ਉੜਦ

ਉੜਦ, ਕਾਲੇ ਚਣੇ, ਉੜਦ , ਮਾਸ਼ ਕਲਾਈ, ਉਝੁੰਨੂ ਪਰੀਪੂ, ਉਲੁੰਡੂ ਪਰੱਪੂ, ਮਿਨਾਪਾ ਪੱਪੂ, ਉਡੂ ( ਕੰਨੜ ਵਿੱਚ ) ਜਾਂ ਬਲੈਕ ਮੈਟਪੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਉਗਾਈ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਫਲੀ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਦਾਲਾਂ ਮੂੰਗ ਬੀਨ ਵਾਂਗ, ਇਸਨੂੰ ਫੇਜ਼ੋਲਸ ਤੋਂ ਵਿਗਨਾ ਜੀਨਸ ਵਿੱਚ ਮੁੜ ਵਰਗੀਕ੍ਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਕਾਲੀ ਦਾਲ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੇਚੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਉਤਪਾਦ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੂਰੀ ਉੜਦ ਦੀ ਦਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਪਲਿਟ ਬੀਨ (ਅੰਦਰੂਨੀ ਹਿੱਸਾ ਚਿੱਟਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ) ਜਿਸ ਨੂੰ ਚਿੱਟੀ ਦਾਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਛੋਟੀ ਕਾਲੀ ਦਾਲ ( ਲੈਂਸ ਕੁਲੀਨਾਰਿਸ ) ਨਾਲ ਉਲਝਾਉਣਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਉੜਦ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੀਮਤੀ ਦਾਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਪਕਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਉੜਦ ਸਾਉਣੀ ਅਤੇ ਹਾੜੀ ਦੋਵਾਂ ਮੌਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਉਗਾਈਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਦਾਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਹ ਫਸਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਹਿੱਸੇ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਹਿੱਸੇ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਉਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਮਾਸ਼ ਦਾਲ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਦਾਲ (ਫਲੀਦਾਰ) ਸਾਈਡ ਡਿਸ਼ ਹੈ, ਜੋ ਇੱਕ ਥਾਲੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੜੀ ਅਤੇ ਚੌਲਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉੜਦ ਨੂੰ ਹੋਰ ਗਰਮ ਦੇਸ਼ਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੈਰੇਬੀਅਨ, ਫਿਜੀ, ਮਾਰੀਸ਼ਸ, ਮਿਆਂਮਾਰ ਅਤੇ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਵਰਣਨ

ਇਹ ਇੱਕ ਖੜ੍ਹੀ, ਨੀਵੀਂ ਜਾਂ ਪਿਛੇਤੀ, ਸੰਘਣੇ ਵਾਲਾਂ ਵਾਲੀ, ਸਾਲਾਨਾ ਝਾੜੀ ਹੈ। ਟੈਪ ਰੂਟ ਨਿਰਵਿਘਨ, ਗੋਲ ਨੋਡਿਊਲਜ਼ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਵਾਲੀ ਜੜ੍ਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਫਲੀਆਂ ਤੰਗ, ਸਿਲੰਡਰ ਅਤੇ ਛੇ ਤੱਕ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪੌਦਾ 30-100 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਲੰਬਾ ਵਧਦਾ ਹੈ। ਵੱਡੇ ਵਾਲਦਾਰ ਪੱਤੇ ਅਤੇ 4-6ਸੈ.ਮੀ. ਲੰਬੀਆਂ ਬੀਜ ਦੀਆਂ ਫਲੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਉੜਦ ਦੀ ਦਾਲ, ਮੂੰਗ ਦੀ ਦਾਲ ਦੇ ਨਾਲ, ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਫੇਜ਼ੋਲਸ ਵਿੱਚ ਰੱਖੀ ਗਈ ਸੀ, ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸਨੂੰ ਉੜਦ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 

ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣਾ

ਕਰਿਸਪੀ ਮਸਾਲਾ ਡੋਸਾ ਆਟੇ ਤੋਂ ਬਣਿਆ

ਦਾਲ ਮੱਖਣੀ, ਉੜਦ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਭਾਰਤੀ ਪਕਵਾਨ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਮੁੱਖ ਸਮੱਗਰੀ ਹੈ।