C-ਸਮਿੱਟਰੀ

ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ, C-ਸਮਰੂਪਤਾ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਕਿਸੇ ਚਾਰਜ-ਕੰਜਗਸ਼ਨ ਪਰਿਵਰਤਨ ਅਧੀਨ ਭੌਤਿਕੀ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਸਮਰੂਪਤਾ। ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਮੈਗਨਟਿਜ਼ਮ, ਗਰੈਵਿਟੀ, ਅਤੇ ਤਾਕਤਵਰ ਪਰਸਪਰ ਕ੍ਰਿਆਵਾਂ ਸਭ C-ਸਮਰੂਪਤਾ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਕਮਜੋਰ ਪਰਸਪਰ ਕ੍ਰਿਆਵਾਂ C-ਸਮਰੂਪਤਾ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਮੈਗਨਟਿਜ਼ਮ ਵਿੱਚ ਚਾਰਜ ਉਲਟਾਓ

ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਮੈਗਨਟਿਜ਼ਮ ਦੇ ਨਿਯਮ (ਕਲਾਸੀਕਲ ਅਤੇ ਕੁਆਂਟਮ ਦੋਵੇਂ ਤਰਾਂ ਦੇ) ਇਸ ਪਰਿਵਰਤਨ ਅਧੀਨ ਨਹੀਂ ਬਦਲਦੇ। ਜੇਕਰ ਹਰੇਕ ਚਾਰਜ q ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਚਾਰਜ –q ਨਾਲ ਬਦਲਨਾ ਹੋਵੇ, ਅਤੇ ਇਸਤਰਾਂ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਅਤੇ ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡਾਂ ਦੀਆਂ ਦਿਸ਼ਾਵਾਂ ਉਲਟਾਉਣੀਆਂ ਹੋਣ, ਤਾਂ ਡਾਇਨਾਮਿਕਸ ਉਹੀ ਰੂਪ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖੇਗਾ। ਕੁਆਂਟਮ ਫੀਲਡ ਥਿਊਰੀ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ, ਚਾਰਜ-ਕੰਜਗਸ਼ਨ ਇਵੇਂ ਤਬਦੀਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ:

1. $\psi \rightarrow -i({\bar {\psi }}\gamma ^{0}\gamma ^{2})^{T}$
2. ${\bar {\psi }}\rightarrow -i(\gamma ^{0}\gamma ^{2}\psi )^{T}$
3. $A^{\mu }\rightarrow -A^{\mu }$

ਨੋਟ ਕਰੋ ਕਿ ਇਹ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਣਾਂ ਦੀ ਚੀਰੈਲਿਟੀ ਨਹੀਂ ਬਦਲਦੇ। ਇੱਕ ਖੱਬੇ-ਹੱਥ ਵਾਲਾ (ਖਬਚੂ) ਨਿਊਟ੍ਰੀਨੋ ਚਾਰਜ ਕੰਜਗਸ਼ਨ ਰਾਹੀਂ ਇੱਕ ਖਾਬੇ-ਹੱਥ ਵਾਲੇ ਐਂਟੀਨਿਊਟ੍ਰੀਨੋ ਰਾਹੀਂ ਲੈ ਲਿਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਜੋ ਸਟੈਂਡਰਡ ਮਾਡਲ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਆਹੀਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਉਹ ਅਰਥ ਹੈ ਜੋ ਕਮਜੋਰ ਪਰਸਪਰ ਕ੍ਰਿਆ ਵਿੱਚ C-ਸਮਰੂਪਤਾ ਦੀ “ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਲੰਘਣਾ” ਦੁਆਰਾ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

(ਸਟੈਂਡਰਡ ਮਾਡਲ ਦੀਆਂ ਕੁੱਝ ਸਵੈ-ਸਿੱਧ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਖੱਬੇ-ਸੱਜੇ ਮਾਡਲ, ਇਸ C-ਸਮਰੂਪਤਾ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ)

ਚਾਰਜ ਅਤੇ ਪੇਅਰਟੀ ਰਿਵਰਸਲ (ਉਲਟਾਓ) ਦਾ ਮੇਲ

ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਇੱਕ ਸੰਯੁਕਤ CP-ਸਮਿੱਟਰੀ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਲਈ C-ਸਮਿੱਟਰੀ ਨੂੰ ਪੇਅਰਟੀ-ਇਨਵਰਸ਼ਨ ਪਰਿਵਰਤਨ ਨਾਲ ਮਿਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। (ਦੇਖੋ P-ਸਮਿੱਟਰੀ)। ਫੇਰ ਵੀ, ਕਮਜੋਰ ਪਰਸਪਰ ਕ੍ਰਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਮਿੱਟਰੀ ਦੀਆਂ ਉਲੰਘਣਾਵਾਂ ਪਛਾਣੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ (ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਕਾਔਨਾਂ ਅਤੇ B ਮੀਜ਼ੌਨਾਂ ਵਿੱਚ)। ਸਟੈਂਡਰਡ ਮਾਡਲ ਵਿੱਚ, ਇਹ CP ਉਲੰਘਣਾ CKM ਮੈਟ੍ਰਿਕਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿੰਗਲ ਫੇਜ਼ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ CP ਨੂੰ ਟਾਈਮ-ਰਿਵਰਸਲ (T-ਸਮਿੱਟਰੀ) ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਨਤੀਜਨ CPT-ਸਮਿੱਟਰੀ ਸਿਰਫ ਵਾਈਟਮੈਨ ਸਵੈ-ਸਿੱਧ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਸਹਾਰੇ ਹੀ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਤੌਰ ਤੇ ਰਾਜ ਕਰਦੀ ਹੋਈ ਦਿਖਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਚਾਰਜ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ

ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਨ ਦੇਣ ਲਈ, ਦੋ ਵਾਸਤਵਿਕ ਸਕੇਲਰ ਫੀਲਡਾਂ, φ ਅਤੇ χ ਲਓ। ਮੰਨ ਲਓ ਦੋਵੇਂ ਫੀਲਡਾਂ ਇਵਨ C-ਪੇਅਰਟੀ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ (ਇਵਨ C-ਪੇਅਰਟੀ ਸਮੀਕਰਨ $C\psi (q)=C\psi (-q)$ ਵਾਂਗ ਚਾਰਜ ਕੰਜਗਸ਼ਨ ਅਧੀਨ ਇਵਨ ਸਮਰੂਪਤਾ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਸਮੀਕਰਨ $C\psi (q)=-C\psi (-q)$ ਵਰਗੇ ਚਾਰਜ ਕੰਜਗਸ਼ਨ ਅਧੀਨ ਐਂਟੀਸਮਿੱਟਰੀ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਵਾਲੀ ਔਡ C-ਪੇਅਰਟੀ ਤੋਂ ਉਲਟ ਹੈ)। ਹੁਣ ਫਾਰਮੂਲੇ ਫੇਰ ਤੋਂ ਸੂਤਰਬੱਧ ਕਰੋ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਸਮਾਨਤਾ ਬਣ ਸਕੇ,

$\psi \ {\stackrel {\mathrm {def} }{=}}\ {\phi +i\chi \over {\sqrt {2}}}$

ਹੁਣ φ ਅਤੇ χ ਇਵਨ C-ਪੇਅਰਟੀਆਂ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਕਾਲਪਨਿਕ ਨੰਬਰ i ਦੀ ਪੇਅਰਟੀ ਇੱਕ ਔਡ C-ਪੇਅਰਟੀ (C ਐਂਟੀ-ਯੂਨਾਇਟਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ) ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਹੋਰ ਮਾਡਲਾਂ ਵਿੱਚ, φ ਅਤੇ χ ਦੋਹਾਂ ਵਾਸਤੇ C-ਪੇਅਰਟੀਆਂ ਰੱਖਣੀਆਂ ਸੰਭਵ ਹਨ।

ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ

• C-ਪੇਅਰਟੀ
• ਐਂਟੀ-ਪਾਰਟੀਕਲ
• ਐਂਟੀਮੈਟਰ