ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ
ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ (ਜਾਂ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ) ਭਾਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਰਾਜਨੀਤਕ ਦਲ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਕੱਲਾ 'ਕਾਂਗਰਸ' ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦੋ ਵੱਡੇ ਦਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਦਲ ਹੈ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਦਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।[3][4][5] ਇਸ ਦਲ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1885 ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਮਿ. ਏ ਓ ਹਿਊਮ[6] ਨੇ ਇਸ ਦਲ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੇਰਨਾਮਈ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਵਰਤਮਾਨ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਹੈ। ਇਹ ਦਲ ਕਾਂਗਰਸ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਯੁਵਕ ਸੰਗਠਨ ਦਾ ਨਾਂਅ ਭਾਰਤੀ ਯੁਵਾ ਕਾਂਗਰਸ ਹੈ।
| ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस | |
|---|---|
| ਚੇਅਰਮੈਨ | ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ |
| Parliamentary Chairperson | ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ |
| ਰਾਜ ਸਭਾ ਲੀਡਰ | ਗੁਲਾਮ ਨਬੀ ਅਜ਼ਾਦ |
| ਸਥਾਪਨਾ | 28 ਦਸੰਬਰ 1885 |
| ਸਦਰ ਮੁਕਾਮ | 24, ਅਕਬਰ ਰੋਡ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ |
| ਅਖ਼ਬਾਰ | ਕਾਂਗਰਸ ਸੰਦੇਸ਼ |
| ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵਿੰਗ | ਕੌਮੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸੰਗਠਨ |
| ਨੌਜਵਾਨ ਵਿੰਗ | ਭਾਰਤੀ ਯੁਵਾ ਕਾਂਗਰਸ |
| ਔਰਤ ਵਿੰਗ | ਮਹਿਲਾ ਕਾਂਗਰਸ |
| ਮਜ਼ਦੂਰ ਵਿੰਗ | ਭਾਰਤੀ ਕੌਮੀ ਟ੍ਰੈਡ ਯੂਨੀਅਨ ਕਾਂਗਰਸ |
| ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ | ਲੁਭਾਊ ਲਿਬਰਲ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਸੋਸ਼ਲ ਲੋਕਤੰਤਰ ਡੈਮੋਕਰੈਟਿਕ ਸਮਾਜਵਾਦ ਗਾਂਧੀਵਾਦੀ ਸਮਾਜਵਾਦ ਅੰਦਰੂਨੀ ਧੜੇ: • ਸੋਸ਼ਲ ਲਿਬਰਲ • ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖਤਾ • ਕੇਂਦਰਕ |
| ਸਿਆਸੀ ਥਾਂ | Centre-left[1] |
| ਰੰਗ | Aqua |
| ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਦਰਜਾ | ਕੌਮੀ ਪਾਰਟੀ[2] |
| ਗਠਜੋੜ | ਸੰਯੁਕਤ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਗਠਜੋੜ (ਯੂ ਪੀ UPA) |
| ਚੋਣ ਨਿਸ਼ਾਨ | |
| 125px | |
| ਵੈੱਬਸਾਈਟ | |
| www | |
ਇਤਿਹਾਸਸੋਧੋ
ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ, 72 ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਆਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੇ ਨਾਲ 28 ਦਸੰਬਰ 1885 ਨੂੰ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਗੋਕੁਲਦਾਸ ਤੇਜਪਾਲ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਮਹਾਂਵਿਦਿਆਲਾ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਏ.ਓ ਹਿਊਮ ਸਨ ਅਤੇ ਕੋਲਕਾਤਾ ਦੇ ਵੋਮੇਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੈਨਰਜੀ ਪਹਿਲੇ ਪਾਰਟੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਨ। ਆਪਣੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਇੱਕ ਅਭਿਜਾਤ ਵਰਗੀ ਸੰਸਥਾ ਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਮੈਂਬਰ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੁੰਬਈ ਅਤੇ ਮਦਰਾਸ ਪ੍ਰੈਜੀਡੈਂਸੀ ਤੋਂ ਸਨ। ਸਵਰਾਜ ਦਾ ਟੀਚਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬਾਲ ਗੰਗਾਧਰ ਤਿਲਕ ਨੇ ਅਪਨਾਇਆ ਸੀ।
ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚਸੋਧੋ
| ਸਾਲ | ਆਮ ਚੋਣਾਂ | ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤੀਆਂ | ਸੀਟ ਪਰਿਵਰਤਨ | ਵੋਟਾਂ ਦੀ % | ਵੋਟ ਫਰਕ |
|---|---|---|---|---|---|
| 1951 | ਪਹਿਲੀ ਲੋਕ ਸਭਾ | 364 | 44.99% | ||
| 1957 | ਦੂਜੀ ਲੋਕ ਸਭਾ | 371 | 
7 |
47.78% |
2.79% |
| 1962 | ਤੀਜੀ ਲੋਕ ਸਭਾ | 361 |  10
|
44.72% | 3.06%
|
| 1967 | ਚੌਥੀ ਲੋਕ ਸਭਾ | 283 | 78
|
40.78% | 2.94%
|
| 1971 | 5ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ | 352 |
69 |
43.68% |
2.90% |
| 1977 | 6ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ | 153 | 199
|
34.52% | 9.16%
|
| 1980 | 7ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ | 351 |
198 |
42.69% |
8.17% |
| 1984 | 8ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ | 415 |
64 |
49.01% |
6.32% |
| 1989 | 9ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ | 197 | 218
|
39.53% | 9.48%
|
| 1991 | 10ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ | 244 |
47 |
35.66% | 3.87%
|
| 1996 | 11ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ | 140 | 104
|
28.80% | 7.46%
|
| 1998 | 12ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ | 141 |
1 |
25.82% | 2.98%
|
| 1999 | 13ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ | 114 | 27
|
28.30% |
2.48% |
| 2004 | 14ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ | 145 |
32 |
26.7% | 1.6%
|
| 2009 | 15ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ | 206 |
61 |
28.55% |
2.02% |
| 2014 | 16ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ | 44 |
162 |
19% |
9.55% |
| 2019 | 17ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ | % | % |
ਮੌਜੂਦਾ ਰੁਝਾਣਸੋਧੋ
ਕਾਂਗਰਸ ਹੁਣ ਸਰਬਹਿੰਦ ਆਧਾਰ ਵਾਲੀ ਪਾਰਟੀ ਨਹੀਂ ਰਹੀ। ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਬਿਹਾਰ, ਉੜੀਸਾ, ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਤਿਲੰਗਾਨਾ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਆਧਾਰ ਨੂੰ ਖ਼ੋਰਾ ਲੱਗਾ ਹੈ। ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਤਾਕਤ ਹਿਮਾਚਲ, ਹਰਿਆਣਾ, ਪੰਜਾਬ, ਰਾਜਸਥਾਨ, ਗੁਜਰਾਤ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਕਰਨਾਟਕ, ਕੇਰਲ ਅਤੇ ਆਸਾਮ ਵਿੱਚ ਸਾਂਵੇਂ ਪੱਧਰ ਦੀ ਹੈ। ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਤੇ ਉੱਤਰ ਪੂਰਵੀ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸ ਦਾ ਆਧਾਰ ਸੀਮਤ ਹੈ।[7] ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਮੁਲਕ ਦੇ ਕਈ ਅਹਿਮ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਹਾਲੇ ਤੱਕ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਹੀ ਬਾਹਰ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਵੀ ਫ਼ਿਕਰ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ 2019 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦੌਰਾਨ ਪਾਰਟੀ ਕਰੀਬ 250 ਸੀਟਾਂ ‘ਤੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।[8]
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋਸੋਧੋ
ਹਵਾਲੇਸੋਧੋ
- ↑ "Indian National Congress – about INC, history, symbol, leaders and more". Elections.in. 7 February 2014. Retrieved 3 May 2014.
- ↑ "List of Political Parties and Election Symbols main Notification Dated 18.01.2013" (PDF). India: Election Commission of India. 2013. Retrieved 9 May 2013.
- ↑ Rastogi, P.N. (1975). The nature and dynamics of factional conflict. Macmillan Co. of India. Unknown parameter
|p.=ignored (help) - ↑ Parliamentary Debates. Council of States Secretariat. 1976. Unknown parameter
|Issue=ignored (|issue=suggested) (help); Unknown parameter|Vol.=ignored (help); Unknown parameter|p.=ignored (help) - ↑ Gavit, Manikrao Hodlya; Chand, Attar (1989). Indian National Congress: A Select Bibliography. U.D.H. Publishing House. p. 451.
- ↑ http://www.escholarship.org/uc/item/73b4862g?display=all
- ↑ "ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਚੋਣ ਰਣਨੀਤੀ". Punjabi Tribune Online (in ਹਿੰਦੀ). 2019-03-14. Retrieved 2019-03-15.
- ↑ ਸੰਜੀਵ ਪਾਂਡੇ (2019-03-16). "ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਕਾਂਗਰਸ ਲਈ ਵੱਡੀ ਵੰਗਾਰ". Punjabi Tribune Online (in ਹਿੰਦੀ). Retrieved 2019-03-16.