ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ

ਜ਼ਾਹਰਾ ਜੋਯਾ

ਜ਼ਾਹਰਾ ਜੋਯਾ (ਫ਼ਾਰਸੀ : زهرا جویا) ਇੱਕ ਅਫ਼ਗਾਨ ਪੱਤਰਕਾਰ ਹੈ।[1] ਉਹ ਰੁਖਸ਼ਾਨਾ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਫ਼ਾਰਸੀ (ਜਾਂ " ਦਰੀ " ਭਾਸ਼ਾ ਵਜੋਂ ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ) ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਆਉਟਲੈਟ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਜਲਾਵਤਨੀ ਤੋਂ ਚਲਾਉਂਦੀ ਹੈ।

ਆਰੰਭਕ ਜੀਵਨ ਸੋਧੋ

ਜ਼ਾਹਰਾ ਜੋਯਾ ਦਾ ਜਨਮ 1992 ਵਿੱਚ ਬਾਮਿਯਾਨ ਸੂਬੇ ਦੇ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਪੇਂਡੂ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ 5 ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ ਜਦੋਂ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸੱਤਾ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। 1996 ਤੋਂ 2001 ਤੱਕ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੁੜੀਆਂ ਲਈ ਲਗਭਗ ਸਾਰੀ ਸਿੱਖਿਆ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ। ਜੋਯਾ ਇੱਕ ਮੁੰਡੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਪਹਿਰਾਵਾ ਰੱਖਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਮੁਹੰਮਦ ਕਹਾਉਂਦੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਜਾਣ ਲਈ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਦੋ ਘੰਟੇ ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ ਚਾਚੇ ਦੇ ਨਾਲ ਤੁਰਦੀ ਸੀ। 2022 ਵਿੱਚ TIME ਲਈ ਐਂਜਲੀਨਾ ਜੋਲੀ ਨਾਲ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਸਮੇਤ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਮਰਦ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।[2] ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਅਤੇ 2001 ਵਿੱਚ ਤਾਲਿਬਾਨ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਡੇਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਭੇਸ ਛੱਡਣ ਅਤੇ ਕਾਬੁਲ ਦੇ ਲਾਅ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲੈਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋ ਗਈ, ਇੱਕ ਵਕੀਲ ਵਜੋਂ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਨਕਸ਼ੇ ਕਦਮਾਂ 'ਤੇ ਚੱਲਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਹੀ ਸੀ।[3][4] ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹਿਲਾ ਰਿਪੋਰਟਰ ਹੋਣ ਦੇ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਅਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਮਹਿਲਾ ਸਹਿਪਾਠੀਆਂ ਦੀਆਂ ਅਣਕਹੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋ ਕੇ, ਇੱਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਬਣਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ।[5][6][7][8]

ਕਰੀਅਰ ਸੋਧੋ

ਜੋਯਾ ਨੇ ਕਾਬੁਲ ਮਿਉਂਸਪਲ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਡਿਪਟੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਕਦੇ-ਕਦੇ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇਕੱਲੀ ਔਰਤ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੇ ਇਹ ਟਿੱਪਣੀ ਕੀਤੀ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਕੋਲ ਨੌਕਰੀ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀ ਯੋਗਤਾ ਜਾਂ ਹੁਨਰ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੇ।

ਦਸੰਬਰ 2020 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਰੁਖਸ਼ਾਨਾ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਜੋ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਖ਼ਬਰ ਏਜੰਸੀ ਸੀ।[9] ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦੋਸਤ ਦੇ ਸੁਝਾਅ ਅਤੇ ਮਹਿਲਾ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਮਰਦ ਸਾਥੀਆਂ ਦੇ ਜਵਾਬਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਆਉਟਲੈਟ ਦਾ ਨਾਮ ਇੱਕ 19 ਸਾਲ ਦੀ ਕੁੜੀ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਲਈ ਰੁਖਸ਼ਾਨਾ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਘੋਰ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ 2015 ਵਿੱਚ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੁਆਰਾ ਪੱਥਰ ਮਾਰ ਕੇ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵੱਲੋਂ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰੇਮੀ ਨਾਲ ਭੱਜ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਜੋਯਾ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਬਲਾਤਕਾਰ ਅਤੇ ਜਬਰੀ ਵਿਆਹ ਵਰਗੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਸਥਾਨਕ ਮਹਿਲਾ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਅਤੇ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਅਫ਼ਗਾਨ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਜੀਵਨ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ 'ਤੇ ਰੌਸ਼ਨੀ ਲਿਆਉਣਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਬੱਚਤ ਨਾਲ ਰੁਖਸ਼ਾਨਾ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਪਰ ਕੰਮ ਚਲਾਉਂਦੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਇੱਕ ਔਨਲਾਈਨ ਫੰਡਰੇਜ਼ਰ ਲਾਂਚ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। [10] [4] ਉਹ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕਰਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਬੁਲਾਉਣ ਤੋਂ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਹਿਲਾ ਜਨਤਕ ਸੇਵਕਾਂ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਿਕੰਜੇ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ, ਉਸ ਨੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਬਾਰੇ ਰਿਪੋਰਟਿੰਗ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਵੂਮੈਨ ਰਿਪੋਰਟ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕਰਨ ਲਈ ਦ ਗਾਰਡੀਅਨ ਨਾਲ ਸਹਿਯੋਗ ਕੀਤਾ। ਜੋਯਾ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਲਈ ਕਈ ਧਮਕੀਆਂ ਮਿਲੀਆਂ।[11]

ਉਸ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟਿੰਗ ਦੇ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਹਜ਼ਾਰਾ ਲੋਕਾਂ 'ਤੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਜ਼ੁਲਮ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਜੋਯਾ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਸੀ। ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਦੇ ਡਰੋਂ, ਉਸ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਛੱਡਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਨਿਕਾਸੀ ਦਾ ਨੋਟਿਸ ਮਿਲਿਆ ਅਤੇ ਆਖਰਕਾਰ ਉਸ ਨੂੰ ਲੰਡਨ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਉਹ ਜਲਾਵਤਨੀ ਵਿੱਚ ਰੁਖਸ਼ਾਨਾ ਮੀਡੀਆ ਨੂੰ ਚਲਾਉਂਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਟੀਮ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਗੁਪਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਭੇਜਦੀ ਹੈ। [12] ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਹਿਲਾ ਅਫਗਾਨ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸੱਤਾ ਸੰਭਾਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੀਆਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਛੱਡਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। [13] [14] [15]

ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ ਸੋਧੋ

ਜੋਯਾ 2022 ਵਿੱਚ ਟਾਈਮ ਦੀ ਵੂਮੈਨ ਆਫ ਦਿ ਈਅਰ ਨਾਮੀ 12 ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ [16] ਉਸਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਲਈ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸੀ, ਅਤੇ ਐਂਜਲੀਨਾ ਜੋਲੀ ਦੁਆਰਾ ਇੰਟਰਵਿਊ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।[17]

ਜੋਯਾ ਨੇ 20 ਸਤੰਬਰ, 2022 ਨੂੰ ਬਿਲ ਐਂਡ ਮੇਲਿੰਡਾ ਗੇਟਸ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਤੋਂ 2022 ਚੇਂਜ ਮੇਕਰ ਅਵਾਰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ [18] ਉਸ ਨੂੰ ਦਸੰਬਰ 2022 ਵਿੱਚ ਬੀਬੀਸੀ ਦੀਆਂ 100 ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਜੋਂ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ [19]

ਰੁਖਸ਼ਾਨਾ ਮੀਡੀਆ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਜਰਨਲਿਜ਼ਮ ਅਵਾਰਡਜ਼ 2021 ਵਿੱਚ ਮੈਰੀ ਕੋਲਵਿਨ ਅਵਾਰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ [20] [21]

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ ਸੋਧੋ

ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ

  1. ↑ "Zahra Joya: the Afghan reporter who fled the Taliban – and kept telling the truth about women". the Guardian (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2021-09-22. Retrieved 2022-10-14.
  2. ↑ "Zahra Joya Fled the Taliban. She's Still Telling the Stories of Afghan Women". Time (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-03-05.
  3. ↑ "Zahra Joya: the Afghan reporter who fled the Taliban – and kept telling the truth about women". the Guardian (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2021-09-22. Retrieved 2022-10-14."Zahra Joya: the Afghan reporter who fled the Taliban – and kept telling the truth about women". the Guardian. 2021-09-22. Retrieved 2022-10-14.
  4. ↑ 4.0 4.1 "'My computer is my weapon': Afghan woman journalist stands up to Taliban". Reuters (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2021-11-18. Retrieved 2022-03-05. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ:Invalid <ref> tag; name ":0" defined multiple times with different content
  5. ↑ "Women journalists in Afghanistan defiant in the face of violence". UN News (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2018-05-02. Retrieved 2022-03-05.
  6. ↑ "2016 the bloodiest year ever for Afghan journalists and media". EEAS - European External Action Service - European Commission (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-03-05.
  7. ↑ "Women journalists targeted in Afghanistan". NBC News (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-03-05.
  8. ↑ "Journalists In The Spotlight". RadioFreeEurope/RadioLiberty (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-03-05.
  9. ↑ "'For as long as we can': reporting as an Afghan woman as the Taliban advance". the Guardian (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2021-08-12. Retrieved 2022-03-05.
  10. ↑ "An all-female news site raised $200,000 to cover Afghan women. Will it survive now?". Reuters Institute for the Study of Journalism (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-03-05.
  11. ↑ "Zahra Joya: the Afghan reporter who fled the Taliban – and kept telling the truth about women". the Guardian (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2021-09-22. Retrieved 2022-03-05.
  12. ↑ Journal, Sune Engel Rasmussen | Photographs by Joel Van Houdt for The Wall Street (2021-12-01). "Afghan Journalists in Exile Keep Spotlight on Their Homeland". Wall Street Journal (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). ISSN 0099-9660. Retrieved 2022-03-05.
  13. ↑ "Fewer than 100 of Kabul's 700 women journalists still working | Reporters without borders". RSF (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2021-08-31. Retrieved 2022-03-05.
  14. ↑ "As winter approaches, Afghan women journalists speak out: "I enjoyed all the liberties of life. Now I feel like a prisoner"". Reuters Institute for the Study of Journalism (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-03-05.
  15. ↑ "Just 39 Female Journalists Are Still Working in Kabul After the Taliban's Takeover". Time (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-03-05.
  16. ↑ "How We Chose the 2022 Women of the Year". Time (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-03-05.
  17. ↑ "Zahra Joya Fled the Taliban. She's Still Telling the Stories of Afghan Women". Time (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-03-05."Zahra Joya Fled the Taliban. She's Still Telling the Stories of Afghan Women". Time. Retrieved 2022-03-05.
  18. ↑ "Gates Foundation Honors Four Leaders With 2022 Goalkeepers Global Goals Awards for Their Inspiring Efforts to Drive Progress for All". finance.yahoo.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2022-09-21.
  19. ↑ "BBC 100 Women 2022: Who is on the list this year?". BBC News (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਬਰਤਾਨਵੀ)). Retrieved 2022-12-10.
  20. ↑ "The Guardian named news provider of the year and wins four other awards". the Guardian (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2021-12-09. Retrieved 2022-03-05.
  21. ↑ "Colvin award-winning Rukhshana Media founder: 'Exposing the truth can result in death and torture'". Press Gazette (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 2021-12-10. Retrieved 2022-03-05.
"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਜ਼ਾਹਰਾ_ਜੋਯਾ&oldid=695816" ਤੋਂ ਲਿਆ