ਪੂਜਾਪਾਡਾ
ਆਚਾਰੀਆ ਪੂਜਾਪਾਡਾ ਜੈਨ ਦੀ ਦਿਗੰਬਰ ਪਰੰਪਰਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਆਚਾਰੀਆ (ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਭਿਕਸ਼ੂ) ਸੀ।[1] ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਵਿਦਵਤਾ ਅਤੇ ਡੂੰਘੀ ਭਗਤੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਪੂਜਿਆਪਦ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਪੱਛਮੀ ਗੰਗਾ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਰਾਜਾ ਦੁਰਵਿਨਿਤਾ ਦਾ ਗੁਰੂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
ਜੀਵਨ
ਸੋਧੋਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੂਜਾਪਾਡਾ 510 ਈਸਵੀ ਤੋਂ 600 ਈਸਵੀ ਤੱਕ ਰਿਹਾ ਸੀ।[2] ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਮਾਧਵ ਭੱਟਾ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀਦੇਵੀ ਦੇ ਘਰ ਦੇਵਨੰਦੀ ਦੇ ਨਾਮ ਹੇਠ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ। ਉਹ ਇੱਕ ਸਾਧੂ ਦਿਗੰਬਰ ਭਿਕਸ਼ੂ ਸੀ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇੱਕ ਯੋਗੀ, ਰਹੱਸਵਾਦੀ, ਕਵੀ, ਵਿਦਵਾਨ, ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀਆਂ ਕਈ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਦਾ ਮਾਸਟਰ ਸੀ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਵਰਗ ਤੋਂ ਦੇਵ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਲਈ ਆਉਂਦੇ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੂਜਾਪਾਡ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਪੂਰਵਜਾਂ ਜਿਵੇਂ ਆਚਾਰੀਆ ਕੁੰਡਕੁੰਡ ਅਤੇ ਆਚਾਰੀਆ ਸਾਮੰਤਭਦਰ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸਨ।[3] ਉਸ ਨੂੰ ਜੈਨ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਮੁਢਲੇ ਮਾਸਟਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਾਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਉਪਦੇਸ਼ਕ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੀ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਪੋਂਟੀਫੀਕਲ ਵੰਸ਼ਾਵਲੀ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਵੰਸ਼ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਸਾਰਾ ਕੰਮ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਵਿੱਚ, ਵਾਰਤਕ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਨੰਦੀ ਸੰਘ ਦਾ ਪਾਦਰੀ ਸੀ, ਜੋ ਆਚਾਰੀਆ ਕੁੰਡਕੁੰਡ ਦੀ ਵੰਸ਼ਾਵਲੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਉਹ ਨੰਦੀ ਸੰਘ ਦੇ ਪੋਂਟੀਫੀਕਲ ਵੰਸ਼ ਦੇ ਦਸਵੇਂ ਗੁਰੂ ਸਨ। ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਇੱਕ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।[2]
ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਪਹਿਲੇ ਜੈਨ ਸੰਤ ਸਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਧਰਮ ਉੱਤੇ ਬਲਕਿ ਆਯੁਰਵੇਦ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਵਿਆਕਰਣ ਵਰਗੇ ਗੈਰ-ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਉੱਤੇ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਸੀ। ਆਚਾਰੀਆ ਪੂਜਾਪਾਡਾ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਵਿਦਵਾਨ ਅਤੇ ਜਿਨਾਂ ਦੇ ਨਕਸ਼ੇ ਕਦਮ ਉੱਤੇ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਹੋਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇੱਕ ਵਿਆਕਰਣਵਾਦੀ, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਕਾਵਿਕਸ ਅਤੇ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੇ ਮਾਹਰ ਸਨ।[4][ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]
ਪੂਜਾਪਾਡਾ ਨੇ ਸਰਵਰਥਸਿੱਧੀ ਵਿੱਚ ਆਪਸੀ ਲਾਭ ਲਈ ਇੱਕ ਦੀ ਦੌਲਤ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਦੇਣ ਦੇ ਕੰਮ ਵਜੋਂ ਦਾਨ (ਚਤੁਰਿਤੀ) ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਦਿੱਤੀ।[5]
ਕੰਮ
ਸੋਧੋ
- ਜੈਨਭਿਸ਼ਕਾ (ਜੈਨ ਮਸਹ ਕਰਨਾ-ਜੈਨ ਰਸਮਾਂ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਰਚਨਾ।
- ਚੰਦਾਸ਼ਾਸਤਰ (ਪ੍ਰੋਸੋਡੀ 'ਤੇ ਇਲਾਜ-ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸੰਸਕਰਣ' ਤੇ ਇੱਕ ਕੰਮ।
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ Jain, Jyoti Prasad (2005), The Jaina Sources of the History of Ancient India (Second ed.), p. 102
- ↑ 2.0 2.1 Natubhai Shah 2004.
- ↑ Upinder Singh 2008.
- ↑ Balcerowicz 2003.
- ↑ Ram Bhushan Prasad Singh 2008.
ਸਰੋਤ
ਸੋਧੋ- Balcerowicz, Piotr, ed. (2003), Essays in Jaina Philosophy and Religion, Motilal Banarsidass, ISBN 81-208-1977-2
- Jain, Vijay K. (2014), Acarya Pujyapada's Istopadesa – The Golden Discourse, Vikalp Printers, ISBN 9788190363969
- Shah, Natubhai (2004), Jainism: The World of Conquerors, vol. I, Motilal Banarsidass, ISBN 81-208-1938-1
- Singh, Ram Bhushan Prasad (2008), Jainism in Early Medieval Karnataka, Motilal Banarsidass, ISBN 978-81-208-3323-4
- Singh, Upinder (2008), A history of ancient and early medieval India : from the Stone Age to the 12th century, New Delhi: Pearson Education, ISBN 978-81-317-1120-0