਰੀ ਅਵਧੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਲਾਭ ਲਈ ਇਹ ਸਿਰਲੇਖ "ਭਰੋਸੇ ਵਿੱਚ" ਰੱਖੇ ਹਨ ਜੋ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਬਣਾਏ ਜਾਣਗੇ।[9] ਹਰੇਕ ਰਾਜ ਨੇ ਮੂਲ 13 ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਨਾਲ " ਬਰਾਬਰ ਪੱਧਰ " 'ਤੇ ਯੂਨੀਅਨ ਵਿੱਚ ਆਉਣਾ ਸੀ।
ਬਰਾਬਰੀ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਖੇਤਰੀ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਮੂਲ 13 ਰਾਜਾਂ ਵਾਂਗ ਵੈਟਲੈਂਡਜ਼ ਲਈ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਅਧਿਕਾਰ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ।[10] ਹਾਲਾਂਕਿ, ਖੇਤਰੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਨੂੰ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਸੀਮਤ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।[11]
ਡੁੱਬੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਦਾ ਹੱਲ ਕਾਂਗਰਸ ਦੁਆਰਾ ਸਬਮਰਡ ਲੈਂਡਜ਼ ਐਕਟ ਪਾਸ ਕਰਕੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[12] ਜਿਸ ਨੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਜਵਾਰਭਾਟਾ ਅਤੇ ਜਹਾਜ਼ਰਾਨੀ ਯੋਗ ਦੇ ਤਲਿਆਂ ਨੂੰ ਰਾਜ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਐਕਟ ਨੇ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਸਮੁੰਦਰੀ ਅਤੇ ਨੇਵੀਗੇਬਲ ਪਾਣੀਆਂ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਗੈਰ-ਨੇਵੀਗੇਬਲ ਸਟ੍ਰੀਮ ਦਰਿਆ ਤਲਿਆਂ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ਕ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਵਾਂਗ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀਆਂ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹਨ।ਜਵਾਰ ਭਾਂਡਿਆਂ ਦੇ ਵਹਿਣ ਅਤੇ ਵਹਾਅ ਦੇ ਅਧੀਨ ਪਾਣੀ, ਭਾਵੇਂ ਗੈਰ-ਨੇਵੀਗੇਬਲ ਹੋਣ,ਵੀ ਰਾਜਾਂ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਹੈ, ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਜਵਾਰ ਭਾਟਾ ਅਧੀਨ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੀ ਮਾਲਕੀ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਵਰਤੋਂ ਰਾਜ ਦੇ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਉੱਚ ਅਤੇ ਨੀਵੇਂ ਪਾਣੀ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਰਾਜਾਂ ਦੀਆਂ ਪੁਲਿਸ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹਨ।[7] ਮੂਲ 13 ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਯੂਐਸ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹਨਾਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਕਈ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਹਿਤ ਰਿਹਾ।
ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਨਵੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ, ਜਾਂ ਤਾਂ ਖਰੀਦ ਜਾਂ ਸੰਧੀ ਦੁਆਰਾ, ਹਾਈਵੇਅ ਅਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਜਾਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਝੀਲਾਂ ਦੇ ਬੈੱਡਾਂ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ, ਜਾਂ ਨਦੀਆਂ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੋ ਗਈਆਂ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾਬਕਾ ਦੁਆਰਾ ਨਿੱਜੀ ਮਾਲਕੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ[8] ਖੇਤਰੀ ਅਵਧੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਲਾਭ ਲਈ ਇਹ ਸਿਰਲੇਖ "ਭਰੋਸੇ ਵਿੱਚ" ਰੱਖੇ ਹਨ ਜੋ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਬਣਾਏ ਜਾਣਗੇ।[9] ਹਰੇਕ ਰਾਜ ਨੇ ਮੂਲ 13 ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਨਾਲ " ਬਰਾਬਰ ਪੱਧਰ " 'ਤੇ ਯੂਨੀਅਨ ਵਿੱਚ ਆਉਣਾ ਸੀ।
ਬਰਾਬਰੀ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਖੇਤਰੀ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਮੂਲ 13 ਰਾਜਾਂ ਵਾਂਗ ਵੈਟਲੈਂਡਜ਼ ਲਈ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਅਧਿਕਾਰ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ।[10] ਹਾਲਾਂਕਿ, ਖੇਤਰੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਨੂੰ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਸੀਮਤ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।[11]
ਡੁੱਬੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਦਾ ਹੱਲ ਕਾਂਗਰਸ ਦੁਆਰਾ ਸਬਮਰਡ ਲੈਂਡਜ਼ ਐਕਟ ਪਾਸ ਕਰਕੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[12] ਜਿਸ ਨੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਜਵਾਰਭਾਟਾ ਅਤੇ ਜਹਾਜ਼ਰਾਨੀ ਯੋਗ ਦੇ ਤਲਿਆਂ ਨੂੰ ਰਾਜ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਐਕਟ ਨੇ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਸਮੁੰਦਰੀ ਅਤੇ ਨੇਵੀਗੇਬਲ ਪਾਣੀਆਂ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਗੈਰ-ਨੇਵੀਗੇਬਲ ਸਟ੍ਰੀਮ ਦਰਿਆ ਤਲਿਆਂ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ਕ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਵਾਂਗ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀਆਂ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹਨ।ਜਵਾਰ ਭਾਂਡਿਆਂ ਦੇ ਵਹਿਣ ਅਤੇ ਵਹਾਅ ਦੇ ਅਧੀਨ ਪਾਣੀ, ਭਾਵੇਂ ਗੈਰ-ਨੇਵੀਗੇਬਲ ਹੋਣ,ਵੀ ਰਾਜਾਂ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਹੈ, ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਜਵਾਰ ਭਾਟਾ ਅਧੀਨ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੀ ਮਾਲਕੀ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਵਰਤੋਂ ਰਾਜ ਦੇ ਕਾਨੂੰਨਾਂ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ
ਸੋਧੋ[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਨ]
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ [http://sikhsiyasat.net/wp-content/uploads/2016/03/Punjab-Water-Crisis.pdf ਕਿਤਾਬਚਾ ਜਲ ਬਿਨੁ ਸਾਖ ਕੁਮਲਾਵਤੀ ,ਸਿੱਖ ਸਿਆਸਤ ਸਾਈਟ ਤੋਂ
- ↑ 2.0 2.1 Guerin, K (2003). "Property Rights and Environmental Policy: A New Zealand Perspective". Wellington, New Zealand: New Zealand Treasury.
- ↑ Living on the Edge – Environment Agency website, retrieved 10 December 2008
- ↑ 43 USC § 1311(A)
- ↑ PPL Montana v Montana 132 S.Ct. 1215 (2012)
- ↑ Borax Consolidated, Ltd. v. City of Los Angeles, 29 U.S. 10, 56 S. Ct. 23, 80 L.Ed 9 (1935.)
- ↑ 7.0 7.1 (See United States v. Pennsylvania Salt Mfg. Co., 16 F.2d 476 (E.D. Pa., 1926))
- ↑ 8.0 8.1 McKnight v. Brodell, 212 F.Supp 45
- ↑ 9.0 9.1 Hymes v. Grimes Company, 165 F. 2d 323
- ↑ 10.0 10.1 Pollard v. Hagan, 44 U.S. 212, 3 How. 212, 11 L.Ed. 565 (1845)
- ↑ 11.0 11.1 Brewer Elliot Oil and Gas Co. v. U S., 260 U.S. 77, 43 S.Ct 60, 67 L.Ed. 140 (1922)
- ↑ 12.0 12.1 43 U.S.C.A. 1301