ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਰੀਠਾ ਸਾਹਿਬ
ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਰੀਠਾ ਸਾਹਿਬ ਚੰਪਾਵਤ ਜਿਲ੍ਹੇ, ਉੱਤਰਾਖੰਡ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ (581 ਕਿਲੋਮੀਟਰ) ਤੋਂ ਲਗਭਗ 16 ਘੰਟੇ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਹੈ। ਇਸ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦਾ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਦਾ ਬੜਾ ਮਹੱਤਵ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਆਪ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਨਾਲ ਇਸ ਸਥਾਨ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਹੋਰ
ਸੋਧੋਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਇੱਕ ਰੀਠੇ ਦੇ ਦਰਖਤ ਹੇਠਾਂ ਬੈਠ ਗਏ ਅਤੇ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਨੂੰ ਰੀਠਾ ਖਾਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਰੀਠੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਵਾਦ ਵਿਚ ਕੌੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਲਈ ਜੋ ਰੀਠਾ ਛਕਿਆ ਸੀ ਉਹ ਮਿੱਠਾ ਸੀ। ਜੋਗੀਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸਭ ਸੁਣ ਕੇ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋਈ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਕਿਸ ਪਾਸੇ ਬੈਠੇ ਸਨ, ਸਾਰੇ ਰੀਠੇ ਮਿੱਠੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਰੁੱਖ ਅੱਜ ਵੀ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹਨ ਅਤੇ ਰੀਠੇ ਅੱਜ ਵੀ ਸਵਾਦ ਵਿੱਚ ਮਿੱਠੇ ਕਹੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਥਾਨ ਨੂੰ ਮੀਠਾ ਰੀਠਾ ਸਾਹਿਬ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਵੀ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਵਜੋਂ ਮਿੱਠੇ ਰੀਠੇ (ਸਾਬਣ) ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਆਪਣੇ ਧਾਰਮਿਕ ਪਿਛੋਕੜ ਕਾਰਨ ਇਸ ਸਥਾਨ ਨੂੰ ਸਿੱਖਾਂ ਲਈ ਪਵਿੱਤਰ ਸਥਾਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੇਵਨਾਥ ਦਾ ਮੰਦਰ ਵੀ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਵਿਸਾਖੀ ਪੂਰਨਿਮਾ ਮੌਕੇ ਇਸ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਮੇਲਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਅਸਥਾਨ ਬਹੁਤ ਪਵਿੱਤਰ ਹੈ। ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸੇਵਾਦਾਰ ਹਲਦਵਾਨੀ ਦੇ ਲਾਲਾ ਵਿਸਾਖੀ ਰਾਮ ਸਨ