ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ

ਸਾਵਿਤਰੀ ਸਾਹਨੀ

ਸਾਵਿਤਰੀ ਸਾਹਨੀ (19 ਸਤੰਬਰ 1902 – 26 ਅਪ੍ਰੈਲ 1985), ਜਨਮੀ ਸਾਵਿਤਰੀ ਸੂਰੀ, 1949 ਤੋਂ 1969 ਤੱਕ ਬੀਰਬਲ ਸਾਹਨੀ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਪਾਲੀਓਸਾਇੰਸ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੀ।

ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ

ਸੋਧੋ

ਸਾਵਿਤਰੀ ਸੂਰੀ ਦਾ ਜਨਮ 1902 ਵਿੱਚ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਕੂਲ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਰਾਏ ਬਹਾਦਰ ਸੁੰਦਰ ਦਾਸ ਸੂਰੀ ਦੀ ਧੀ ਸੀ।[1][2][3] ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਰੁਚੀ ਰਾਮ ਸਾਹਨੀ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਸਾਥੀ ਸਨ।[4]

ਕਰੀਅਰ

ਸੋਧੋ

ਸਾਹਨੀ ਆਪਣੇ ਬਨਸਪਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਪਤੀ ਨਾਲ ਹਿਮਾਲਿਆ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀਆਂ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਕਰਨ ਲਈ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈ। 1949 ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਅਚਾਨਕ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਲਖਨਊ ਵਿਖੇ ਨਵੇਂ ਬੀਰਬਲ ਸਾਹਨੀ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਪੈਲੀਓਸਾਇੰਸਜ਼ ਦੀ ਮੁਖੀ ਬਣ ਗਈ,[5] ਅਤੇ 1969 ਤੱਕ ਵੀਹ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣੀ ਰਹੀ[6] ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਾਲੀਓਬੋਟੈਨੀਕਲ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੀ ਸੀ।[1] ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸਿਜ਼ ਦੀ ਕੌਂਸਲ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਸੀ।[7]

ਸਾਵਿਤਰੀ ਸਾਹਨੀ ਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਲਈ 1969 ਵਿੱਚ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[6][8]

ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ

ਸੋਧੋ

ਸਾਵਿਤਰੀ ਸੂਰੀ ਨੇ 1920 ਵਿੱਚ ਪਾਲੀਬੋਟੈਨਿਸਟ ਬੀਰਬਲ ਸਾਹਨੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ[3][9] 1949 ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਸਾਹਨੀ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਤਾਂ ਉਹ ਵਿਧਵਾ ਹੋ ਗਈ ਸੀ,[10][11] ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿਰਫ਼ ਚਿੱਟਾ ਰੇਸ਼ਮ ਪਹਿਨਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜੋ ਉਸਦੀ ਵਿਧਵਾਪਣ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਸੀ।[3]

ਸਾਵਿਤਰੀ ਸਾਹਨੀ ਦੀ ਮੌਤ 1985 ਵਿੱਚ 82 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਲਖਨਊ ਵਿਖੇ ਹੋਈ।[6] ਉਸਦਾ ਘਰ, ਅਮਰੀਕੀ ਆਰਕੀਟੈਕਟ ਵਾਲਟਰ ਬਰਲੇ ਗ੍ਰਿਫਿਨ ਦੁਆਰਾ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ,[12] ਇੱਕ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਬਣ ਗਿਆ; ਉਸਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਲਖਨਊ ਵਿੱਚ ਬੀਰਬਲ-ਸਾਵਿਤਰੀ ਸਾਹਨੀ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ, ਇੱਕ ਲੈਕਚਰ ਲੜੀ, ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਲਈ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪਾਂ, ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਲਈ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਲਈ ਫੰਡ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ।[1][13]

ਹਵਾਲੇ

ਸੋਧੋ
  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000016-QINU`"'</ref>" does not exist. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; name ":0" defined multiple times with different content
  2. ↑ "Sahni, Birbal (1891-1949)". International Organisation of Palaeobotany (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2020-10-17.
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000019-QINU`"'</ref>" does not exist.
  4. ↑ Sheikh, Majid (2018-09-16). "Harking Back: Old maps tell us stories of past and also a way forward". DAWN.COM (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-10-17.
  5. ↑ "Mrs. Savitri Sahni". Birbal Sahni Institute of Palaeosciences. Retrieved 2020-10-17.
  6. ↑ 6.0 6.1 6.2 Sharma, Chhaya (December 1985). "Madam Savitri Sahni (1902–1985)". Grana (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 24 (3): 137–138. doi:10.1080/00173138509431000. ISSN 0017-3134. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; name ":2" defined multiple times with different content
  7. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001D-QINU`"'</ref>" does not exist.
  8. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001E-QINU`"'</ref>" does not exist.
  9. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001F-QINU`"'</ref>" does not exist.
  10. ↑ Raman, C. V.; Ranjan, Shri; Iyengar, M. O. P.; Rao, A. R.; Sadasivan, T. S. (1949). "OBITUARY: PROFESSOR BIRBAL SAHNI, M.A., D.Sc., Sc.D., F.R.S. 1891-1949". Current Science. 18 (5): 158–165. ISSN 0011-3891. JSTOR 24212139.
  11. ↑ Chowdhury, H. P. (26 April 1949). "Indian Pioneer in Palaeobotany". The Bombay Chronicle. p. 6. Retrieved October 17, 2020 – via Internet Archive.
  12. ↑ Birbal and Savitri Sahni Residence, 1937 architectural drawings by Walter Burley Griffin, in the Ryerson and Burnham Archives, Art Institute of Chicago.
  13. ↑ Chandra, Anil (1990). "Excerpts from the Will of the Late (Mrs.) Savitri Sahni (1902-1985)". Memoirs of the California Academy of Sciences. 17: 3–4 – via Internet Archive.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag defined in <references> has no name attribute.
"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਸਾਵਿਤਰੀ_ਸਾਹਨੀ&oldid=664621" ਤੋਂ ਲਿਆ