ਦੀਪਿਕਾ ਕੁੰਡਾਜੀ (ਜਨਮ c. 1963) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਿਸਾਨ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਵਿਧੀਆਂ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਧਿਆਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਾਮ ਨਾਥ ਕੋਵਿੰਦ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਪੁਰਸਕਾਰ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਰਵਉੱਚ ਨਾਗਰਿਕ ਪੁਰਸਕਾਰ ਹੈ।

ਜੀਵਨ

ਸੋਧੋ

ਉਸਦਾ ਜਨਮ ਲਗਭਗ 1963 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਬਚਪਨ ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਪੁਰਾਤੱਤਵ-ਵਿਗਿਆਨੀ ਬਣਨ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਲਈ ਅਤੇ ਉਹ ਵਿਆਹੀ ਹੋਈ ਹੈ।[1]

ਉਸਨੇ ਪਾਂਡੀਚੇਰੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਔਰੋਵਿਲ ਵਿੱਚ ਪੇਬਲ ਗਾਰਡਨ ਬਣਾਇਆ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਪ੍ਰਯੋਗ ਹੈ। ਪੇਬਲ ਗਾਰਡਨ ਸੁੱਕੀ ਕੀਮਤੀ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।[2] ਉਹ ਬਾਹਰੀ ਰਸਾਇਣਾਂ ਜਾਂ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਕੁਦਰਤੀ ਖਾਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਬਦਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਹ ਜਾਣਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪੌਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਵਾ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਹਿੱਸਾ ਮਿੱਟੀ ਤੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਉਹ ਪ੍ਰਫੁੱਲਤ ਹੋਣ ਲਈ ਕੁਝ ਕਿਸਮਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਖਾਦ ਤਿਆਰ ਕਰਨਗੀਆਂ ਜਦੋਂ ਉਹ ਮਰ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਬਦਲ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਇਹ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਰ ਕਿਸਮਾਂ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ 1994 ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਬਰਨਾਰਡ ਡੇਕਲਰਕ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ 9 ਏਕੜ ਦੇ ਪੇਬਲ ਗਾਰਡਨ 'ਤੇ ਬਾਹਰੀ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲੀ ਸੱਤ ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ ਜੋ ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਫ੍ਰੈਂਚ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਬਸਤੀਵਾਦੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਜੰਗਲਾਂ ਦੀ ਕਟਾਈ ਦੁਆਰਾ ਬਰਬਾਦ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਜੇਕਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਪਣੀ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਠੀਕ ਕਰਨਾ ਹੈ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 93 ਮਿਲੀਅਨ ਹੈਕਟੇਅਰ ਜ਼ਮੀਨ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਤਪਾਦਕ ਅਤੇ ਟਿਕਾਊ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਵੀ ਬਹਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।[3]

2009 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਬੀਜਾਂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਔਰੋਵਿਲ ਦੇ ਸਥਾਨਕ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬੀਜਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। 80-90 ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਬੀਜਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਗਰੀਬ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਬਦਲਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਸਫਲਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੀਜਾਂ ਦੇ ਲਗਭਗ 3,000 ਪੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਅਤੇ ਵੰਡਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।[4] ਉਹ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਸਖ਼ਤ ਕਿਸਮਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਬਦਲ ਸਕਣ। ਉਹ ਸਮਝਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਨਵਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ - ਜਲਵਾਯੂ ਬਦਲਦਾ ਹੈ। ਕੁੰਡਾਜੀ ਨੋਟ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖ 10,000 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਉਪਲਬਧ ਫਸਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦਾ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।[1]

ਉਸ ਨੂੰ ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ' ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਾਮ ਨਾਥ ਕੋਵਿੰਦ ਦੁਆਰਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਵਨ (ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਮਹਿਲ) ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਪੁਰਸਕਾਰ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਰਵਉੱਚ ਨਾਗਰਿਕ ਪੁਰਸਕਾਰ ਹੈ। [5] ਉਸ ਨੂੰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦੀ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਮਾਰਚ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੁਆਰਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਨ ਲਈ ਉਸ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਰਾਤ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਅਤੇ ਮਾਂ ਦੋਵਾਂ ਨਾਲ ਵਿਹਾਰ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫ਼ੋਨ ਕਾਲ ਆਉਣ 'ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ।[6]

ਹਵਾਲੇ

ਸੋਧੋ
  1. 1.0 1.1 Chandrasekaran, Anupama (2013-05-30). "For Farmers Fearing Drought, Auroville Offers Some Lessons". India Ink (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2020-05-16.
  2. Ministry of Women & Child Development Govt of India (19 March 2018). "Deepika Kundaji - Nari Shakti Awardee 2017". You Tube - Ministry of Women & Child Development Govt of India. Retrieved 16 May 2020.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link)
  3. "Holding the Cosmos in Our Hands". National Geographic Society Newsroom (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 2017-05-25. Retrieved 2020-05-16.
  4. "Sowing seeds of consciousness - Presentations from the South Asia Conference on "Outstanding Organic Agriculture Techniques", Bangalore organised by OFAI (2009)". India WaterPortal. 2009. Archived from the original on 2017-05-16. Retrieved 16 May 2020.
  5. "Nari Shakti of 30 women to be honoured at Rashtrapati Bhavan". The New Indian Express. Retrieved 2020-05-15.
  6. "Prestigious government award for Deepika Kundaji | Auroville". www.auroville.org. Retrieved 2020-05-16.[permanent dead link]