ਲਕਸ਼ਮਣਾ (ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਪਤਨੀ)

ਲਕਸ਼ਮਣਾ ਜਾਂ ਲਕਸ਼ਾਨਾ ਅਸ਼ਟਭਰਿਆ, ਹਿੰਦੂ ਦੇਵਤਾ ਕਿ੍ਰਸ਼ਨਾ, ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦਾ ਇੱਕ ਅਵਤਾਰ ਅਤੇ ਦਵਾਰਕਾ ਦਾ ਰਾਜਾ, ਦੀ ਮੁੱਖ ਅੱਠ ਰਾਣੀਆਂ, ਵਿਚੋਂ ਸੱਤਵੀ ਹੈ।

ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਨਾਮ

ਭਗਵਤ ਪੁਰਾਣ ਨੇ ਲਕਸ਼ਮਣਾ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਚੰਗੇ ਗੁਣਾਂ ਨਾਲ ਨਿਵਾਜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਮਦਰਾ ਦੇ ਸ਼ਾਸ਼ਨ ‘ਚ ਇੱਕ ਅਣਜਾਣੇ ਕਿਸੇ ਨਾਮਵਰ ਸ਼ਾਸਕ ਦੀ ਬੇਟੀ ਸੀ। ਪਦਮ ਪੁਰਾਨ ‘ਚ ਮਦਰਾ ਦੇ ਰਾਜਾ ਦਾ ਨਾਮ ਬ੍ਰਹਿਤਸੇਨਾ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਪਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਲਕਸ਼ਮਣਾ ਇੱਕ ਸੰਵਾਦ ‘ਚ ਬ੍ਰਹਿਤਸੇਨਾ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਵੀਨਾ ਖਿਡਾਰੀ ਵਰਣਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਹਵਾਲੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਦਰੀ ਜਾਂ ਮਾਦਰਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਪੁਰਾਣ ਵਿਚ ਅਸ਼ਟਭਾਰੀ ਸੂਚੀ ਵਿਚ ਲਕਸ਼ਮਣ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਪਰ ਇਕ ਹੋਰ ਰਾਣੀ ਮਾਦਰੀ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਵੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਪਸ਼ਟ ਰੂਪ ਵਿਚ ਮਦਰਾ ਦੀ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਹੈ।

ਵਿਆਹ

ਲਕਸ਼ਮਣ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਸਵੰਯਵਰ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਲਾੜੀ ਲਈ ਇੱਕ ਯੋਗ ਵਰ ਲੱਭਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਗਵਤ ਪੁਰਾਣ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਨੇ ਸਵੰਯਵਰ ਤੋਂ ਲਕਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਅਪਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਵੇਂ ਪੰਛੀ-ਮਨੁੱਖ ਗਰਰੂ ਨੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਤੋਂ ਜੀਵਨ ਦੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੀ ਧਾਰ ( ਅਮ੍ਰਿਤਾ ) ਨੂੰ ਚੋਰੀ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। ਇਕ ਹੋਰ ਕਹਾਣੀ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਤੀਰ ਅੰਦਾਜ਼ੀ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿਚ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਲਕਸ਼ਮਣਾ ਨੂੰ ਜਿੱਤਿਆ। ਰਾਜਾ ਜਰਸੰਧਾ ਅਤੇ ਦੁਰਯੋਧਨ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਤੋਂ ਚੂਕ ਗਏ।