ਅਸਾਵੇਰੀ
ਅਸਾਵੇਰੀ (ਆਸਾਵੇਰੀ) ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ (ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਸੰਗੀਤਕ ਪੈਮਾਨਾ) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਗ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਜਨਯ ਰਾਗਮ ਹੈ (8ਵੇਂ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਸਕੇਲ ਹਨੂਮਾਟੋਦੀ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸਕੇਲ)।ਇਹ ਇੱਕ ਜਨਯਾ ਸਕੇਲ ਹੈ,ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦੇ ਅਰੋਹ(ਚਡ਼੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਪੈਮਾਨੇ) ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਸੱਤ ਸੁਰ (ਸੰਗੀਤਕ ਨੋਟਸ) ਨਹੀਂ ਲਗਦੇ ਹਨ,ਅਤੇ ਅਵਰੋਹ (ਉਤਰਦੇ ਸਕੇਲ) ਵਿੱਚ ਸੁਰ ਵਕ੍ਰ(ਜ਼ਿਗਜ਼ੇਗ) ਰੂਪ ,ਚ ਲਗਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਂਗਾ ਰਾਗਮ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦੇ ਅਵਰੋਹਣਮ ਵਿੱਚ ਚਤੁਰਸ਼ਰੁਤੀ ਰਿਸ਼ਭਮ ਲਗਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਰਾਗ ਤੋੜੀ ਦੇ ਮੂਲ ਪੈਮਾਨੇ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਵਰਮ ਹੈ। ਅਸਵੇਰੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਰਾਗ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਸੰਗੀਤ ਰਤਨਾਕਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਸਾਵੇਰੀ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਕੋਮਲ ਅਸਾਵਰੀ ਅਤੇ ਆਸਾ ਤੋੜੀ ਨਾਲ ਮਿਲਦਾ ਜੁਲਦਾ ਰਾਗ ਹੈ। ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਰਾਗ ਆਸਾਵਰੀ ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਰਾਗ ਨਟਭੈਰਵੀ ਨਾਲ ਮਿਲਦਾ ਜੁਲਦਾ ਹੈ।[1][2]
ਬਣਤਰ ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਨਾ
ਸੋਧੋ
ਅਸਵੇਰੀ ਇੱਕ ਅਸਮਿਤ, ਭਾਸਗ ਰਾਗਮ, ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬਾਹਰਲੇ ਸੁਰ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਉੱਚੀ ਪੈਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਗੰਧਾਰਮ ਅਤੇ ਨਿਸ਼ਾਦਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਇੱਕ ਓਡਵ-ਵਕਰਾ-ਸੰਪੂਰਨਾ ਰਾਗਮ (ਜਾਂ ਓਡਵ ਰਾਗਮ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਪੈਂਟਾਟੋਨਿਕ ਚਡ਼੍ਹਨ ਵਾਲਾ ਸਕੇਲ(ਅਰੋਹ)) ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਆਰੋਹਣ-ਅਵਰੋਹਣ ਬਣਤਰ (ਚਡ਼੍ਹਨ ਅਤੇ ਉਤਰਨ ਦਾ ਪੈਮਾਨਾ) ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈਃ
ਅਰੋਹ : ਸ ਰੇ 1 ਮ 1 ਪ ਧ 1 ਸ
ਅਵਰੋਹ: ਨੀ 2 ਸ ਪ ਧ 1 ਮ1 ਪ ਰੇ 2 ਗ 2 ਰੇ 1 ਸ
ਇਸ ਪੈਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸੁਰ ਹਨ ਸ਼ਡਜਮ, ਸ਼ੁੱਧ ਰਿਸ਼ਭਮ, ਸ਼ੁੱਧ ਮੱਧਮਮ, ਪੰਚਮ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਧ ਧੈਵਤਮ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੈਸਿਕੀ ਨਿਸ਼ਧਮ, ਸਾਧਾਰਣ ਗੰਧਾਰਮ ਅਤੇ "ਚਤੁਰਸ਼ਰੁਤੀ ਰਿਸ਼ਭਮ" ਅਵਰੋਹੀ ਪੈਮਾਨੇ ਵਿੱਚੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਸੰਕੇਤਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਲਈ, ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਸਵਰ ਵੇਖੋ।
ਅੰਨਿਆ ਸਵਰਮ ਚਤੁਰਸ਼ਰੁਤੀ ਰਿਸ਼ਭਮ *ਰੇ 2/ਸ਼ੁੱਧ ਗੰਧਾਰਮ *ਗ1 ਅਤੇ ਚਤੁਰਸ਼ਰੁਤਿ ਧੈਵਤਮ * ਧ 2/ਸ਼ੁਧ ਨਿਸ਼ਾਦਮ * ਨੀ 1 ਹਨ।ਵੀਨਾ ਵਿੱਚ, ਅੰਨਿਆ ਸਵਰਮ ਸ਼ੁੱਧ ਗੰਧਾਰਮ ਗ 1 ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਧ ਨਿਸ਼ਾਦਮ ਨੀ 1 ਤੋਂ ਗਾਏ-ਵਜਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਚਨਾਵਾਂ
ਸੋਧੋਅਸਵੇਰੀ ਰਾਗ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਹਨ। ਇਸ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਬਣੀਆਂ ਕੁਝ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਇਹ ਹਨ।
- ਤਿਆਗਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ ਮਾਪਲਾ ਵੇਲਾਸੀ, ਦਸ਼ਰਥ ਨੰਦਨ ਅਤੇ ਰਾਰਾ ਮਯੰਤੀਦਕ
- ਚੰਦਰਮ ਭਜਮਾਨਸਾ ਅਤੇ ਕੁਮਾਰਸਵਾਮੀਨਮ-ਮੁਥੂਸਵਾਮੀ ਦੀਕਸ਼ਿਤਰ
- ਰਾਮਚੰਦਰੂਲੂ ਨਾਪਾਈ ਭਦਰਚਲ ਰਾਮਦਾਸੁ ਦੁਆਰਾ
- ਅਰੁਣਾਚਲ ਕਵੀ ਦੁਆਰਾ ਕਦਾਈਕਨਾਲ
- ਪੈਰੀਆਸਾਮੀ ਥੂਰਨ ਦੁਆਰਾ ਸਾਰਨਮ ਸਰਨਮਪੇਰੀਆਸਾਮੀ ਥੂਰਨ
ਫ਼ਿਲਮੀ ਗੀਤ
ਸੋਧੋ| ਗੀਤ. | ਫ਼ਿਲਮ | ਸੰਗੀਤਕਾਰ | ਗਾਇਕ |
|---|---|---|---|
| ਵਿੰਨੋਡਮ ਮੁਗਿਲੋਡਮ | ਪੁਧਾਇਲ | ਵਿਸ਼ਵਨਾਥਨ-ਰਾਮਮੂਰਤੀ | ਸੀ. ਐਸ. ਜੈਰਾਮਨ, ਪੀ. ਸੁਸੀਲਾ |
| ਮਨੀਥਨ ਐਨਬਾਵਨ | ਸੁਮੈਥਾਂਗੀ | ਪੀ. ਬੀ. ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸ | |
| ਚਿੰਨਾ ਚਿੰਨਾ ਕੰਨਨੁੱਕੂ | ਵਾਜ਼ਕਾਈ ਪਡਗੂ | ||
| ਅਨੁਭਵਮ ਪੁਧੂਮਾਈ | ਕਾਦਲਿੱਕਾ ਨੇਰਾਮਿਲਈ | ਪੀ. ਬੀ. ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸ, ਪੀ. ਸੁਸ਼ੀਲਾ | |
| ਉਨਾਕੂ ਮਾਤਮ ਉਨਾਕੂ ਮਾਤੁਮ | ਮਨਪਨਥਲ | ਪੀ. ਸੁਸੀਲਾ | |
| ਨਿਨੈਕਾ ਥਰਿੰਧਾ | ਆਨੰਦ ਜੋਧੀ | ||
| ਥੈਂਡਰਲ ਵਰਮ | ਪਾਲਮ ਪਾਜ਼ਮਮ | ||
| ਪਾਲਮ ਪਾਜ਼ਮਮ | ਟੀ. ਐਮ. ਸੁੰਦਰਰਾਜਨ | ||
| ਐਂਗਲੁਕਮ ਕਾਲਮ ਵਰੂਮ | ਪਾਸਮਲਾਰ | ਟੀ. ਐਮ. ਸੁੰਦਰਰਾਜਨ, ਪੀ. ਸੁਸ਼ੀਲਾ | |
| ਆਡਵਰਲਮ | ਕਰੂਪੂ ਪਨਾਮ | ਐਲ. ਆਰ. ਈਸਵਾਰੀ | |
| ਪੂਜਾ ਵੰਧਾ ਮਲਾਰੇ | ਪਾਧਾ ਕਾਨਿੱਕਈ | ਪੀ. ਬੀ. ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸ, ਐਸ. ਜਾਨਕੀਐੱਸ. ਜਾਨਕੀ | |
| ਪੋਧਿਗਾਈ ਮਲਾਈ ਉਚੀਲੀ | ਤਿਰੂਵਿਲਾਇਆਡਲ | ਕੇ. ਵੀ. ਮਹਾਦੇਵਨ | |
| ਓਂਦਰੂ ਸੇਰੰਧਾ ਅਨਬੂ | ਮੱਕਲਾਈ ਪੇਟਰਾ ਮਗਾਰਸੀ | ਪੀ. ਬੀ. ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸ, ਸਰੋਜਨੀ | |
| ਓਰੂ ਕੋਡੀਇਲ ਇਰੂ ਮਲਾਰਗਲ | ਕਾਂਚੀ ਥਲਾਈਵਨ | ਟੀ. ਐਮ. ਸੁੰਦਰਰਾਜਨ, ਪੀ. ਸੁਸੀਲਾ | |
| ਨਾਨ ਪਾਰਥਾਦਿਲੇ | ਅੰਬੇ ਵਾ | ਐਮ. ਐਸ. ਵਿਸ਼ਵਨਾਥਨ | |
| ਓਰੁਵਰ ਮੀਤੂ | ਨਿਨੈਥਾਧਈ ਮੁਦਿੱਪਵਨ | ||
| ਬੁਧਨ ਯੇਸੂ ਗਾਂਧੀ | ਚੰਧਰੋਧਯਮ | ਟੀ. ਐਮ. ਸੁੰਦਰਰਾਜਨ | |
| ਕਾਦਲਿਨ ਪੋਨ ਵੀਧੀਇਲ | ਪੂਕਕਾਰੀ | ਟੀ. ਐਮ. ਸੁੰਦਰਰਾਜਨ, ਐਸ. ਜਾਨਕੀਐੱਸ. ਜਾਨਕੀ | |
| ਅਨਬੋਮਲਾਰਗਲ | ਨਾਲਾਈ ਨਮਾਦੇ | ਟੀ. ਐਮ. ਸੁੰਦਰਰਾਜਨ, ਐਸ. ਪੀ. ਬਾਲਾਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮਐੱਸ. ਪੀ. ਬਾਲਾਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ | |
| ਕਟਰੂਕਨਾ ਵੈਲੀ | ਅਵਾਰਗਲ | ਐੱਸ. ਜਾਨਕੀ | |
| ਕੰਨਨ ਮਾਨਮ ਐਨਾ | ਵਸੰਤਾ ਰਾਗਮ | ||
| ਉੱਨੀਦਮ ਮਯਾਂਗੁਗਿਰੇਨ | ਫਿਰ ਸਿੰਧੂਧੇ ਵਾਨਮ | ਵੀ. ਕੁਮਾਰ | ਕੇ. ਜੇ. ਯੇਸੂਦਾਸ |
| ਯੇਨ ਇਨਿਆ ਪੋਨ ਨੀਲਾਵੇ | ਮੂਡੂ ਪਾਣੀ | ਇਲੈਅਰਾਜਾ | |
| ਅਰਾਰੀਰੂ | ਥਾਈਕੂ ਓਰੂ ਥਾਲੱਟੂ | ||
| ਸੈਂਥੂਰਾ ਪੂਵ | 16 ਵੈਆਥਿਨਿਲ | ਐੱਸ. ਜਾਨਕੀ | |
| ਪੁਥਮ ਪੁਧੂ ਕਾਲਈ | ਅਲੈਗਲ ਓਇਵਾਥਿਲਾਈ | ||
| ਕੰਨਨ ਵੰਤੂ | ਰੇਤਾਈ ਵਾਲ ਕੁਰੂਵੀ | ||
| ਉਰੂ ਸਨਮ ਥੂੰਗੀਰੁਚੂ | ਮੇਲਾ ਥਿਰੰਧਾਥੂ ਕਾਧਵ | ||
| ਇਲਮਪਾਨੀ ਥੁਲੀ ਵਿਜ਼ਹਮ ਨੇਰਾਮ | ਅਰਾਧਨਾਈ (1981 ਫ਼ਿਲਮ) | ਮੰਜੁਲਾ ਗੁਰੂਰਾਜ | |
| ਕੋਡਾਈ ਕਾਲਾ ਕਾਤਰੇ | ਪਨੀਰ ਪੁਸ਼ਪੰਗਲ | ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਵਾਸੁਦੇਵਨ | |
| ਪਾਨੀਵਿਜ਼ੂਮ ਇਰਾਵੂ | ਮੌਨਾ ਰਾਗਮ | ਐੱਸ. ਪੀ. ਬਾਲਾਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ, ਐੱਸ ਜਾਨਕੀਐੱਸ. ਜਾਨਕੀ | |
| ਸੰਗੀਤਾ ਮੇਗਾਮ | ਉਦੈ ਗੀਤਮ | ਐੱਸ. ਪੀ. ਬਾਲਾਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ | |
| ਪੁਦੂ ਰਾਉਟੇਲਾਡਨ | ਮੀਰਾ | ਕੇ. ਜੇ. ਯੇਸੂਦਾਸ, ਕੇ. ਐਸ. ਚਿੱਤਰਾ | |
| ਓ ਬਟਰਫਲਾਈ | ਐੱਸ. ਪੀ. ਬਾਲਾਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ, ਆਸ਼ਾ ਭੋਸਲੇ | ||
| ਅੰਧੀ ਮਜ਼ਹਾਈ ਮੇਗਾਮ | ਨਾਇਕਨ | ਟੀ. ਐਲ. ਮਹਾਰਾਜਨ, ਪੀ. ਸੁਸ਼ੀਲਾ | |
| ਮਨੀਆਏ ਮਨੀਕੁਇਲਾ | ਨਾਡੋਡੀ ਥੈਂਡਰਲ | ਮਾਨੋ, ਐਸ. ਜਾਨਕੀਐੱਸ. ਜਾਨਕੀ | |
| ਕਾਦੋਰਮ ਲੋਲੱਕੂ (ਅਸਵੇਰੀ ਰਾਗਮ) | ਚਿੰਨਾ ਮਾਪਿਲਈ | ||
| ਕੱਟੂਕੁਇਲ ਪੱਟੂ | ਮਨੋ, ਸਵਰਨਲਤਾਸਵਰਨਾਲਥਾ | ||
| ਮਲਾਇਕੋਵਿਲ ਵਾਸਾਲੀਲੀ (ਅਸਾਵੇਰੀ ਰਾਗਮ) | ਵੀਰਾ | ||
| ਵੇਤਰੀ ਵੇਤਰੀ (ਅਸਵੇਰੀ ਰਾਗਮ) | ਕੱਟੁਮਾਰਕਰਨ | ਐਸ. ਪੀ. ਬਾਲਾਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ, ਕੇ. ਐਸ. ਚਿੱਤਰਾ | |
| ਆਤਥੂ ਮੇਤੁਲੀ | ਗ੍ਰਾਮਥੂ ਅਥਿਅਮ | ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਵਾਸੁਦੇਵਨ, ਐੱਸ. ਜਾਨਕੀ | |
| ਆਸੀਆ ਕਥੂਲਾ | ਜੌਨੀ | ਐਸ. ਪੀ. ਸੈਲਜਾ | |
| ਕਾਲਈ ਨੀਰਾ ਰਾਗਮੇ | ਰਾਸਵੇ ਉੱਨਈ ਨੰਬੀ | ਕੇ. ਐਸ. ਚਿੱਤਰਾ | |
| ਥੇਨਮਾਡੁਰਾਈ ਵੈਗਾਈ ਨਦੀ | ਧਰਮਾਥਿਨ ਥਲਾਈਵਨ | ਐਸ. ਪੀ. ਬਾਲਾਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ, ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਵਾਸੁਦੇਵਨ, ਪੀ. ਸੁਸ਼ੀਲਾ | |
| ਨੀ ਪਾਰਥਾ | ਹੇ ਰਾਮ। | ਹਰੀਹਰਨ, ਆਸ਼ਾ ਭੋਸਲੇ | |
| ਪਦਥਾ ਥੇਮੰਗੂ | ਪੂੰਥੋਟਾ ਕਵਲਕਰਨ | ਐੱਸ. ਪੀ. ਬਾਲਾਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ | |
| ਮਿਨਾਲਾ | ਮਈ ਮਾਧਮ | ਏ. ਆਰ. ਰਹਿਮਾਨ | |
| ਵੇਨੀਲਾਵਿਨ ਥੇਰਿਲ | ਜੋਡ਼ੀ | ਕੇ. ਜੇ. ਯੇਸੂਦਾਸ | |
| ਕਾਦਲੇਨਮ ਥਰਵੇਜ਼ੁਧੀ (ਅਸਾਵੇਰੀ ਰਾਗਮ) | ਕਦਲਾਰ ਦਿਨਮ | ਐੱਸ. ਪੀ. ਬਾਲਾਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ, ਸਵਰਨਲਤਾਸਵਰਨਾਲਥਾ | |
| ਕਦਲ ਸਦੁਗੂਡੂ | ਅਲਾਈਪਯੁਥੇ | ਐੱਸ. ਪੀ. ਬੀ. ਚਰਨ, ਨਵੀਨ | |
| ਨਿਊਯਾਰਕ ਨਗਰਮ | ਸਿਲੂਨੂ ਓਰੂ ਕਾਧਲ | ਏ. ਆਰ. ਰਹਿਮਾਨ | |
| ਵਾਲਾਰਮ ਵੈਲਾਰਮ ਨੀਲਵੂ | ਪਾਸਮਲਾਰਗਲ | ਵੀ. ਐਸ. ਨਰਸਿਮਹਨ | ਐਸ. ਪੀ. ਬਾਲਾਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ, ਸੁਜਾਤਾ ਮੋਹਨ |
| ਨੀਲਵੇ ਨੀਲਵੇ | ਨੀਲਾਵੇ ਵਾ | ਵਿਦਿਆਸਾਗਰ | ਵਿਜੇ, ਅਨੁਰਾਧਾ ਸ਼੍ਰੀਰਾਮ |
| ਇਰਾਵਾ ਪਗਾਲਾ | ਪੂਵੇਲਮ ਕੇਟੱਪਰ | ਯੁਵਨ ਸ਼ੰਕਰ ਰਾਜਾ | ਹਰੀਹਰਨ, ਸੁਜਾਤਾ ਮੋਹਨ |
| ਵਸੀਗਰਾ | ਮਿਨਨੇਲ | ਹੈਰਿਸ ਜੈਰਾਜ | ਬੰਬੇ ਜੈਸ਼੍ਰੀ |