ਸਰੋਜ ਖਾਪੜਦੇ

ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ

ਸਰੋਜ ਖਾਪੜਦੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀਇਕ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਹੈ। ਖਾਪੜਦੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਸੰਸਦ ਦੀ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਉਣ ਵਾਲੀ ਸਖਸ਼ੀਅਤ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਲਗਾਤਾਰ ਪੰਜ ਮਿਆਦ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ ਅਤੇ ਨਜਮਾ ਹਪਤੁੱਲਾ ਨੇ 6 ਮਿਆਦਾਂ 'ਚ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ।[1] ਉਹ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨਾਲ ਹੁੰਦੀ ਸੀ।[2]

ਕੈਰੀਅਰ ਸੋਧੋ

ਖਾਪੜਦੇ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸੀ। ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਜਿਹੜੀਆਂ ਪੰਜ ਮਿਆਦਾਂ 'ਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਸੀ ਉਹ 1972-1974, 1976-1982, 1982-1988, 1988-1994 ਅਤੇ 1994-2000 ਸਨ।[1] ਉਹ 1986 ਤੋਂ 1989 ਤਕ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਅਤੇ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਵਿਭਾਗਾਂ ਦੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਕੇਂਦਰੀ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਰਹੀ।[3] ਉਹ 1994-2000 ਤੋਂ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੀ ਉਪ-ਚੇਅਰਮੈਨ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਕਈ ਬੋਰਡਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਵੀ ਕੀਤੀ। ਉਹ 1982-1984 ਦੀ ਹਾਊਸ ਕਮੇਟੀ, ਸਰਕਾਰੀ ਅਸ਼ੋਰੈਂਸਾਂ ਦੀ ਕਮੇਟੀ, 1996 ਤੋਂ 98 ਅਤੇ ਸੁਤੰਤਰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀ ਕਮੇਟੀ, 1996 ਅਤੇ ਫਿਰ 1998 ਤੋਂ 2000 ਤੱਕ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਚੇਅਰਮੈਨ ਸੀ।[4]

ਖਾਪੜਦੇ ਨੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ 28 ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਮੈਂਬਰ ਦੇ ਬਿੱਲਾਂ ਦੀ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ,[5] ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ।

ਖਾਪੜਦੇ ਨੇ 1996 ਵਿੱਚ ਘਰੇਲੂ ਪਤਨੀਆਂ (ਘਰੇਲੂ ਚਾਕਰਾਂ ਤੋਂ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹਫ਼ਤਾਵਾਰੀ ਛੁੱਟੀ) ਲਈ ਬਿੱਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਬਿੱਲ 'ਚ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਕਸਟਮ, ਕਨਵੈਨਸ਼ਨ, ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੁਖੀ ਦੇ ਕਰਤੱਵ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਹਰ ਘਰੇਲੂ ਔਰਤ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿਚੋਂ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਖਾਸ ਦਿਨ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇਣਾ ਅਤੇ ਉਸ ਇੱਕ ਦਿਨ ਸਾਰੇ ਘਰੇਲੂ ਕੰਮਾਂ ਤੋਂ ਛੁੱਟੀ ਮਿਲਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਤਾਂ ਜੋ ਔਰਤ ਨੂੰ ਆਰਾਮ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਮਰਜ਼ੀ ਅਨੁਸਾਰ ਦਿਨ ਦਾ ਅਨੰਦ ਲੈਣ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਉਸ ਦਿਨ ਉਸ ਨੂੰ ਘਰੇਲੂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਉਹ ਸਾਰੀਆਂ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਦੂਜੇ ਮੈਂਬਰਾਂ 'ਤੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਪਰ ਸਾਰੀਆਂ ਉਮੀਦਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ ਨਾ ਮਿਲੀ ਅਤੇ ਆਮ ਜਨਤਾ ਦੁਆਰਾ ਬਿੱਲ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਿਆ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਬਿੱਲ ਪਾਸ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ ਜਾਂ ਨਿਯੰਤ੍ਰਿਤ ਕਰਨਾ ਮੁਮਕਿਨ ਨਹੀਂ ਹੈ।[6]

ਉਸ ਨੇ 1987 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਮੈਡੀਕਲ ਕੌਂਸਲ ਐਕਟ, 1956 ਵਿੱਚ ਸੋਧ ਲਈ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਿੱਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਸੋਧ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਪੱਧਰਾਂ 'ਤੇ ਮੈਡੀਕਲ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਇਕਸਾਰਤਾ ਦੀ ਘਾਟ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕਰਨਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਜਾਂ ਮੈਡੀਕਲ ਕੌਂਸਲ ਦਾ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜਾਂ ਦੀ ਦਾਖ਼ਲਾ, ਕੋਰਸ ਅਤੇ ਸਥਾਪਨਾ ਉੱਤੇ ਕੋਈ ਕਾਬੂ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਸ ਬਿੱਲ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦਵਾਈ ਦੀ ਪ੍ਰੈਕਟਿਸ ਦੇ ਨਿਯਮ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਹੈ।[7]

ਖਾਪੜਦੇ ਨੇ 1995 ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ (ਪ੍ਰੋਹੀਬੀਟਨ) ਐਕਟ 1986 ਵਿੱਚ ਸੋਧ ਕਰਨ ਲਈ ਬਿੱਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੰਸਦ ਨੇ ਅਪਣਾਇਆ ਸੀ।[8]

ਮਾਰਗ੍ਰੇਟ ਅਲਵਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜੀਵਨੀ ਵਿੱਚ 'ਦਲੇਰੀ ਅਤੇ ਵਚਨਬੱਧਤਾ' ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਾਟਕੀ ਘਟਨਾ ਦੀ ਗੱਲ ਲਿਖੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਖਾਪੜਦੇ ਨੇ ਦਲਿਤ ਔਰਤ ਦੀ ਬਲਾਤਕਾਰ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖੂਨ ਨਾਲ ਰੰਗੀ ਹੋਈ ਸਾੜੀ ਨੂੰ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਦਲਿਤ ਔਰਤਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਹਿੰਸਾ ਲਈ ਨਿਆਂ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਚਰਨ ਸਿੰਘ, ਐਂਟੀ-ਐਸਸੀ, 'ਤੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਗਾਇਆ।[9]

ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ

  1. 1.0 1.1 "List of Former Members of Rajya Sabha (Term Wise)". 164.100.47.5. Retrieved 2017-07-29.
  2. Banerjee, Mamata (2012-03-01). Mamata Banerjee: My Unforgettable Memories (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Roli Books Private Limited. ISBN 9789351940135.
  3. "List of Rajya Sabha members Since 1952".
  4. "Microsoft Word - biograp_sketc_1a.htm" (PDF). {{cite web}}: Cite has empty unknown parameter: |dead-url= (help)
  5. "Members Page". 164.100.47.5. Retrieved 2017-07-29.
  6. "Manupatra Articles". www.manupatrafast.com. Archived from the original on 2017-07-29. Retrieved 2017-07-29. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  7. Chopra, Joginder Kumar (1993-01-01). Women in the Indian Parliament: A Critical Study of Their Role (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Mittal Publications. ISBN 9788170995135.
  8. "THURSDAY, THE 17TH AUGUST, 1995". 164.100.47.5. Retrieved 2017-07-29.
  9. "'Courage & Commitment' is not about Sonia Gandhi or Congress, but my life: Margaret Alva on her memoir | Latest News & Updates at Daily News & Analysis". dna (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 2016-07-24. Retrieved 2017-07-29.