ਨੈਨੋਤਕਨਾਲੋਜੀ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

'''ਨੈਨੋਤਕਨਾਲੋਜੀ'''<ref name=Engines1>{{cite book|last=Drexler|first=K. Eric|title=Engines of Creation: The Coming Era of Nanotechnology|year=1986|publisher=Doubleday|isbn=0-385-19973-2}}</ref><ref name=Nanotsystems>{{cite book|last=Drexler|first=K. Eric|title=Nanosystems: Molecular Machinery, Manufacturing, and Computatin|year=1992|publisher=John Wiley & Sons|location=New York|isbn=0-471-57547-X}}</ref> ‘ਨੈਨੋ’ ਤੋਂ ਭਾਵ ਬਹੁਤ ਹੀ ਛੋਟੇ ਆਕਾਰ ਵਿੱਚ ਮਾਦੇ ਦਾ ਵਿਚਰਨਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਪਦਾਰਥ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਨੰਗੀ ਅੱਖ ਨਾਲ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ ਉਸ ਦੀ ਨਾਪ-ਲੰਬਾਈ ਜਾਂ ਵਿਸਤਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਮਾਈਕਰੋ ਅਤੇ ਨੈਨੋ ਆਕਾਰ ਵਿੱਚ ਵਿਚਰਨ ਵਾਲਾ ਪਦਾਰਥ ਅਸੀਂ ਨੰਗੀ ਅੱਖ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ 10⁻⁶ ਮੀਟਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 10⁻⁹ ਮੀਟਰ ਤਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਨੈਨੋਮੀਟਰ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਨੋਟੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ 1×10⁻⁹ m ਹੈ। ਪਰਮਾਣੂ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ ਦੀ ਇਕਾਈ ਐਂਗਸਟਰੋਮ (1) ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਐਂਗਸਟਰੋਮ 10⁻¹⁰ ਮੀਟਰ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਮਤਲਬ ਇੱਕ ਨੈਨੋਮੀਟਰ ਲੰਮੇ-ਚੌੜੇ ਪਦਾਰਥ ਵਿੱਚ 10 ਪਰਮਾਣੂ ਫਿੱਟ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਦੇ [[ਡੀ.ਐੱਨ.ਏ.]], [[ਪ੍ਰੋਟੀਨ]], [[ਵਾਇਰਸ]] ਅਤੇ [[ਇਲੈਕਟਰੌਨਿਕ ਚਿੱਪਾਂ]] ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ [[ਟਰਾਂਸਿਸਟਰ]] ਸਭ ਨੈਨੋਮੀਟਰ ਸਕੇਲ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮਾਪੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ [[ਬਾਇਓਲੋਜੀਕਲ ਸੈੱਲ]] ਇੱਕ ਨੈਨੋਮੀਟਰ ਤੋਂ ਦਸ ਹਜ਼ਾਰ ਗੁਣਾਂ ਵੱਡਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਨੈਨੋਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥ ਦਾ ਆਕਾਰ 100 ਨੈਨੋਮੀਟਰ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਯਾਨੀ 100&10⁻⁹= 10⁻⁷ ਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੀ ਛੋਟਾ। ਅਜਿਹੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਰਾਹੀਂ ਪਦਾਰਥ ਦੀ ਅਤਿ ਸੂਖ਼ਮ ਪਰਮਾਣੂ ਸੰਰਚਨਾ ਅਤੇ ਕੁਆਂਟਮ ਪੱਧਰ ਦੀਆਂ ਚੁੰਬਕੀ, ਬਿਜਲਈ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ੀ ਅਤੇ ਯਾਂਤਰਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਸਬੰਧੀਸੰਬੰਧੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਦਾ ਨਿਰੀਖਣ ਅਤੇ ਪੜਚੋਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

[[File:Threshold formation nowatermark.gif|thumb|right|400px|ਨੈਨੋ ਇਕਟ੍ਰੋਨਿਕਸ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚਵਿੱਚ ਜਿਵੇ ਮੋਸਫੇਟ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਅਕਾਰ ਨੈਨੋ ਤਾਰਾ ਜਿਵੇ ~10 nm ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਵਿਚਵਿੱਚ ਬਣਾਉਣਾ]]

#ਨੈਨੋਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦਾ ਪਿਤਾਮਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ [[ਰਿਚਰਡ ਫਿਨਮੈਨ]] ਸੀ। 29 ਦਸੰਬਰ 1959 ਨੂੰ [[ਕੈਲੇਫੋਰਨੀਆ]] ਤਕਨੀਕੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ’ਚ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਣ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ [[‘ਨੈਨੋਤਕਨਾਲੋਜੀ’]] ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਉਚਾਰਨਉੱਚਾਰਨ ਕੀਤਾ। ਫਿਨਮੈਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਨੈਨੋ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪਦਾਰਥ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਪਰਮਾਣੂਆਂ ਨੂੰ ਵਿਉਂਤਬੰਦ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।

#ਐੱਸ.ਟੀ.ਐੱਮ. (STM) ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਰਮਾਣੂ ਸ਼ਕਤੀ ਵਾਲੀ ਸੂਖ਼ਮਦਰਸ਼ੀ ਬਣਾਈ ਗਈ 1990ਵਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਾਰਬਨ ਨੈਨੋਟਿਊਬਾਂ ਉੱਪਰ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਕਾਰਬਨ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਯੋਗਿਕ/ਪਦਾਰਥ ਵਿੱਚ ਆਮ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਾਰਬਨ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪ੍ਰਤੀਰੂਪਾਂ ਨੂੰ ਦੋ-ਘੇਰਾਵੀ (2D) ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਘੇਰਾਵੀ (3D) ਸ਼ਕਲਾਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਕਾਰਬਨ ਨੈਨੋਟਿਊਬਾਂ (ਤਾਰਾਂ) ਨੂੰ ਵਧੀਆ ਬਿਜਲੀ ਸੰਚਾਲਕਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਧੁਨਿਕ ਇਲੈਕਟਰੌਨਿਕਸ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

#ਇਹ ਮਾਦਾ ਹੀ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦਾ ਨਿਰਮਾਤਾ ਹੈ। ਸਾਲ 2000 ਤੋਂ 2012 ਤਕ ਨੈਨੋਤਕਨਾਲੋਜੀ ਉੱਪਰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੰਮ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਾਭ [[ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ]], [[ਮੈਡੀਕਲ]] ਖੇਤਰਾਂ, ਭੋਜਨ , [[ਜੈਵ ਰਸਾਇਣ]]ਅਤੇ ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਹੈ।

#ਨੈਨੋਇਲੈਕਟਰਾਨਿਕਸ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਆਈ ਹੈ। ਕੰਪਿਊਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲੱਗਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਚਿੱਪਾਂ ਦੀ ਸਪੀਡ ਬਹੁਤ ਵਧ ਗਈ ਹੈ। ਡੈਟਾ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰਨ ਦੀ ਕਾਬਲੀਅਤ ਅੱਗੇ ਨਾਲੋਂ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਹੈ। ਗੱਲ ਕੀ ਪੂਰਾ ਵਿਸ਼ਵ ਹੁਣ ਬਹੁਤ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਹੋ ਕੇ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ। #ਸੈਮਸੰਗ ਇਲੈਕਟਰਾਨਿਕਸ ਨੇ 2005 ਵਿੱਚ ਨੈਨੋਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪੰਜ ਇੰਚ ਚੌੜੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸਕਰੀਨ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਹੈ।

#ਮਨੁੱਖੀ DNA ਦਾ ਆਕਾਰ 2.5 ਨੈਨੋਮੀਟਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਸਿਰ ਦੇ ਵਾਲ ਅੱਸੀ ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਇੱਕ ਲੱਖ ਨੈਨੋਮੀਟਰ ਆਕਾਰ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਹੱਥਾਂ ਦੇ ਨਹੁੰ ਇੱਕ ਸਕਿੰਟ ਵਿੱਚ ਲਗਪਗ ਇੱਕ ਨੈਨੋਮੀਟਰ ਤਕ ਵਧਦੇ ਹਨ।