ਪ੍ਰਬਲ ਕੁਮਾਰ ਬਾਸੂ
ਪ੍ਰਬਲ ਕੁਮਾਰ ਬਾਸੂ (ਬੰਗਾਲੀ: প্রবাল কুমার বসু) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਵੀ, ਨਿਬੰਧਕਾਰ ਅਤੇ ਸੰਪਾਦਕ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਮਾਂ-ਬੋਲੀ ਬੰਗਾਲੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਦਾ ਹੈ।
ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ
ਸੋਧੋਪ੍ਰਬਲ ਕੁਮਾਰ ਬਾਸੂ ਦਾ ਜਨਮ 21 ਸਤੰਬਰ 1960 ਨੂੰ ਕੋਲਕਾਤਾ (ਪੂਰਵ ਕਲਕੱਤਾ) ਵਿੱਚ ਦੇਬਕੁਮਾਰ ਬਾਸੂ[1] ਅਤੇ ਚੰਦਾ ਬਾਸੂ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਦੇਬਕੁਮਾਰ ਬਾਸੂ ਬੰਗਾਲੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਜਾਣਿਆ-ਪਛਾਣਿਆ ਅਤੇ ਸਰਗਰਮ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਬਹੁਤੇ ਦੋਸਤ ਅਤੇ ਜਾਣਕਾਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਲੇਖਕ, ਕਵੀ, ਕਲਾਕਾਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਨ। ਨੌਜਵਾਨ ਪ੍ਰਬਲ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਹੋਇਆ ਜਿੱਥੇ ਕਲਾ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਦੇ ਇੱਕ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖਤਾ ਨਾਲ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਸਾਹਿਤਕ ਇੱਛਾਵਾਂ ਦੇ ਬੀਜ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਬੀਜੇ ਗਏ ਸਨ।
ਕਵੀ ਸ਼ਕਤੀ ਚਟੋਪਾਧਿਆਏ[2] ਦਾ ਪ੍ਰਬਲ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸੀ। ਦਿਹਾਤੀ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਸੀਨੀਅਰ ਕਵੀ ਦੇ ਨਾਲ ਯਾਤਰਾ ਨੇ ਪ੍ਰਬਲ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਮੇਲ-ਜੋਲ ਦਾ ਇੱਕ ਰਿੰਗ-ਸਾਈਡ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ, ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਜਿਸ ਨੇ ਉਸਦੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਆਕਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਕੁਦਰਤ ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਨੇੜਤਾ ਕਈ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਗਈ ਜਦੋਂ ਉਹ ਜਲਪਾਈਗੁੜੀ ਵਿਖੇ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਜੋ ਡੂਅਰਜ਼ ਜੰਗਲ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸੀ
ਕਵੀ ਸ਼ਕਤੀ ਚਟੋਪਾਧਿਆਏ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਬਲ ਇੱਕ ਹੋਰ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਸੁਨੀਲ ਗੰਗੋਪਾਧਿਆਏ ਨਾਲ ਨੇੜਤਾ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਜਿਸਨੇ ਪ੍ਰਬਲ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕਤਾ ਨਾਲ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਇਆ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰਬਲ ਦੀਆਂ ਬਾਅਦ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਕਾਰ ਦਿੱਤਾ।
ਸਾਹਿਤਕ ਕਰੀਅਰ ਅਤੇ ਯੋਗਦਾਨ
ਸੋਧੋਪ੍ਰਬਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਾਲਜ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹੋਣ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਉਸਦੀ ਪਹਿਲੀ ਕਾਵਿ ਪੁਸਤਕ ਤੁਮੀ ਮੈਂ ਪ੍ਰਥਮ[3] ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਸਨੂੰ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਮਿਲੀ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਗੌਰੀਸ਼ੰਕਰ ਭੱਟਾਚਾਰਜੀ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਅਵਾਰਡ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।[4] ਉਸਨੇ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਥੀਏਟਰ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਵਿਤਾ ਨਾਟਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ 1981 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਆਧੁਨਿਕ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤਿਕ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸੰਸਥਾ ਬਣਾਈ, ਜੋ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦੇ ਬੈਲੇ ਰੂਪਾਂ ਦਾ ਮੰਚਨ ਕਰਦੀ ਸੀ।
2002 ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰਬਲ ਨੇ ਸਾਈਨਪੋਸਟਾਂ ਨੂੰ ਸੰਪਾਦਿਤ ਕੀਤਾ: ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੰਗਾਲੀ ਕਵਿਤਾ ਦੇ 50 ਸਾਲ।[5] ਉਦੋਂ ਤੋਂ, ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਬੰਗਾਲੀ ਕਵਿਤਾ 'ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੜ੍ਹੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਅਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। 2003 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਬਲ ਨੇ ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਹੁ-ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਕੇਂਦਰ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਲਾਕਾਰਾਂ, ਥੀਏਟਰ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ, ਕਵੀਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਕਲਾ, ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਲਈ ਕੋਲਕਾਤਾ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ[6] ਸਥਾਪਨਾ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।
ਪ੍ਰਬਲ ਨੂੰ 2005 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਕਾਵਿ ਪੁਸਤਕ ਜਾਮਨ ਕੋਰੇ ਗਾਇਚੇ ਆਕਾਸ਼ ਲਈ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਬੰਗਲਾ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ[7] ਦੇ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ। ਇਸੇ ਸਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਵੈਲਿੰਗਟਨ, ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਤੀਜੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਵਿਤਾ ਉਤਸਵ ਵਿੱਚ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ।[8][9] ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਕਵੀਆਂ ਦਾ ਸੰਗਮ ਸੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬਲ ਨੇ ਹੋਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਵੀਆਂ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸੰਪਰਕ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤਾ। ਇਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਜੋ ਉਸਦੇ ਬਾਅਦ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ। ਇੱਕ ਤਾਜ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਕਲਾਕਾਰ ਇਨ-ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਸੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ 2017[10] ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ, ਡਾ. ਪ੍ਰਣਬ ਮੁਖਰਜੀ ਦੇ ਸੱਦੇ ਗਏ ਮਹਿਮਾਨ ਸਨ। ਉਹ ਦੋ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਵਨ ਵਿੱਚ ਰਹੇ ਅਤੇ ਖੁਦ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨਾਲ ਕਈ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ।
ਯਪੰਚਿਤਰਾ - ਨੌਜਵਾਨ ਕਵੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਪਲੇਟਫਾਰਮ
ਸੋਧੋਇਹ 2002 ਵਿੱਚ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਸਾਹਿਤ, ਕਲਾ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਲਈ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਯਪੰਚਿਤਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ (ਸੰਪਾਦਕ: ਬਰਨਾਲੀ ਰਾਏ), ਪ੍ਰਬਲ ਇਸਦੇ ਸਲਾਹਕਾਰ ਬਣ ਗਏ ਸਨ। ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਵਾਲਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸਗੋਂ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦੇ ਸਿਰਜਣਾਤਮਕ ਵਿਚਾਰਾਂ ਅਤੇ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਸੀ। 2006 ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰਬਲ ਨੇ ਯਪੰਚਿਤਰਾ ਲਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦਾ ਸੰਪਾਦਨ ਕੀਤਾ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਯਪੰਚਿਤਰਾ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਨੌਜਵਾਨ ਕਵੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਤਾਂ ਪ੍ਰਬਲ ਸਾਲ 2017 ਵਿੱਚ ਯਪੰਚਿਤਰਾ[11] ਦਾ ਸੰਪਾਦਕ ਬਣ ਗਿਆ।
ਸਾਹਿਤਕ ਰਚਨਾਵਾਂ
ਸੋਧੋਸਾਹਿਤ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਬਲਕੁਮਾਰ ਬਾਸੂ ਦੀਆਂ[12] ਸਾਹਿਤਕ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ:
ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ
ਸੋਧੋ- ਤੁਮੀ ਮੈਂ ਪ੍ਰਥਮ (1983)
- ਬਿਕਤਿਗਤਾ ਸਮ੍ਰਿਤੀਸਤੰਬਰ ਪਾਸ਼ੇ (1987)
- ਸਥਾਈ ਆਬਾਸ ਓ ਸਥਾਈ ਠਿਕਾਣਾ (1989)
- ਜਨਮੋਬੀਜ (1993)
- ਯਪੰਚਿਤਰਾ (1994)
- ਈਸ਼ਵਰ ਮੁਖ (1998)
- ਜੇਮਨ ਕੋਰੇ ਗਾਇਚੇ ਆਕਾਸ਼ (2002)
- ਮਨੋਬੰਛਾ ਏਕ ਬਿੰਦੂ ਜੋਲ (2004)
- ਕੋਠਾਠੇਕੇ ਸ਼ੂਰੂ ਕਾਰਬੋ (2006)
- ਸ੍ਰੇਸ਼ਠੋ ਕਵਿਤਾ (2007)
- ਆਪਨੇਕੀ ਥਿਕ ਕਰਤੇ ਹੋਬੇ ਗੰਤਬਯੋ (2008)
- ਅਧਰਮ ਕਥਾ (2009)
- ਭਲੋ ਬੋਲਤੇ ਸਿਖਾਂ (2011)
- ਪ੍ਰੇਮਰ ਕਵਿਤਾ (2012)
- ਨਿਰਬਚਿਤੋ ਦੁਰਤਵੋ ਮੇਨੇ (2013)
- ਈ ਜੇ ਅਮੀ ਚਲੇਚੀ (2015)
- ਆਮੀ ਤੋ ਬੋਲਤੇ ਪਾਰਮ (2017)
- ਨਿਰਬਚਿਤੋ ਕਵਿਤਾ (2017)
- ਬੇਬੇਚੀ ਏਮਨੀ ਭਾਬੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ (2018)
- ਬਲਾਇਟ ਜੋਲਰ ਦਾਗ (2019)
ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤੇ ਕੰਮ
ਸੋਧੋਕਵਿਤਾ
ਸੋਧੋ- ਇਕੱਲੇ ਚੱਟਾਨਾਂ ਅਤੇ ਸਿੱਧੇ ਰੁੱਖਾਂ ਦਾ (2006)
- ਛਤਰੀਆਂ ਬਾਰੇ ਸਭ (2008)
- ਜਿਵੇਂ ਮੈਂ ਘੁੰਮਦਾ ਹਾਂ (2018)
ਛੋਟੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ
ਸੋਧੋ- ਸੱਚ ਦਾ ਪੈਰਾਡੌਕਸ (2013)
ਲਘੂ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ (ਬੰਗਾਲੀ)
ਸੋਧੋ- ਮੋਹਾ ਭੋਜ (1993)
- ਆਮਰ ਸੋਮੋਏ ਅਮਰ ਗਾਲਪੋ (2008)
- ਗਾਲਪੋਈ ਗਾਲਪੋ (2011)
ਛੰਦ ਨਾਟਕ ਸੰਗ੍ਰਹਿ (ਬੰਗਾਲੀ)
ਸੋਧੋ- ਚੱਕਰਬਿਊਹਾ ਹੇ ਅਨਨਯੋ ਕਬਿਆਨਾਤਿਆ (2005)
- ਕਾਬਿਆਨਾਤਿਆ ਸੰਗ੍ਰਹਿ (2013)
ਲੇਖਾਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ
ਸੋਧੋ- ਅੰਧੋ ਜਾਤੋ ਹੋਇ ਤਤੋ ਦੇਖੇ (2007)
- ਮੋਰ ਭਾਨਾਰੇ (2018)
- ਤਰੁਣ ਕਬੀਰ ਕਬੀਓਭਾਸ਼ਾ (2018)
- ਚਲਤੇ ਚਲਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਵਨ (2018)
- ਕਿਛੁ ਦੇਖਾ ਕਿਛੁ ਕਥਾ (2019)
- ਅੰਤੋਰਾਲੇਰ ਗੋਲਪੋਕਥਾ (2019)
ਸੰਪਾਦਿਤ ਪੁਸਤਕਾਂ
ਸੋਧੋ- ਸਾਈਨਪੋਸਟ: ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੰਗਾਲੀ ਕਵਿਤਾ
- ਕੋਈ ਆਲੋ: ਉੱਘੇ ਲੇਖਕਾਂ ਦੇ ਲੇਖਾਂ ਦੀ ਚੋਣ, ਯਪੰਚਿਤਰਾ ਮੈਗਜ਼ੀਨ (2015) ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ
ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ
ਸੋਧੋ- ਗੌਰੀਸ਼ੰਕਰ ਭੱਟਾਚਾਰਜੀ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਅਵਾਰਡ (1984)[3]
- ਕਵਿਤਾ ਲਈ ਰਾਜ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ (2005)[13]
- ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ (2005) ਵਿੱਚ ਤੀਜੇ ਵੈਲਿੰਗਟਨ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਪੋਇਟਰੀ ਫੈਸਟੀਵਲ ਵਿੱਚ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ[8][9]
- ਟੋਕੀਓ (2007) ਵਿੱਚ ਚੌਥੀ ਵਿਸ਼ਵ ਹਾਇਕੂ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਸੱਦਾ ਪੱਤਰ[14][15]
- ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੁਆਰਾ, "ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਕਲਾਕਾਰ ਇਨ-ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਸ" ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (2017) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਪੰਦਰਾਂ ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਵਨ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ[10]
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ "The news from 'International PEN' and it's Centers around the globe: In loving memory of DebKumar basu". The news from 'International PEN' and it's Centers around the globe. 2009-06-02. Retrieved 2020-01-27.
- ↑ বসু, প্রবালকুমার. "শক্তিকুমার বলে ডাকতেন". anandabazar.com (in Bengali). Retrieved 2020-01-27.
- ↑ 3.0 3.1 "Shri Pranab Mukherjee: Former President of India". pranabmukherjee.nic.in. Retrieved 2020-01-27.
- ↑ "Signpost of Bengali poetry". The Times of India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). January 16, 2002. Retrieved 2020-07-05.
- ↑ "Book Review – Among Erring Humans". www.telegraphindia.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-03-31.
- ↑ "26 paintings auctioned at Christie's". Hindustan Times (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2007-12-16. Retrieved 2020-07-05.
- ↑ "KAURAB Online :: A Bengali Poetry Webzine :: Translation Site". kaurab.tripod.com. Retrieved 2020-07-05.
- ↑ 8.0 8.1 "Third Wellington International Poetry Festival". www.scoop.co.nz. October 3, 2005. Retrieved 2020-02-04.
- ↑ 9.0 9.1 "Catalyst". catalystnz.blogspot.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਬਰਤਾਨਵੀ)). Retrieved 2020-02-04.
- ↑ 10.0 10.1 "Ashokkumar Chavda, Prabal Basu part of in-residence programme". India Today (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). March 3, 2017. Retrieved 2020-02-04.
- ↑ "Prabal Kumar Basu - Times of India". The Times of India. Retrieved 2020-02-04.
- ↑ Ravi, S. (2017-04-17). "Promoting Indian literature". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 2020-03-31.
- ↑ "Prabal Kumar Basu - Times of India". The Times of India. Retrieved 2020-01-27.
- ↑ "The WHAC4 Album". www.worldhaiku.net. Archived from the original on 2023-02-17. Retrieved 2020-02-04.
- ↑ "World Haiku". www.worldhaiku.net. Archived from the original on 2023-02-17. Retrieved 2020-02-04.