ਅਕਾਸ਼ਗੰਗਾ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ
ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
ਛੋ clean up using AWB |
No edit summary |
||
ਲਾਈਨ 1:
[[File:NGC 4414 (NASA-med).jpg|right|300px|thumb|[[NGC 4414]] ਅਕਾਸ਼ਗੰਗਾ, ਜਿਸਦਾ ਵਿਆਸ 55,000 [[ਪ੍ਰਕਾਸ਼-ਸਾਲ]] ਹੈ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 6 ਕਰੋੜ ਪ੍ਰਕਾਸ਼-ਸਾਲ ਦੂਰ ਹੈ।]]
ਆਕਾਸ਼ ਗੰਗਾ ਇੱਕ ਗੁਰੁਤਾਕਰਸ਼ਣ ਰਾਹੀਂ ਗਠਿਤ ਤਾਰੇ, ਤਾਰਿਆਂ ਦੀ ਰਹਿੰਦ ਖੂਹੰਦ, ਤਾਰਿਆਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਦੀ ਗੈਸ ਅਤੇ ਧੂਲ ਅਤੇ , ਕਾਲੇ ਪਦਾਰਥ (dark matter), ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੈ। ਸ਼ਬਦ ਆਕਾਸ਼ ਗੰਗਾ ਯੁਨਾਨੀ ਸ਼ਬਦ Galaxias ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। Galaxias ਦਾ ਸਿਧਾ ਸਿਧਾ ਮਤਲਬ ਦੂਧਿਆ ਹੈ ਜੋ ਕਿ, [[ਮਿਲਕੀ ਵੇ]] ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਚ ਹੈ। ਆਕਾਸ਼ਗੰਗਾਵਾਂ ਦੇ ਉਦਾਹਰਣ ਕੁੱਝ ਇੱਕ ਕਰੋੜ ਤਾਰਿਆਂ ਵਾਲਿਆਂ ਬੌਣੀਆਂ ਆਕਾਸ਼ਗੰਗਾਵਾਂ ਤੋਂ ਲੇ ਕੇ ਇੱਕ ਕਰੋੜ ਕਰੋੜ ਤਾਰਿਆਂ ਵਾਲਿਆਂ ਦਿੱਗਜ ਆਕਾਸ਼ਗੰਗਾਵਾਂ ਹਨ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਆਪਣੇ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਪਰਿਕਰਮਾ ਕਰਦੀਆਂ ਰਿਹੰਦੀਆ ਹਨ।<ref>{{cite book|author=Deutsch, David |title=The Fabric of Reality|url=http://books.google.com/books?id=Z7uFxViR19oC&pg=PT234|year=2011|publisher=Penguin Books Limited|isbn=978-0-14-196961-9|pages=234–}}</ref>
ਬ੍ਰਮਾਂਡ ਵਿੱਚ ਸੌ ਅਰਬ ਆਕਾਸ਼ਗੰਗਾਵਾਂ ਅਸਤੀਤਵ ਵਿੱਚ ਹੈ | ਜੋ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਤਾਰੇ , ਗੈਸ ਅਤੇ [[ਖਗੋਲੀ ਧੂਲ]] ਨੂੰ ਸਮੇਟੇ ਹੋਏ ਹੈ | ਆਕਾਸ਼ਗੰਗਾਵਾਂਨੇ ਆਪਣਾ ਜੀਵਨ ਲੱਖਾਂ ਸਾਲ ਪੂਰਵ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਹੌਲੀ - ਹੌਲੀ ਆਪਣੇ ਵਰਤਮਾਨ ਸਵਰੂਪ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ | ਹਰ ਇੱਕ ਆਕਾਸ਼ਗੰਗਾਵਾਂ ਅਰਬਾਂ ਤਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਮੇਟੇ ਹੋਏ ਹੈ | [[ਗੁਰੁਤਵਾਕਰਸ਼ਕ]] ਤਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਬੰਨ੍ਹ ਕਰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਨੇਕ ਆਕਾਸ਼ਗੰਗਾਵਾਂ ਇਕੱਠੇ ਮਿਲਕੇ ਤਾਰਾ ਗੁੱਛ ( clustre ) ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ |
ਲਾਈਨ 7:
== ਆਕਾਸ਼ ਗੰਗਾ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਰ==
ਅਧਿਕਾਂਸ਼ ਆਕਾਸ਼ਗੰਗਾਵਾਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਤਾਰਾਂ ਵਲੋਂ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਗੋਲਾਕਾਰ ਭਾਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
==ਉਮਰ ਅਤੇ ਦੂਰੀ==
ਆਕਾਸ਼ ਗੰਗਾ ਦੀ ਉਮਰ ਅਤੇ ਦੂਰੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲਾਉਣ ਲਈ ਵਿਗਿਆਨੀ '''[[ਡਾਪਲਰ ਪ੍ਰਭਾਵ]]''' ਅਤੇ [[ਰੈੱਡ ਸ਼ਿਫਟ]] ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਆਕਾਸ਼ ਗੰਗਾ ਦੀ ਰੈੱਡ ਸ਼ਿਫਟ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਕਾਸ਼ ਗੰਗਾ ਸਾਡੇ ਤੋਂ ਕਿੰਨੀ ਦੂਰ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਆਕਾਸ਼ ਗੰਗਾ ਦੀ ਰੈੱਡ ਸ਼ਿਫਟ ਜਿੰਨੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਵੇਗੀ, ਉਹ ਆਕਾਸ਼ ਗੰਗਾ ਸਾਡੇ ਤੋਂ ਓਨੀ ਹੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੂਰ ਹੋਵੇਗੀ। ਦੂਜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਨੂੰ ਉਸ ਤੋਂ ਚੱਲ ਕੇ ਸਾਡੇ ਤਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਓਨਾ ਹੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਲੱਗਿਆ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਯਾਤਰਾ ਕਾਲ ਤੋਂ ਸਾਨੂੰ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਕਾਸ਼ ਗੰਗਾ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਕਿੰਨਾ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇਗੀ। ਅਧਿਐਨ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਕਾਸ਼ ਗੰਗਾਵਾਂ ਕਰੀਬ 13.75 ਬਿਲੀਅਨ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਪਰੇ '''[[ਮਹਾਂ ਧਮਾਕਾ|ਬਿੱਗ ਬੈਂਗ]]''' ਦੇ ਇੱਕ ਬਿਲੀਅਨ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਦਰ-ਅੰਦਰ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆ ਗਈਆਂ ਸਨ।
{{ਅੰਤਕਾ}}
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਤਾਰਾ ਵਿਗਿਆਨ]]
| |||