ਫੇ ਫੁੱਲਰ
ਐਡਵਿਨਾ ਫੇ ਫੁਲਰ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Edwina Fay Fuller; ਅਕਤੂਬਰ 10, 1869 – 27 ਮਈ, 1958) ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਪੱਤਰਕਾਰ, ਪਰਬਤਾਰੋਹੀ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਅਧਿਆਪਕ ਸੀ। 1890 ਵਿੱਚ ਉਹ ਮਾਊਂਟ ਰੇਨੀਅਰ ਦੀ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਬਣ ਗਈ।
ਜੀਵਨੀ ਸੋਧੋ
ਫੇ ਫੁਲਰ ਦਾ ਜਨਮ 1869 ਵਿੱਚ ਨਿਊ ਜਰਸੀ ਵਿੱਚ ਐਨ ਈ ਅਤੇ ਐਡਵਰਡ ਐਨ ਫੁਲਰ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ।[1] 1882 ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਫੁੱਲਰ 12 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸੀ, ਉਸਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਟਾਕੋਮਾ, ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਵਿੱਚ ਆ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਉਜਾੜ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ।[2] ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਫੁਲਰ ਨੇ 15 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਆਖਰਕਾਰ ਯੇਲਮ, ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਚਲੇ ਗਏ। ਯੇਲਮ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ, ਉਸ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੀ ਬੀ ਵੈਨ ਟਰੰਪ ਨੇ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਮਾਊਂਟ ਰੇਨੀਅਰ ਉੱਤੇ ਚੜ੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਪਰਬਤਰੋਹੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਦੋਸਤ ਬਣ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਰੇਨੀਅਰ ਉੱਤੇ ਚੜ੍ਹਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰੇਗੀ।
ਫੁਲਰ ਨੇ 1887 ਵਿਚ ਰੇਨੀਅਰ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਲਗਭਗ 8,600 feet (2,600 m) ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਦਿਨ "ਮਹਾਨ ਸਿਖਰ ਦੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਚੜ੍ਹਨਾ" ਦਾ ਟੀਚਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨਾ।[2] 1890 ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਵੈਨ ਟਰੰਪ ਦੁਆਰਾ ਪਹਾੜ ਉੱਤੇ ਚੜ੍ਹਨ ਦੀ ਦੂਜੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਲਈ ਇੱਕ ਚੜ੍ਹਾਈ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 10 ਅਗਸਤ ਦੀ ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ, ਉਹ ਅਤੇ ਚਾਰ ਸਾਥੀ ਸਾਥੀ ਕੋਲੰਬੀਆ ਕਰੈਸਟ, ਰੇਨੀਅਰ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਸ਼ਿਖਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਪਹਾੜ 'ਤੇ ਚੜ੍ਹਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਬਣ ਗਈ। ਪਹਾੜ 'ਤੇ ਅਗਲੀ ਚੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਰੂਟ 'ਤੇ ਫੁੱਲਰ ਦੇ ਵਾਲਾਂ ਦੇ ਪਿੰਨ ਲੱਭੇ ਅਤੇ ਮਜ਼ਾਕ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਹ ਸਾਬਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ "ਇੱਕ ਔਰਤ ਸੱਚਮੁੱਚ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਸੀ"।
ਫੁਲਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇੱਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਬਣਨ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ, ਕਈ ਟੈਕੋਮਾ ਅਖਬਾਰਾਂ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ, ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਉਸਨੇ ਟੈਕੋਮਾ ਲੇਜਰ ਲਈ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਰਿਪੋਰਟਰ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਰਿਪੋਰਟਿੰਗ ਨੌਕਰੀ ਲੱਭੀ। ਮਾਉਂਟ ਰੇਨੀਅਰ ਦੀ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਚੜ੍ਹਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੂੰ "ਮਾਉਂਟੇਨ ਮੁਰਮਰਸ" ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਕਾਲਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਪੈਰਾਡਾਈਜ਼, ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਰਬਤਾਰੋਹੀ ਸਮਾਜਿਕ ਸਮਾਗਮਾਂ ਅਤੇ ਰੇਨੀਅਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪਰਬਤਾਰੋਹੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਲੇਖਾਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਪੈਸਿਫਿਕ ਨਾਰਥਵੈਸਟ ਕਲਾਈਬਿੰਗ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ: ਉਸਨੇ 1891 ਵਿੱਚ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਅਲਪਾਈਨ ਕਲੱਬ, 1893 ਵਿੱਚ ਟਾਕੋਮਾ ਅਲਪਾਈਨ ਕਲੱਬ, ਅਤੇ 1894 ਵਿੱਚ ਪੋਰਟਲੈਂਡ, ਓਰੇਗਨ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਾਮਾ ਪਰਬਤਾਰੋਹੀ ਕਲੱਬ ਨੂੰ ਲੱਭਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ।
ਫੁਲਰ ਨੇ ਸ਼ਿਕਾਗੋ, ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ, ਡੀਸੀ ਅਤੇ ਨਿਊਯਾਰਕ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਕੈਰੀਅਰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਲਈ 1900 ਵਿੱਚ ਟਾਕੋਮਾ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਨਿਊਯਾਰਕ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਅਟਾਰਨੀ, ਫ੍ਰਿਟਜ਼ ਵਾਨ ਬ੍ਰਾਈਸਨ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ।[3][4] ਉਹ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸੈਂਟਾ ਮੋਨਿਕਾ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਚਲੇ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਫੁੱਲਰ ਦੀ 1958 ਵਿੱਚ 88 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਮਾਉਂਟ ਰੇਨੀਅਰ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਫੇ ਪੀਕ ਦਾ ਨਾਮ ਉਸਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ
- ↑ Bragg, Lynn (2010). More than Petticoats: Remarkable Washington Women (2nd ed.). Globe Pequot.
- ↑ 2.0 2.1 "Fay Fuller". Tacoma Public Library. 2002. Archived from the original on November 20, 2018. Retrieved April 19, 2014.
- ↑ Thayer, W.R. (1906). The Harvard Graduates' Magazine. Harvard Graduates' Magazine Association. p. 351. Retrieved September 2, 2023.
- ↑ Hamilton, Charles (May 29, 2006). "Fay Fuller becomes the first woman known to reach the summit of Mount Rainier on August 10, 1890". HistoryLink. Retrieved April 19, 2014.