ਗੁਰੂ ਰਾਮ ਰਾਏ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ
ਗੁਰੂ ਰਾਮ ਰਾਏ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇਹਰਾਦੂਨ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਅਸਥਾਨ ਹੈ, ਜੋ ਦਸ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸੱਤਵੇਂ ਗੁਰੂ ਹਰ ਰਾਏ ਦੇ ਵੱਡੇ ਪੁੱਤਰ ਬਾਬਾ ਰਾਮ ਰਾਏ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। [1] ਬਾਬਾ ਰਾਮ ਰਾਏ 17ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਇੱਥੇ ਆ ਕੇ ਵਸਿਆ, ਜਦੋਂ ਉਸਨੂੰ ਸਿੱਖ ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਨੇ ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਉਸਦੀ ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਕਰਨ ਲਈ ਆਦਿ ਗ੍ਰੰਥ ਦਾ ਗਲਤ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਨ ਲਈ ਪਾਬੰਦੀ ਲਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਹਿਰ, ਦੇਹਰਾਦੂਨ, ਦਾ ਨਾਮ ਉਸਦੇ ਸਥਾਪਿਤ ਧਾਰਮਿਕ ਡੇਰੇ ਤੋਂ ਪਿਆ ਹੈ: "ਡੂਨ" ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ "ਡੇਰਾ"।
ਇਹ ਇਮਾਰਤ ਇਤਿਹਾਸਕ ਅਤੇ ਰਾਜਗੀਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇਸਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮੋਟਿਫ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੀਨਾਰ, ਗੁੰਬਦ ਅਤੇ ਬਗੀਚੇ, ਇਸਲਾਮੀ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਤੋਂ ਲਏ ਗਏ ਹਨ। [2] ਸਿੱਖ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਮੁਗਲ ਸ਼ੈਲੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਇਸ ਪੱਖੋਂ ਵਿਲੱਖਣ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਤੱਤਾਂ 'ਤੇ ਵਧੇਰੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਰਵਾਇਤੀ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਇੱਕ ਮਸਜਿਦ ਦੀ ਦਿੱਖ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ 17ਵੀਂ-18ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਅਸਾਧਾਰਨ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਿੱਖ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮੁਸਲਿਮ ਹੁਕਮਰਾਨਾਂ ਨਾਲ ਟਕਰਾਅ ਵਿੱਚ ਸਨ। ਇਸਲਾਮੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬਾਬਾ ਰਾਮ ਰਾਏ ਅਤੇ ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਵਿਚਕਾਰ ਸੁਹਿਰਦ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਅਸਥਾਨ ਲਈ ਜ਼ਮੀਨ ਅਤੇ ਫੰਡ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਏ ਸਨ।
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ Wright, Colin. "No. 12. Temple of Gaaraa Nanule [sic for Baba Ram Rai], Dhera [Dun]". www.bl.uk. Archived from the original on 2023-04-20. Retrieved 2023-04-16.
- ↑ Jain Handa, p. 37