ਦਾਤਾਰ ਕੌਰ
ਰਾਣੀ ਦਾਤਾਰ ਕੌਰ (ਮੌਤ 20 ਜੂਨ 1838), ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਦੂਜੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਬਾਹਿਰਵਾਲ ਦੇ ਨਕਈ ਮਿਸਲ ਦੇ ਤੀਜੇ ਸ਼ਾਸਕ ਸਰਦਾਰ ਰਣ ਸਿੰਘ ਨਕਈ ਦੀ ਪੁੱਤਰੀ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਅਸਲੀ ਨਾਂ ਰਾਜ ਕੌਰ ਸੀ, ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਨਾਂ ਰਾਜ ਕੌਰ ਤੋਂ ਬਦਲਕੇ ਦਾਤਾਰ ਕੌਰ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਲਿਆ ਇਹ ਨਾਂ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮਾਂ ਦਾ ਵੀ ਸੀ।ਉਸਨੇ 1798 ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਜਾ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਇਆ ਜਿਸਨੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਉਸਨੂੰ ਮਾਈ ਨਕਈਅਨ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। 1802 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀਆਂ ਖੜਕ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ। ਉਸਨੇ ਰਾਜ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਦਿਲਚਸਪੀ ਲੈ ਲਈ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਉਸਦੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ 1818 ਵਿੱਚ ਮੁਲਤਾਨ (30°11'N 71°29'E) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੁਹਿੰਮ 'ਤੇ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਵੀ ਆਪਣੇ ਬੇਟੇ ਨਾਲ ਗਈ। ਉਸਦੀ ਮੌਤ 20 ਜੂਨ 1838 ਵਿੱਚ ਹੋਈ। ਉਸਦਾ ਪੋਤਾ ਮਹਾਰਾਜਾ ਨੌਨਿਹਾਲ ਸਿੰਘ (1839–40) ਸੀ।
ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਪਿਛੋਕੜ
ਸੋਧੋਬੀਬੀ ਰਾਜ ਕੌਰ ਆਪਣੇ ਚਾਰ ਭੈਣ ਭਰਾਵਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੀ।ਉਸਦੇ ਤਿੰਨ ਭਰਾ; ਭਗਵਾਨ ਸਿੰਘ, ਗਿਆਨ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਖਜ਼ਾਨ ਸਿੰਘ ਸਨ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਸਰਦਾਰ ਰਣ ਸਿੰਘ ਨਕਈ, ਨਕਈ ਮਿਸਲ ਦਾ ਤੀਜਾ ਸ਼ਾਸਕ, ਨੇ ਕਮਾਰ ਸਿੰਘ, ਸਯਾਦਵਾਲਾ ਦਾ ਸ਼ਾਸਕ ਵਿਰੁਧ ਲੜਾਈ ਲਈ। 1781 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਉਸਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਅਤੇ ਸੱਯਦਵਾਲਾ ਨੂੰ ਫੜ ਲਿਆ।ਸਰਦਾਰ ਰਣ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਿਸਲ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਵਧਾ ਲਿਆ ਸੀ ਇਸ ਲਈ ਉਸਦੇ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਰਣ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਸੂਰ, ਸ਼ਾਰਕਪੁਰ, ਗੁਗੇਰਾ ਪਰਗਨਾ ਅਤੇ ਕੋਟ ਕੁਮਲੀਯਾਹ ਦੇ ਖਰਾਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ ਤੇ ਸ਼ਾਸਨ ਕੀਤਾ।
ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ
ਸੋਧੋਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- Suri, Sohan Lal, Umddt ut-Twarikh. Lahore, 1885-89.
- Ganda Singh, ed., Maharaja Ranjit Singh (First Death Centenary Memorial Volume).