ਸਿੱਧ (ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ:सिद्ध, "ਸੰਪੂਰਨ") ਸ਼ਬਦ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਧਰਮਾਂ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ "ਉਹ ਜੋ ਨਿਪੁੰਨ ਹੈ।[1] ਇਹ ਸੰਪੂਰਨ ਗੁਰੂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਸੰਪੂਰਨਤਾ ਜਾਂ ਗਿਆਨ ਦੀ ਉੱਚ ਉਪਾਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਜੈਨ ਧਰਮ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਅਮਰ ਆਤਮਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਧ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਵੀ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਸਿੱਧੀ, ਅਸਧਾਰਨ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ।

ਸਿੱਧ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਿੱਧਾਂ, ਨਾਥਾਂ, ਤਪੱਸਵੀਆਂ, ਸਾਧੂਆਂ ਜਾਂ ਯੋਗੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸਾਰੇ ਸਾਧਨਾ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਦੇ ਹਨ।[2]

18 ਸਿੱਧ ਹੇਠਾਂ ਸੂਚੀਬੱਧ ਹਨ :-

ਸੋਧੋ
  1. ਅਗਸਤਿਆ
  2. ਬੋਗਰ
  3. ਕਮਲਾਮੁਨੀ
  4. ਥਿਰੂਮੂਲਰ
  5. ਕੋਰਕਰ
  6. ਕੋਂਗਨਾਰ
  7. ਸਤਾਈਮੁਨੀ
  8. ਮਚਾਮੁਨੀ
  9. ਸੁੰਦਰਨੰਦ
  10. ਵੈਨਮੀਗਰ
  11. ਰਾਮਦੇਵਰ
  12. ਨੰਦੀਵਰ
  13. ਇਦਾਕਦਰ
  14. ਰੁਵੁਰਾਰ
  15. ਪੰਬੱਤੀ ਸਿੱਧ
  16. ਕੁਥੰਬਾਈ
  17. ਧਨਵੰਤਰੀ
  18. ਪਤੰਜਲੀ
  • ਸਿੱਧ (ਮੁਕਤ ਜੀਵ) ਸਰੀਰ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਹਨ, ਜੈਨ ਮੰਦਰ ਅਕਸਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ.
  • ਜੈਨ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਿੱਧਸ਼ੀਲਾ (ਮੁਕਤ ਜੀਵਾਂ ਦਾ ਖੇਤਰ)
  •  
    ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮਹਾਸਿੱਧ ਵਿਰੂਪਾ, 16 ਵੀਂ ਸਦੀ

    ਨੋਟਸ

    ਸੋਧੋ

    ਹਵਾਲੇ

    ਸੋਧੋ
    • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000010-QINU`"'</ref>" does not exist.
    • Buhler, Johann Georg (2013). Jayaram V (ed.). "Jainism Cosmology". Hinduwebsite.com. Retrieved 2021-06-26.
    • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000013-QINU`"'</ref>" does not exist.
    • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000014-QINU`"'</ref>" does not exist.
    • Hanumanta Rao, Desiraju (1998). "Valmiki Ramayana, Bala Kanda, Chapter 29". Valmikiramayan.net. Archived from the original on 2009-03-15. Retrieved 2009-10-21.
    • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000016-QINU`"'</ref>" does not exist.
    • NHP Admin (October 21, 2015). "The 18 Siddhars". www.nhp.gov.in. NHP CC DD. Archived from the original on 2021-09-11. Retrieved 2021-06-26.
    • Sinh, Pancham (tr.) (1914). "Hatha Yoga Pradipika, Chapter 1". sacred-texts.com. Retrieved 2009-11-12.
    • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000019-QINU`"'</ref>" does not exist.
    • Watt, Jeff (October 2020). "Definition: Mahasiddha (Indian Adept)". Himalayan Art Resources. Retrieved 2021-06-26.
    • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001B-QINU`"'</ref>" does not exist.
    • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001C-QINU`"'</ref>" does not exist.