ਪਿੱਸੂ
ਪਿੱਸੂ, ਆਰਡਰ ਸਾਈਫੋਨਾਪਟੇਰਾ, ਛੋਟੇ ਨਾ-ਉੱਡਣ ਵਾਲੇ 2500 ਸਪੀਸੀਆਂ ਦੇ ਕੀਟ ਹਨ। ਇਹ ਬਾਹਰੀ ਪਰਜੀਵੀ ਹਨ ਜੋ ਥਣਧਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਸਰੀਰਾਂ ਤੇ ਪਲਦੇ ਹਨ। ਪਿੱਸੂ ਆਪਣੇ ਮੇਜ਼ਬਾਨਾਂ ਦੇ ਲਹੂ, ਜਾਂ ਹੇਮਾਟੋਫੈਜੀ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਕੇ ਜੀਉਂਦੇ ਹਨ। ਬਾਲਗ ਪਿੱਸੂ ਲਗਭਗ 3 ਮਿਮੀ (0.12 ਇੰਚ) ਤੱਕ ਲੰਮੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਭੂਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਪਾਸਿਆਂ ਤੋਂ ਚਪਟੇ ਜੋ ਜਾਂ ਤੰਗ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਦੇ ਫਰ ਜਾਂ ਖੰਭਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖੰਭ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ, ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੱਕੇ ਪੰਜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਰੋਕਦੇ ਹਨ, ਮੂੰਹ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਚਮੜੀ ਨੂੰ ਵਿੰਨ੍ਹਣ ਅਤੇ ਲਹੂ ਨੂੰ ਚੂਸਣ ਲਈ ਢਲ਼ੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਮਗਰਲੀਆਂ ਲੱਤਾਂ ਛਾਲਾਂ ਮਾਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਢਲੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਤੋਂ 50 ਗੁਣਾ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਕੁੱਦਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਕਾਰਨਾਮਾ ਹੈ ਜੋ ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਹੀ ਹੋਰ ਸਮੂਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲੋਂ ਬਿਹਤਰ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਿਸੂਆਂ ਦਾ ਲਾਰਵਾ ਸੁੰਡ-ਵਰਗੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਅੰਗ ਦੇ; ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਚਬਾਉਣ ਵਾਲੇ ਮੂੰਹ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਦੀ ਚਮੜੀ 'ਤੇ ਬਚੇ ਜੈਵਿਕ ਮਲਬੇ ਨੂੰ ਖਾਂਦੇ ਹਨ।
| ਪਿੱਸੂ | |
|---|---|
| |
| ਝੂਠਾ ਰੰਗ ਸਕੈਨਿੰਗ ਇਲੈਕਟ੍ਰੌਨ ਮਾਈਕ੍ਰੋਗ੍ਰਾਫ ਇੱਕ ਫਲੀ ਦਾ। ਸੀਡੀਸੀ ਚਿੱਤਰ। | |
| Scientific classification | |
| ਸਬਆਰਡਰ | |
|
ਸੇਰਾਟੋਫਾਈਲੋਮੋਰਫਾ | |
| Synonyms | |
|
Aphaniptera |
ਸਾਈਫੋਨਾਪਟੇਰਾ ਸਭ ਬਰਫ ਬਿੱਛੂਮੱਖੀਆਂ, ਜਾਂ ਯੂਕੇ ਵਿੱਚ ਬਰਫ ਪਿੱਸੂਆਂ, ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੋਰਿਡੇ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਤੋਂ ਸੰਬੰਧਤ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਹ ਐਂਡੋਪੈਟਰੀਗੋੋਟ ਕੀਟ ਆਰਡਰ ਮੇਕੋਪਟੇਰਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਪੰਛੀਆਂ ਸਣੇ ਹੋਰ ਸਮੂਹਾਂ ਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਪਿਸੂ, ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਇਲੈਕਟੋਪੈਰਾਸਾਈਟਸ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਕ੍ਰੈਟੀਸੀਅਸ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਸੀ। ਪਿੱਸੂਆਂ ਦੀ ਹਰੇਕ ਸਪੀਸੀ ਘੱਟ ਜਾਂ ਵੱਧ ਇਸ ਦੇ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਪੈਸ਼ਲਿਸਟ ਹੈ: ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸਪੀਸੀਆਂ ਕਦੇ ਵੀ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਤੇ ਨਹੀਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੁਝ ਸਪੀਸੀਆਂ ਘੱਟ ਫਰਕ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਿੱਸੂਆਂ ਦੇ ਕੁਝ ਪਰਿਵਾਰ ਇਕੋ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਸਮੂਹ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਹਨ; ਉਦਾਹਰਣ ਦੇ ਲਈ, ਮਲਾਕੋਪਸੈਲਿਡੇ ਸਿਰਫ ਆਰਮਾਡਿਲੋਜ਼ ਤੇ, ਈਸਕਨੋਪਸੈਲਿਡੇ ਸਿਰਫ ਚਮਗਿਦੜਾਂ ਤੇ, ਅਤੇ ਚਿਮੈਰੋਪਸੈਲਿਡੇ ਸਿਰਫ ਸ਼ੂਕਣੀਆਂ ਤੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ।
ਪੂਰਬੀ ਚੂਹਾ ਚਿੱਚੜ, ਜ਼ੇਨੋਪਸੈਲਾ ਚੀਓਪਿਸ, ਯੇਰਸੀਨੀਆ ਕੀਟਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵੈਕਟਰ ਹੈ, ਬੈਕਟੀਰੀਆ, ਜੋ ਕਿ ਬੁਬੋਨਿਕ ਪਲੇਗ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਰੋਗ ਕਾਲੇ ਚੂਹੇ ਵਰਗੇ ਚੂਹਿਆਂ ਤੋਂ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੰਕਰਮਿਤ ਪਿੱਸੂਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕੱਟਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਵੱਡੇ ਪ੍ਰਕੋਪ ਜਸਟਿਨ ਦੀ ਪਲੇਗ, ਸੀ. 540 ਅਤੇ ਬਲੈਕ ਡੈਥ, ਸੀ. 1350 ਸੀ, ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਇੱਕ ਤਕੜੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
ਪਿੱਸੂ ਮਨੁੱਖੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਫਲੀ ਸਰਕਸਾਂ, ਜੌਨ ਡੌਨ ਦੀ ਇਰੋਟਿਕ ਦ ਫਲੀ ਵਰਗੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ, ਸੰਗੀਤ ਰਚਨਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮਾਡਸਟ ਮੁਸੋਰਗਸਕੀ ਦੁਆਰਾ,ਅਤੇ ਚਾਰਲੀ ਚੈਪਲਿਨ ਦੀ ਇੱਕ ਫਿਲਮ ਵਰਗੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।