ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦਾ ਸੰਗੀਤ
"ਮ੍ਰਿਦੰਗਾ ਕੇਸਰੀ" ਮੁੱਲਾਪੁਡੀ ਲਕਸ਼ਮਣ ਰਾਓ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪੁੱਤਰ ਮੁੱਲਾਪੁਡੀ ਸ੍ਰੀ ਰਾਮ ਮੂਰਤੀ ਵਰਗੇ ਉੱਘੇ ਮ੍ਰਿਦੰਗਮ ਕਲਾਕਾਰ ਸਨ। ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਚੇਲਾ "ਮ੍ਰਿਦੰਗਾ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ" ਧਰਮਲਾ ਰਾਮ ਮੂਰਤੀ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਪੁੱਤਰ ਧਰਮਲਾ ਵੈਂਕਟੇਸ਼ਵਰ ਰਾਓ। ਐਮ ਐਲ ਲਕਸ਼ਮੀਨਾਰਾਇਣ ਰਾਜੂ ਅਤੇ ਕਮਲਾਕਾਰ ਰਾਓ ਵਰਗੇ ਹੋਰ ਦੰਤਕਥਾਵਾਂ ਸਨ।
ਕਲਾਸੀਕਲ ਸੰਗੀਤ
ਸੋਧੋਅੰਨਾਮਾਚਾਰੀਆ, ਤਿਆਗਰਾਜ, ਭਦਰਚਲਾ ਰਾਮਦਾਸ, ਖੇਤਰੈਯਾ, ਭੂਲੋਕਾ ਤਸਪਾ ਛੁਟੀ (ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਕਾਰਪੇਟ ਕਰਨ ਵਾਲਾ) ਬੋਬਿਲੀ ਕੇਸ਼ਵਯ, ਗੋਵਿੰਦਸਾਮਈਆ ਅਤੇ ਸਾਰੰਗਪਾਨੀ ਵਰਗੇ ਕਾਰਵੇਤੀਨਗਰਮ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਕਾਰਨਾਟਿਕ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮੋਹਰੀ ਸਨ। ਯੰਤਰ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ, ਦਵਾਰਮ ਵੈਂਕਟਾਸਵਾਮੀ ਨਾਇਡੂ (ਵਾਇਲਿਨ), ਇਮਾਨੀ ਸੰਕਰਾ ਸ਼ਾਸਤਰੀ (ਵੀਨਾ), ਸ਼ੇਖ ਚਿਨਾ ਮੌਲਾਨਾ (ਨਾਦਸਵਰਮ) ਅਤੇ ਚਿੱਟੀ ਬਾਬੂ (ਵੀਨਾ) ਵਰਗੇ ਦਿੱਗਜ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਨ। ਵੋਕਲ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਸਮਕਾਲੀ ਦਿੱਗਜਾਂ ਵਿੱਚ ਵੋਲੇਤੀ ਵੈਂਕਟੇਸ਼ਵਰੂਲੂ, ਮੰਗਲਮਪੱਲੀ ਬਾਲਾਮੁਰਲੀਕ੍ਰਿਸ਼ਨ, ਨੇਦੁਨੁਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਣਮੂਰਤੀ, ਦਵਾਰਮ ਭਵਨਾਰਾਇਣ ਰਾਓ, ਸ਼੍ਰੀਰੰਗਮ ਗੋਪਾਲਰਤਨਮ, ਸ਼੍ਰੀਪਦਾ ਪਿਨਾਕਾਪਾਨੀ, ਨੂਕਲਾ ਚਿੰਨਾ ਸਤਿਆਨਾਰਾਇਣ, ਲਲਿਤਾ, ਨੁਕਾਲਾ ਚਿੰਨਾ ਸਤਿਆਨਾਰਾਇਣ, ਲਲਿਤਾ, ਪਰਤਾਸ਼ਾਰਦਸ਼ਾਰਾਨੀ, ਪਰਾਥਿਆਰਾਕਮ, ਡਾਰਚਾਦਰਾਯ, ਡਾ. ਚੌ, ਅਤੇ ਡਾ.ਦਵਾਰਮ ਤਿਆਗਰਾਜ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਯੇਲਾ ਵੈਂਕਟੇਸ਼ਰਾ ਰਾਓ, ਪਤਰੀ ਸਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ (ਮ੍ਰਿਦੰਗਮ), ਪੰਤੁਲਾ ਰਾਮ, ਯੂ. ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸ (ਮੈਂਡੋਲਿਨ), ਡੀ. ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸ (ਵੀਨਾ), ਤਿਰੂਪਤੀ ਸ਼੍ਰੀਵਾਨੀ ਯੱਲਾ (ਵੀਨਾ), ਮਰੇਲਾ ਕੇਸਵਾ ਰਾਓ, ਇਵਾਤੂਰੀ ਵਿਜਯੇਸ਼ਵਰ ਰਾਓ, ਅਕੇਲਾ ਮੱਲਿਕਾਰਜੁਨ ਸ਼ਰਮਾ, ਏ. (ਵਾਇਲਿਨ) ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੁਝ ਉੱਘੇ ਵਾਦਕ ਹਨ।
ਫਿਲਮ ਸੰਗੀਤ
ਸੋਧੋਸੁਸਰਲਾ ਦਕਸ਼ੀਨਮੂਰਤੀ, ਪਾਰੂਪੱਲੀ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨਯਾਹ ਪੰਤੁਲੂ, ਓਗੀਰਾਲਾ ਰਾਮਚੰਦਰ ਰਾਓ, ਪੀਥਾਪੁਰਮ ਨਾਗੇਸ਼ਵਰ ਰਾਓ, ਟਾਂਗੁਤੂਰੀ ਸੂਰਿਆਕੁਮਾਰੀ, ਅਤੇ ਮੰਗਲਮਪੱਲੀ ਬਾਲਮੁਰਲਿਕਰਿਸ਼ਨਾ ਦੱਖਣ ਭਾਰਤੀ ਸਿਨੇਮਾ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹਨ।[1][2][3] ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪੇਂਡਿਆਲਾ ਨਾਗੇਸ਼ਵਰ ਰਾਓ, ਆਰ. ਸੁਦਰਸ਼ਨਮ ਅਤੇ ਆਰ. ਗੋਵਰਧਨਮ ਦੀ ਜੋੜੀ ਨੇ ਲੋਕਧਾਰਾ ਅਤੇ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ।[4][5] ਮਾਧਵਪੇਦੀ ਸਤਿਅਮ, ਪੀ. ਆਦਿਨਾਰਾਇਣ ਰਾਓ, ਗਲੀ ਪੇਂਚਲਾ ਨਰਸਿਮਹਾ ਰਾਓ, ਚੇਲਾਪਿਲਾ ਸਤਿਅਮ, ਪੀ ਬੀ ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸ, ਐਸ ਪੀ ਕੋਡੰਦਪਾਨੀ, ਜੀ ਕੇ ਵੈਂਕਟੇਸ਼, ਐਸ . ਹਨੁਮੰਥਾ ਰਾਓ, ਨੇ ਸਮਾਜਿਕ ਪ੍ਰਸੰਗਿਕਤਾ ਵਾਲੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਲਈ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ।[6] ਘੰਟਸਾਲਾ, ਐਸ.ਪੀ ਬਾਲਸੁਬ੍ਰਾਹਮਣੀਅਮ, ਪੀ. ਸੁਸ਼ੀਲਾ, ਐਸ. ਜਾਨਕੀ, ਐਮ.ਐਮ. ਕੀਰਵਾਨੀ, ਰਮੇਸ਼ ਨਾਇਡੂ ਆਦਿ, ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੁਝ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਅਤੇ ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। ਆਰਪੀ ਪਟਨਾਇਕ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਿਨੇ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਹਨ।[7]
ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਦੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਤੇਲਗੂ ਫਿਲਮ ਸਕੋਰ ਅਤੇ ਸਾਉਂਡਟ੍ਰੈਕ ਕੰਪੋਜ਼ਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੇ. ਚੱਕਰਵਰਤੀ, ਰਾਜ-ਕੋਟੀ, ਮਨੀ ਸ਼ਰਮਾ, ਦੇਵੀ ਸ਼੍ਰੀ ਪ੍ਰਸਾਦ, ਮਿਕੀ ਜੇ. ਮੇਅਰ, ਰਮਨਾ ਗੋਗੁਲਾ, ਆਰਪੀ ਪਟਨਾਇਕ, ਚੱਕਰੀ (ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ), ਕਲਿਆਣੀ ਮਲਿਕ, ਐਸ. ਥਮਨ, ਐਸਵੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਰੈਡੀ, ਵੰਦੇਮਾਤਰਮ ਸ੍ਰੀਨਿਵਾਸ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਕੋਮੀਨੇਨੀ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ The Hindu : National : French honour for Balamuralikrishna
- ↑ Maestro in many moods | The Hindu
- ↑ Untitled Document Archived 2013-05-04 at the Wayback Machine.
- ↑ cinegoer.net - Nostalgia - AVM's Bhookailas Archived 2011-09-29 at the Wayback Machine.
- ↑ "Special story on veteran music director Susarla Dakshinamurthy - Etv2,Susarla Dakshinamurthy, Music|TELUGISM.COM". Archived from the original on 2013-10-05. Retrieved 2023-02-01.
- ↑ Rao, P. Surya (11 July 2008). "Melodious tribute". The Hindu. Retrieved 28 June 2019.
- ↑ "No more Telugu music recording in Chennai". The Times of India. 24 May 2013. Retrieved 28 June 2019.