ਨੇਪਾਲ ਭਾਸ਼ਾ

ਨੇਪਾਲ ਭਾਸ਼ਾ
	नेपाल भाषा
ਜੱਦੀ ਬੁਲਾਰੇ	ਨੇਪਾਲ
ਨਸਲੀਅਤ	ਨਵਾ ਲੋਕ
ਮੂਲ ਬੁਲਾਰੇ	1.42 ਮਿਲੀਅਨ (2011 ਦੀ ਜਨਗਣਨਾ)
ਭਾਸ਼ਾਈ ਪਰਿਵਾਰ	ਚੀਨੀ-ਤਿੱਬਤੀ (ਤਿੱਬਤੋ-ਬਰਮੀ) ਨੇਪਾਲ ਭਾਸ਼ਾ; ;
ਮੁੱਢਲੇ ਰੂਪ:	ਕਲਾਸੀਕਲ ਨੇਪਾਲ ਭਾਸ਼ਾ ਨੇਪਾਲ ਭਾਸ਼ਾ;
ਉੱਪ-ਬੋਲੀਆਂ	Dolakhae Sindhupalchok ਲਲਿਤਪੁਰ ਕਾਠਮੰਡੂ Bhaktapur Chitlang
ਲਿਖਤੀ ਪ੍ਰਬੰਧ	ਦੇਵਨਾਗਰੀ, ਪਹਿਲਾਂ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਨੇਪਾਲ ਲਿੱਪੀਆਂ
ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ
ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ	ਨੇਪਾਲ ; ਫਰਮਾ:ਦੇਸ਼ ਸਮੱਗਰੀ ਸਿੱਕਮ ਸਿੱਕਮ
ਰੈਗੂਲੇਟਰ	ਨੇਪਾਲ ਭਾਸ਼ਾ ਅਕੈਡਮੀ; ਨੇਪਾਲ ਭਾਸ਼ਾ ਪਰਿਸ਼ਦ
ਬੋਲੀ ਦਾ ਕੋਡ
ਆਈ.ਐਸ.ਓ 639-2	new
ਆਈ.ਐਸ.ਓ 639-3	ਕੋਈ ਇੱਕ:; new – ਨੇਪਾਲ ਭਾਸ਼ਾ, ਨੇਵਾਰੀ; nwx – ਮਧ ਨੇਵਾਰ
Linguist List	nwx ਮਧ ਨੇਵਾਰ
	This article contains IPA phonetic symbols. Without proper rendering support, you may see question marks, boxes, or other symbols instead of Unicode characters.

ਨੇਪਾਲ ਭਾਸ਼ਾ (ਨੇਵਾਰੀ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ ਭਾਇ) ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਸ਼ਾ ਚੀਨੀ-ਤਿੱਬਤੀ ਭਾਸ਼ਾ-ਪਰਵਾਰ ਦੇ ਅੰਤਰਗਤ ਤਿੱਬਤੀ-ਬਰਮੇਲੀ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਸੰਯੋਜਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲਿਖੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਮਾਤਰ ਚੀਨੀ-ਤਿੱਬਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਸ਼ਾ ਦੱਖਣ ਏਸ਼ੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਇਤਹਾਸ ਵਾਲੀ ਤਿੱਬਤੀ-ਬਰਮੇਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਤਿੱਬਤੀ ਬਰਮੇਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਚੌਥੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਤੋਂ ਵਰਤੋ ਵਿੱਚ ਲਿਆਈ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ।

ਤਸਵੀਰ:Prachalit.JPG

A stone inscription in Classical Newari at Bhaktapur Durbar Square.

Copper plate inscription at Swayambhunath, dated Nepal Sambat 1072 (1952 AD).

ਮੁੱਢਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀਸੋਧੋ

ਨੇਵਰ ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਨੇਪਾਲ ਭਾਸ਼ਾ ਜਾਂ ਨੇਵਾਰੀ ਵੀ ਆਖਦੇ ਹਨ।^[1] ਨੇਪਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਤੇ ਨੈਪਾਲ ਭਾਸ਼ਾ ਦੋਨੋ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਹਨ।^[2]

ਨੇਵਾਰ ਲਿਪੀਸੋਧੋ

ਨੇਵਾਰ ਜਾਂ ਨੇਪਾਲ ਭਾਸ਼ਾ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਲਿਪੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਲਿਪੀਆਂ - ਰੰਜਨਾ, ਪ੍ਰਚਲਿਤ, ਬ੍ਰਾਹਮੀ, ਭੁਜਿੰਗੋਲ, ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਆਦਿ। ਇਹ ਲਿਪੀਆਂ ਖੱਬੇ ਤੋਂ ਸੱਜੇ ਤਰਫ਼ ਲਿਖੀਆਂ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਨਾਂ ਸਾਰੀ ਲਿਪੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਵਰਮਾਲਾ ਤੇ ਵਿਅੰਜਨਮਾਲਾ ਨਾਮ ਦੇ ਦੋ ਤਰਾਂ ਦੇ ਅੱਖਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਸਵਰ ਅੱਖਰਸੋਧੋ

ਨੇਪਾਲ ਭਾਸ਼ਾ	ਗੁਰਮੁਖੀ
अ	ਅ
अ:	ਅਹ੍
आ	ਆ
आ:	ਆਹ੍
इ	ਇ
ई	ਈ
उ	ਉ
ऊ	ਊ
ऋ	ਰਿ
ॠ	ਰੀ
लृ	ਲ੍
लॄ	ਲ੍ਰੀ
ए	ਏ
ऐ	ऐ
ओ	ਓ
औ	ਔ
अँ	ਅੰ
अं	ਅੰ
अय्	ਅਏ
आय्	ਆਏ
एय्	ਏ

ਵਿਅੰਜਨਸੋਧੋ

k क	kʰ ख	g ग	gʱ घ	ŋ ङ
t͡ɕ च	t͡ɕʰ छ	d͡ʑ ज	d͡ʑʱ झ	ȵ ञ
ʈ ट	ʈʰ ठ	ɖ ड	ɖʱ ढ	ɳ ण
t त	tʰ थ	d द	dʱ ध	n न
p प	pʰ फ	b ब	bʱ भ	m म
y य	r र	l ल	v व
ś श	ʂ ष	s स	h ह

kʂ क्ष	t͡r̥ त्र	d͡ʑȵ ज्ञ

क	ख	ग	घ	ङ	ङ्ह
ਕ	ਖ	ਗ	ਘ	ਨ੍	ਨ੍ਹ
च	छ	ज	झ	ञ
ਚ	ਛ	ਜ	ਝ	ਨ੍ਯਾ
ट	ठ	ड	ढ	ण
ਟ	ਠ	ਡ	ਧ	ਣ
त	थ	द	ध	न	न्ह
ਤ	ਠ	ਦ	ਧ	ਨ	ਨ੍ਹ
प	फ	ब	भ	म	म्ह
ਪ	ਫ	ਬ	ਭ	ਮ	ਮ੍ਹ
य	ह्य	र	ह्र	ल	ल्ह	व	व्ह
ਯ	ਹ੍ਯ	ਰ	ਹ੍ਰ	ਲ	ਲ੍ਹ	ਵ	ਵ੍ਹ
श	ष	स	ह
ਸ਼	ਸ਼	ਸ	ਹ
क्ष	त्र	ज्ञ
ਕ੍ਸ਼	ਤ੍ਰ	ਗ੍ਯ