ਨੀਲਕਸ਼ੀ ਸਿੰਘ

ਨੀਲਕਸ਼ੀ ਸਿੰਘ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Neelakshi Singh; ਜਨਮ 17 ਮਾਰਚ 1978) ਇੱਕ ਸਮਕਾਲੀ ਹਿੰਦੀ ਲੇਖਕ ਹੈ। 2004 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਸਾਹਿਤ ਅਕੈਡਮੀ ਗੋਲਡਨ ਜੁਬਲੀ ਅਵਾਰਡ, ਕਲਿੰਗਾ ਬੁੱਕ ਆਫ ਦਿ ਈਅਰ ਅਵਾਰਡ 2021^[1] ਅਤੇ ਵੈਲੀ ਆਫ ਵਰਡਸ ਅਵਾਰਡ 2022^[2] ਜਿੱਤਿਆ।

ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ

ਨੀਲਕਸ਼ੀ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ 17 ਮਾਰਚ 1978 ਨੂੰ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਹਾਜੀਪੁਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ 1998 ਵਿੱਚ ਬਨਾਰਸ ਹਿੰਦੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਬੈਚਲਰ ਡਿਗਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਰਮਚਾਰੀ ਹੈ।

ਸਾਹਿਤਕ ਕੰਮ

ਸਿੰਘ ਦੇ ਲਘੂ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ "ਪਰਿੰਦੇ ਕਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਸਾ ਕੁੱਝ" ਅਤੇ "ਜਿੰਕੀ ਮੁੱਠੀਆਂ ਮੇਂ ਸੁਰਖ ਥਾ" ਨੂੰ ਸਾਹਿਤਕ ਆਲੋਚਕਾਂ ਨੇ ਸਲਾਹਿਆ ਹੈ।^[3] ਉਸਦੇ ਪਰਿੰਦੇ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦੀ ਸਿਰਲੇਖ ਕਹਾਣੀ ਸਮਕਾਲੀ ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹੀ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਨਵਾਂ ਨਾਵਲ "ਖੇਲਾ" ਇੱਕ ਮਾਸਟਰਪੀਸ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਬਿਆਨ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਲਈ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾਯੋਗ ਹੈ। ਇਹ ਨਾਵਲ ਸੱਤਾ ਦੇ ਢਾਂਚੇ, ਤੇਲ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟਕਰਾਅ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਇੱਕ ਆਮ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਦੇ ਰੰਗਾਂ ਦਾ ਚਿੱਤਰਕਾਰੀ ਹੈ। ਖੇਲਾ ਨੇ ਸਾਲ 2021 ਦੀ ਕੇਐਲਐਫ ਕਿਤਾਬ, ਪ੍ਰੋ ਓਪੀ ਮਾਲਵੀਆ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਦੇਵੀ ਸਨਮਾਨ 2021 ਅਤੇ ਵੈਲੀ ਆਫ਼ ਵਰਡਜ਼ ਅਵਾਰਡ 2022 ਜਿੱਤੇ। ਉਸ ਦਾ ਨਵੀਨਤਮ ਗੈਰ-ਗਲਪ ਸਿਰਲੇਖ- "ਹੁਕੁਮ ਦੇਸ਼ ਕਾ ਇਕਾ ਖੋਤਾ" ਨੇ ਪਹਿਲਾ ਸੇਤੂ ਪਾਂਡੂਲਿਪੀ ਸਨਮਾਨ 2022 ਜਿੱਤਿਆ।^[4]

ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ

ਖੇਲਾ (ਨਾਵਲ)^[5]
ਪਰਿੰਦੇ ਕਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਸਾ ਕੁਛ^[6]
ਪਰਿੰਦੇ ਕਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਸਾ ਕੁਛ (ਏਕ ਕਿਤਾਬ ਏਕ ਕਹਾਨੀ ਸੀਰੀਜ਼)^[7]
ਸ਼ੁੱਧੀ ਪੱਤਰ (ਨਾਵਲ)^[8]
ਜਿਨਕੀ ਮੁਠਿਯੋ ਮੇਂ ਸੁਰਖਾ ਥਾ^[9]
ਜਿਸੇ ਜਹਾਂ ਨਹੀ ਹੋਣਾ ਥਾ^[10]
ਇਬਤਿਦਾ ਕੇ ਆਗੇ ਖਲੀ ਹੀ
ਹੁਕਮ ਦੇਸ਼ ਕਾ ਇਕਾ ਖੋਟਾ^[11]

ਫਿਲਮਾਂ ਅਤੇ ਮੀਡੀਆ

ਉਹ NHK, ਜਾਪਾਨ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਮਿਤ, ਸ਼ਵੇਤਾ ਮਰਚੈਂਟ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫਿਲਮ "ਥਰੂ ਦਿ ਆਈਜ਼ ਆਫ਼ ਵਰਡਜ਼"^[12] ਦੀ ਮੁੱਖ ਪਾਤਰ ਸੀ।

ਅਵਾਰਡ

2022- ਵੈਲੀ ਆਫ਼ ਵਰਡਜ਼ ਅਵਾਰਡ 2022- ਖੇਲਾ ਨਾਵਲ^[13]
2021- ਕਲਿੰਗਾ ਬੁੱਕ ਆਫ ਦਿ ਈਅਰ ਅਵਾਰਡ 2021- ਖੇਲਾ ਨਾਵਲ^[14]
2021-ਪ੍ਰੋ. ਓ.ਪੀ. ਮਾਲਵੀਆ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਦੇਵੀ ਸਨਮਾਨ 2021- ਖੇਲਾ ਨਾਵਲ^[15]
2002- ਰਮਾਕਾਂਤ ਸਮ੍ਰਿਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ
2004– ਕਥਾ ਅਵਾਰਡ^[16]^[17]
2004– ਗੋਲਡਨ ਜੁਬਲੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਅਵਾਰਡ^[18]^[19]^[20]
ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਯੁਵਾ ਪੁਰਸਕਾਰ 2005^[21]

ਹਵਾਲੇ

↑ "Neelakshi Singh".
↑ "Winners of the 'Valley of Words' Book Awards Announced".
↑ "Bharatiya Jnanpith". Archived from the original on 21 February 2015. Retrieved 21 February 2015.
↑ शर्मा, श्रीराम (2022-11-03). "पहला 'सेतु पाण्डुलिपि पुरस्कार' नीलाक्षी सिंह को, 'हुकूम देश का इक्का खोटा' के लिए मिलेगा सम्मान". hindi.news18.com. Retrieved 2022-12-24.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link)
↑ "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ". Archived from the original on 2021-12-18. Retrieved 2023-03-03.
↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001B-QINU`"'</ref>" does not exist.
↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001C-QINU`"'</ref>" does not exist.
↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001D-QINU`"'</ref>" does not exist.
↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001E-QINU`"'</ref>" does not exist.
↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001F-QINU`"'</ref>" does not exist.
↑ "HUKUM DESH KA IKKA KHOTA". www.setuprakashan.com/. 2022-12-24. Retrieved 2022-12-24.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link)
↑ Merchant, Shweta. "Through the Eyes of Words". Retrieved 21 February 2015.
↑ "Valley of Words announces winners of PFC-VoW Book Awards". October 2022.
↑ "Kalinga Literary Festival (KLF) Book Awards 2020-21 announced". 9 September 2021. Archived from the original on 8 ਅਕਤੂਬਰ 2022. Retrieved 3 ਮਾਰਚ 2023.
↑ "'प्रो. ओपी मालवीय एवं भारती देवी स्मृति सम्मान' से नवाजी गईं कथा लेखिका ममता कालिया और नीलाक्षी सिंह".
↑ "Katha". Archived from the original on 5 ਮਾਰਚ 2016. Retrieved 21 February 2015.
↑ "Katha | Publishing". Archived from the original on 22 February 2015. Retrieved 22 February 2015.
↑ Singh, Neelakshi (2 November 2004). "Akademi asked to continue nurturing literature". The Hindu. Archived from the original on 21 February 2015. Retrieved 21 February 2015.
↑ SINGH, NEELAKSHI (1 November 2004). "Sahitya Akademi should review policies, practices and approaches to optimise benefits of globalization to Indian writers: Reddy". Press Information Bureau, Government of India. Ministry of Culture. Retrieved 21 February 2015.
↑ SINGH, NEELAKSHI (2 November 2004). "Sahitya Akademi has enriched democracy: PM". Deccan Herald. Archived from the original on 21 ਫ਼ਰਵਰੀ 2015. Retrieved 21 February 2015.
↑ https://www.bbc.com/hindi/entertainment/story/2006/09/060916 bhojpuri samman^{[permanent dead link]}

[1] "Neelakshi Singh".

[2] "Winners of the 'Valley of Words' Book Awards Announced".

[3] "Bharatiya Jnanpith". Archived from the original on 21 February 2015. Retrieved 21 February 2015.

[4] शर्मा, श्रीराम (2022-11-03). "पहला 'सेतु पाण्डुलिपि पुरस्कार' नीलाक्षी सिंह को, 'हुकूम देश का इक्का खोटा' के लिए मिलेगा सम्मान". hindi.news18.com. Retrieved 2022-12-24.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link)

[5] "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ". Archived from the original on 2021-12-18. Retrieved 2023-03-03.

[6] Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001B-QINU`"'</ref>" does not exist.

[7] Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001C-QINU`"'</ref>" does not exist.

[8] Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001D-QINU`"'</ref>" does not exist.

[9] Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001E-QINU`"'</ref>" does not exist.

[10] Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001F-QINU`"'</ref>" does not exist.

[11] "HUKUM DESH KA IKKA KHOTA". www.setuprakashan.com/. 2022-12-24. Retrieved 2022-12-24.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link)

[12] Merchant, Shweta. "Through the Eyes of Words". Retrieved 21 February 2015.

[13] "Valley of Words announces winners of PFC-VoW Book Awards". October 2022.

[14] "Kalinga Literary Festival (KLF) Book Awards 2020-21 announced". 9 September 2021. Archived from the original on 8 ਅਕਤੂਬਰ 2022. Retrieved 3 ਮਾਰਚ 2023.

[15] "'प्रो. ओपी मालवीय एवं भारती देवी स्मृति सम्मान' से नवाजी गईं कथा लेखिका ममता कालिया और नीलाक्षी सिंह".

[16] "Katha". Archived from the original on 5 ਮਾਰਚ 2016. Retrieved 21 February 2015.

[17] "Katha | Publishing". Archived from the original on 22 February 2015. Retrieved 22 February 2015.

[18] Singh, Neelakshi (2 November 2004). "Akademi asked to continue nurturing literature". The Hindu. Archived from the original on 21 February 2015. Retrieved 21 February 2015.

[19] SINGH, NEELAKSHI (1 November 2004). "Sahitya Akademi should review policies, practices and approaches to optimise benefits of globalization to Indian writers: Reddy". Press Information Bureau, Government of India. Ministry of Culture. Retrieved 21 February 2015.

[20] SINGH, NEELAKSHI (2 November 2004). "Sahitya Akademi has enriched democracy: PM". Deccan Herald. Archived from the original on 21 ਫ਼ਰਵਰੀ 2015. Retrieved 21 February 2015.

[21] ttps://www.bbc.com/hindi/entertainment/story/2006/09/060916 bhojpuri samman^{[permanent dead link]}

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]