ਫੁੱਟ (ਇਕਾਈ)
ਫੁੱਟ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: foot, ਸੰਖੇਪ: ft, ਚਿੰਨ੍ਹ: ' ) ਅਮਰੀਕਨ ਪ੍ਰੰਪਰਾਗਤ ਮਾਪ ਨਿਯਮਾਂ ਵਿਚ ਇੱਕ ਲੰਬਾਈ ਦੀ ਇਕਾਈ ਹੈ। 1959 ਤੋਂ, ਦੋਵੇਂ ਯੂਨਿਟਾਂ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਮਝੌਤੇ ਦੁਆਰਾ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਬਿਲਕੁਲ 0.3048 ਮੀਟਰ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ। ਦੋਵੇਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿਚ, ਇੱਕ ਫੁੱਟ ਵਿਚ 12 ਇੰਚ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਫੁੱਟ ਦਾ ਇੱਕ [[ਯਾਰਡ] ਗਜ] ਬਣਦਾ ਹੈ।
ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ 'ਤੇ "ਫੁੱਟ" ਯੂਨਾਨੀ, ਰੋਮਨ, ਚੀਨੀ, ਫ਼੍ਰੈਂਚ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਸਮੇਤ ਕਈ ਸਥਾਨਕ ਯੂਨਿਟਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਇਹ ਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਲੰਬਾਈ, ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਸ਼ਹਿਰ ਤੱਕ, ਅਤੇ ਕਦੇ-ਕਦੇ ਵਪਾਰ ਤੋਂ ਵਪਾਰ ਤਕ ਭਿੰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ 250 ਮਿਮੀ ਅਤੇ 335 ਮਿਮੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ' ਤੇ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਹਮੇਸ਼ਾ 12 ਇੰਚ ਜਾਂ 16 ਅੰਕਾਂ ਵਿਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਇਕੋ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਉਦਯੋਗਿਕ ਮੁਲਕ ਹੈ ਜੋ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਫੁੱਟ ਅਤੇ ਸਰਵੇਖਣ ਫੁੱਟ (ਲੰਬਾਈ ਦੀ ਰਿਵਾਇਤੀ ਇਕਾਈ) ਨੂੰ ਵਪਾਰਕ, ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ, ਅਤੇ ਮਾਨਕ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮੀਟਰ ਦੀ ਤਰਜੀਹ ਵਿੱਚ ਵਰਤਦਾ ਹੈ।[1] ਫੁੱਟ ਨੂੰ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਵਿੱਚ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ; ਸੜਕ ਦੇ ਚਿੰਨ੍ਹ ਨੂੰ ਸਾਮਰੀ ਇਕਾਈਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ (ਹਾਲਾਂਕਿ ਸੜਕ ਦੇ ਚਿੰਨ੍ਹ ਤੇ ਦੂਰੀ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਮੀਲਾਂ ਜਾਂ ਗਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਨਾ ਕਿ ਫੁੱਟ), ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਜਨਤਾ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਉਚਾਈ ਦਾ ਮਾਪ ਵਜੋਂ ਵਿਆਪਕ ਹੈ।[2][3] ਫੁੱਟ ਨੂੰ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਲੰਬਾਈ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਕਲਪਿਕ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੀਟਰ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਇੱਕ ਯੂਨਿਟ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।[4][5] ਹਾਲਾਂਕਿ ਯੂ.ਕੇ. ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਦੋਨਾਂ ਨੇ ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਾਪਾਂ ਦੀਆਂ ਇਕਾਈਆਂ ਮਿਟ੍ਰੈਕਟ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਬਾਜ਼ੀ ਵਿਚ ਉਚਾਈ ਦਾ ਮਾਪ ਕੁਝ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਫੁੱਟ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਸੰਸਾਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫੁੱਟ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 13 (ਯੂਕੇ), 14 (ਯੂਐਸ ਨਰ), 15.5 (ਯੂ.ਐਸ. ਮਾਦਾ) ਜਾਂ 46 (ਈ.ਯੂ. ਦੇ ਆਕਾਰ) ਦੇ ਜੁੱਤੀ ਦੇ ਆਕਾਰ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਪੈਰ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦੀ ਹੈ।
ਭਾਰਤੀ ਸਰਵੇਖਣ ਫੁੱਟ
ਸੋਧੋਭਾਰਤੀ ਸਰਵੇਖਣ ਪੈਰ ਨੂੰ ਬਿਲਕੁਲ 0.3047996 ਮੀਟਰ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਰਿਭਾਸ਼ਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ,[6] ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਵਿਹੜੇ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਭਾਰਤੀ ਮਿਆਰਾਂ ਦੀ ਮਾਪ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਸਰਵੇ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਦਾ ਮੌਜੂਦਾ ਕੌਮੀ ਟੌਪੋਗਰਾਫਿਕ ਡਾਟਾਬੇਸ ਮੈਟਰਿਕ ਡਬਲਿਊ ਜੀ.ਐਸ-84 ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਗਲੋਬਲ ਪੋਜ਼ੀਸ਼ਨਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਦੁਆਰਾ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[7]
ਇਤਿਹਾਸਕ ਵਰਤੋਂ
ਸੋਧੋਮੀਟਰਿਕ ਫੁੱਟ
ਸੋਧੋ3 ਬੁਨਿਆਦੀ ਮੌਡਿਊਲਾਂ (30 ਸੈਂਟੀਜ਼) ਦੇ ਇੱਕ ISO 2848 ਮਾਪ ਨੂੰ "ਮੈਟਰਿਕ ਫੁੱਟ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਫਰਾਂਸ ਅਤੇ ਜਰਮਨੀ ਵਿੱਚ ਮੀਟ੍ਰਿਕੇਸ਼ਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਮੀਟਰਿਕ ਫੁੱਟ ਦੀ ਪਹਿਲਾਂ ਵੱਖਰੀਆਂ ਪ੍ਰੀਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਸਨ।
ਫਰਾਂਸ
ਸੋਧੋ1799 ਵਿਚ ਫਰਾਂਸ ਵਿਚ ਮੀਟਰ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਇਕਾਈ ਬਣ ਗਈ। ਇਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 1812 ਵਿਚ ਨੇਪੋਲੀਅਨ ਨੇ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਜੋ ਰਿਟੇਲ ਵਪਾਰ ਵਿਚ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਫਰੈਂਚ ਮਾਪਦੰਡ ਨੂੰ ਪੁਨਰ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਪਰ ਮੈਟਰਿਕ ਯੂਨਿਟਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਪ੍ਰੀਪਾਈਨ ਕੀਤਾ। ਪੈਰ, ਜਾਂ ਪਾਇਡ ਮੀਟਰਿਕ, ਨੂੰ ਮੀਟਰ ਦਾ ਇੱਕ ਤਿਹਾਈ ਹਿੱਸਾ ਪਰਿਭਾਸ਼ਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ. ਇਹ ਯੂਨਿਟ 1837 ਤਕ ਵਰਤੋਂ ਵਿਚ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ।[8]
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000000D-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ Kelly, Jon (21 December 2011). "Will British people ever think in metric?". BBC. Archived from the original on April 24, 2012.
{{cite news}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ Alder, Ken (2002). The Measure of all Things—The Seven-Year-Odyssey that Transformed the World. London: Abacus.
- ↑ Weights and Measures Act Archived December 28, 2014, at the Wayback Machine., accessed January 2012, Act current to 2012-01-18. Basis for units of measurement 4.(1) All units of measurement used in Canada shall be determined on the basis of the International System of Units established by the General Conference of Weights and Measures. (...) Canadian units (5) The Canadian units of measurement are as set out and defined in Schedule II, and the symbols and abbreviations therefore are as added pursuant to subparagraph 6(1)(b)(ii).
- ↑ Weights and Measures Act Archived October 16, 2012, at the Wayback Machine.
- ↑ Schedule to the Standards of Weights and Measures Act, 1976 Archived 2009-11-12 at the Wayback Machine..
- ↑ Survey of India, "National Map Policy – 2005" Archived March 31, 2010, at the Wayback Machine..
- ↑ Denis Février. "Un historique du mètre" (in French). Ministère de l'Économie, des Finances et de l'Industrie. Archived from the original on February 28, 2011. Retrieved March 10, 2011.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help)CS1 maint: unrecognized language (link) CS1 maint: Unrecognized language (link)
<ref> tag defined in <references> has no name attribute.