ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ

ਸਥਾਨਿਕ ਪ੍ਰਤੀਕ

ਅਲੇਕਸੀ ਲਿਡੋਵ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸਥਾਨਿਕ ਪ੍ਰਤੀਕ ਦੀ ਧਾਰਨਾ,[1] ਹਾਇਰੋਟੋਪੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕੇਂਦਰੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਵਿੱਤਰ ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਥਾਨਿਕ ਪ੍ਰਤੀਕ ਚਿੱਤਰ-ਦਰਸ਼ਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਕਿਸੇ ਮੰਦਰ ਜਾਂ ਅਸਥਾਨ ਦੇ ਸਥਾਨ ਵਿੱਚ। ਸਥਾਨਿਕ ਪ੍ਰਤੀਕ ਪਵਿੱਤਰ ਸਥਾਨਾਂ ਦੇ ਗਠਨ ਅਤੇ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਭਾਗਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦਾ ਹੈ।[2] ਇਹ ਇੱਕ ਸੁਚੇਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸਥਾਨਿਕ ਚਿੱਤਰ ਹੈ ਜੋ ਇਸਦੇ ਗਠਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਭੌਤਿਕ ਵਸਤੂਆਂ ਤੋਂ ਪਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਮਾਰਤਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸਜਾਵਟ ਤੱਕ, ਅਤੇ ਕੰਧ-ਚਿੱਤਰਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਧਾਰਮਿਕ ਕਲਾਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਤੱਕ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਤੱਤ, ਇੱਕ ਸਥਾਨਿਕ ਪ੍ਰਤੀਕ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪਵਿੱਤਰ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਚਿੱਤਰ ਅਕਸਰ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਸਥਾਨਿਕ ਚਿੱਤਰ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਨਿੱਖੜਵਾਂ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ।[3][4][5] ਵੱਖ-ਵੱਖ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀ ਮੀਡੀਆ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰਸਮਾਂ ਅਤੇ ਗੀਤ,[6] ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕੁਦਰਤੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੀ ਕਲਾਤਮਕ ਹੇਰਾਫੇਰੀ,[7][8][9] ਰੋਸ਼ਨੀ[10] ਅਤੇ ਆਵਾਜ਼ਾਂ, ਅਤੇ ਤੱਤ ਵੀ। ਗੰਧ ਅਤੇ ਛੋਹ ਨਾਲ[11] ਇਸ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ, ਮੱਧਕਾਲੀ ਚਰਚਾਂ ਨੂੰ ਸਥਾਨਿਕ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਹਮ ਚਿੱਤਰ-ਦਰਸ਼ਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪੈਰਾਡਾਈਜ਼ ਜਾਂ ਸਵਰਗੀ ਯਰੂਸ਼ਲਮ, ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਏ ਬਿਨਾਂ ਕੰਮ ਕੀਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੀਡੀਆ ਦੁਆਰਾ ਪਵਿੱਤਰ ਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਅਵਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[12][13][14] ਵੱਖ-ਵੱਖ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਮੰਦਰਾਂ ਅਤੇ ਅਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਲਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਡਿਜ਼ਾਇਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਸਥਾਨਿਕ ਪ੍ਰਤੀਕਾਂ ਵਜੋਂ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ।[15] ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਈਸਾਈ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ, ਸਥਾਨਿਕ ਪ੍ਰਤੀਕਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਪਵਿੱਤਰ ਭੂਮੀ, ਜਾਂ "ਨਵੇਂ ਯਰੂਸ਼ਲਮ" ਦੀ ਮੁੜ ਸਿਰਜਣਾ ਵਿੱਚ ਪਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।[16][17] ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਸਥਾਨਿਕ ਪ੍ਰਤੀਕ ਖਾਸ ਲੇਖਕਾਂ ਦਾ ਕੰਮ ਸਨ; ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਲਾ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਸਮਕਾਲੀ ਫਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕਾਂ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਦੋਵਾਂ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਸਿੰਗਲ, ਵਿਆਪਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਨੂੰ ਰੂਪ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਮਾਹਰਾਂ ਦੇ ਤਾਲਮੇਲ ਵਾਲੇ ਯਤਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।[18]

ਕਾਰਜਕੁਸ਼ਲਤਾ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਤੱਤ, ਸਥਾਨਿਕ ਆਈਕਾਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੈ।[19] ਇੱਕ ਮੂਰਤੀ ਜਾਂ ਇਮਾਰਤ ਦੇ ਉਲਟ, ਉਹ ਨਿਰੰਤਰ ਗਤੀ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜ ਅਤੇ ਜਸ਼ਨ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਅਤੇ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਰੋਸ਼ਨੀ, ਗੰਧ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਹਰਕਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਬਦਲਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਕਾਂਸਟੈਂਟੀਨੋਪਲ[20] ਵਿੱਚ ਹੋਡੇਗੇਟ੍ਰੀਆ ਆਈਕਨ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਅਤੇ ਮੱਧਕਾਲੀ ਮਾਸਕੋ[21] ਵਿੱਚ ਗਧੇ ਦੀ ਸੈਰ ਪੂਰਬੀ ਈਸਾਈ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਆਈਕਾਨਿਕ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਦੀਆਂ ਕਲਾਸੀਕਲ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਹਨ। ਦੋਵਾਂ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਸਥਾਨਿਕ ਆਈਕਨ ਦੇ ਮੈਟ੍ਰਿਕਸ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ; ਇਹਨਾਂ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਭਾਗੀਦਾਰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਵਿੱਤਰ ਸਥਾਨ ਦੇ ਅਸਲ ਸਹਿ-ਰਚਨਾਕਾਰ ਸਨ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਕਲਾਕਾਰਾਂ, ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਜਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਥਾਨਿਕ ਪ੍ਰਤੀਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਇਸ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਤੱਤ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਉਦਾਹਰਣ ਬੋਧੀ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਰੇਤ ਮੰਡਲੀ ਦੀ ਰਸਮੀ ਰਚਨਾ ਅਤੇ ਵਿਨਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਲੱਭੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਨੋਟਸ ਸੋਧੋ

  1. ↑ A. Lidov. "Hodegetria of Constantinople" in the encyclopedia Miraculous icons in the Eastern Christian culture, Moscow, 1992.
  2. ↑ A. Lidov. "Spatial Icons. The Miraculous Performance with the Hodegetria of Constantinople" in Hierotopy. Creation of Sacred Spaces in Byzantium and Medieval Russia, ed. A. Lidov, Moscow: Progress-tradition, 2006, pp. 325-372.
  3. ↑ J. Bogdanovich. "The Performativity of Shrines in a Byzantine Church: The Shrines of St. Demetrios" in Spatial icons. Performativity in Byzantium and Medieval Russia, ed. A. Lidov, Moscow: Indrik, 2011. pp. 275-316.
  4. ↑ V. Sarabianov. "Relics and Images of Saints in the Sacred Space of St. Sophia Cathedral in Kiev" in Spatial icons. Performativity in Byzantium and Medieval Russia, ed. A. Lidov, Moscow: Indrik, 2011. pp. 364-392.
  5. ↑ A. Akiyama. "Interrelationships of Relics and Images in Buddhist and Christian Traditions: Comparative and Performative Aspects" in Spatial icons. Performativity in Byzantium and Medieval Russia, ed. A. Lidov, Moscow: Indrik, 2011. pp. 643-662.
  6. ↑ L. Evseeva, L. Kondrashkova. "Creating the Iconic Space: Text, Singing and Image in the Sixteenth Century Festive Liturgy" in Spatial icons. Performativity in Byzantium and Medieval Russia, ed. A. Lidov, Moscow: Indrik, 2011, pp. 473-507.
  7. ↑ A. Godovanets. "The Icon of Light in the Architectural Space of Hagia Sophia" in Spatial icons. Performativity in Byzantium and Medieval Russia, ed. A. Lidov, Moscow: Indrik, 2011, pp. 119-142.
  8. ↑ Vs. Rozhniatovsky. "The Performative Iconography. Effects of Light in the Space of Eastern Christian Churches." in Spatial icons. Performativity in Byzantium and Medieval Russia, ed. A. Lidov, Moscow: Indrik, 2011, pp. 393-442.
  9. ↑ Vs. Rozhniatovsky. "Light Effects in the Space of Byzantine Church: Peculiarities and Stages of Evolution" in Light and Fire in the Sacred Space, ed. A. Lidov, Moscow: Indrik, 2011, pp. 95-101.
  10. ↑ A. Melnik. "The Dramaturgy of Fire in Russian Churches in the 16th and 17th centuries." in Spatial icons. Performativity in Byzantium and Medieval Russia, ed. A. Lidov, Moscow: Indrik, 2011, pp. 443-473.
  11. ↑ B. V. Pentcheva. The Sensual Icon. Space, Ritual, and the Senses in Byzantium, Pennstate Press, 2009.
  12. ↑ M. Sokolov. "Principle of Paradise." Moscow: Progress-Tradition, 2011, Ch. 1. Earthen and Heavenly Paradise, pp. 23-88
  13. ↑ A. Lidov. "Hierotopy: Spatial icons and Image-Paradigms in Byzantine Culture", Moscow: Theoria, 2009. Ch. 10, Image-Paradigms as a New Notion of Visual Culture, pp. 293-305, 335-337.
  14. ↑ H. L. Kessler. "Seeing Medieval Art", Broadview Press, 2004, ch.5, Church, pp. 109-110.
  15. ↑ Sh. Tsuji. "Creating an Iconic Space. The Transformation of Narrative Landscape" in Spatial icons. Performativity in Byzantium and Medieval Russia, Moscow: Indrik, 2011, pp. 627-642.
  16. ↑ A. Lidov. "New Jerusalems. Transferring of the Holy Land as Generative Matrix of Christian Culture" Archived 2022-06-17 at the Wayback Machine. in New Jerusalems. Hierotopy and iconography of sacred spaces, ed. A. Lidov, Moscow: Indrik, 2009, pp. 8-10.
  17. ↑ M. Bacci. "Performed Topographies and Topomimetic Piety. Imaginative Sacred Spaces in Medieval Italy" in Spatial icons. Performativity in Byzantium and Medieval Russia, Moscow: Indrik, 2011, pp. 101-118.
  18. ↑ A. Lidov. "The Creator of Sacred Space as a Phenomenon of Byzantine Culture" in L’artista a Bisanzio e nel mondo cristiano-orientale, ed. Michele Bacci, Pisa, 2003, pp.135-176.
  19. ↑ A. Lidov. "The Byzantine World and Performative Spaces" in Spatial icons. Performativity in Byzantium and Medieval Russia, ed. A. Lidov, Moscow: Indrik, 2011. pp. 17-26.
  20. ↑ A. Lidov. "Hierotopy: spatial icons and image-paradigms in Byzantine culture", Ch. 2. Spatial icons. The Miraculous Performance with the Hodegetria in Constantinople. Moscow: Theoria, 2009, pp. 39-70.
  21. ↑ M. Flier. "The Image of the Tsar in the Muscovite Palm Sunday Ritual" in Spatial icons. Performativity in Byzantium and Medieval Russia, ed. A. Lidov, Moscow: Indrik, 2011, pp. 533-562.

ਹੋਰ ਪੜ੍ਹਨਾ ਸੋਧੋ

  • ਏ ਲਿਡੋਵ. ਹਾਇਰੋਟੋਪੀ: ਬਾਈਜ਼ੈਂਟੀਨ ਕਲਚਰ, ਮਾਸਕੋ: ਥਿਓਰੀਆ, 2009, 352 ਪੀ.
  • ਸਥਾਨਿਕ ਪ੍ਰਤੀਕ। ਲਿਖਤੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀ। ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿੰਪੋਜ਼ੀਅਮ ਦੀਆਂ ਸਮੱਗਰੀਆਂ, ਐਡ. ਏ ਲਿਡੋਵ, ਮਾਸਕੋ: ਇੰਡ੍ਰਿਕ, 2009, 184 ਪੀ.
  • ਸਥਾਨਿਕ ਪ੍ਰਤੀਕ। ਬਾਈਜ਼ੈਂਟੀਅਮ ਅਤੇ ਮੱਧਕਾਲੀ ਰੂਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ, ਐਡ. ਏ ਲਿਡੋਵ, ਮਾਸਕੋ: ਇੰਦ੍ਰਿਕ, 2011, 702 ਪੀ.

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ ਸੋਧੋ

"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਸਥਾਨਿਕ_ਪ੍ਰਤੀਕ&oldid=683804" ਤੋਂ ਲਿਆ