ਬਾਣਗੰਗਾ ਨਦੀ (ਰਾਜਸਥਾਨ)
ਬਾਣਗੰਗਾ ਨਦੀ, ਇੱਕ 240ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਗੰਭੀਰ ਨਦੀ ਦੀ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀ, ਰਾਜਸਥਾਨ ਰਾਜ ਦੇ ਜੈਪੁਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਅਰਨਸਰ ਅਤੇ ਬੈਰਥ (ਵਿਰਾਟ ਨਗਰ) ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਰਾਜ ਦੇ ਆਗਰਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਫਤਿਹਾਬਾਦ ਦੇ ਨੇੜੇ ਯਮੁਨਾ ਨਾਲ ਸੰਗਮ ਕਰਦੀ ਹੈ।[1] [2] ਇਸ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀਆਂ ਸੱਜੇ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਗੁਮਤੀ ਨਾਲਾ ਅਤੇ ਸੂਰੀ ਨਦੀ ਅਤੇ ਖੱਬੇ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਸਨਵਾਨ ਅਤੇ ਪਲਸਾਨ ਨਦੀਆਂ ਹਨ।[2] ਬਾਣਗੰਗਾ ਦੀ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀ ਸਾਨਵਾਨ ਤਿਲਦਾਹ ਨਦੀ ਨਾਲ ਸੰਗਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਨਗੰਗਾ ਨਦੀ ਨਾਲ ਸੰਗਮ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਬਦਲ ਕੇ ਗੰਭੀਰ ਨਦੀ ਨਾਲ ਸੰਗਮ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਬਦਲ ਕੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੈਨਪੁਰੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਯਮੁਨਾ ਨਾਲ ਸੰਗਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਯਮੁਨਾ ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਵਿੱਚ ਤ੍ਰਿਵੇਣੀ ਸੰਗਮ ਵਿੱਚ ਗੰਗਾ ਨਾਲ ਸੰਗਮ ਕਰਦੀ ਹੈ।[3][4][5]
ਨਦੀ ਬੇਸਿਨ ਵਿੱਚ 596 ਮਿਲੀਮੀਟਰ ਵਰਖਾ ਅਤੇ ਜਿਸ ਦਾ 95% ਹਿੱਸਾ ਜੂਨ ਤੋਂ ਸਤੰਬਰ ਤੱਕ ਚਾਰ ਮਾਨਸੂਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।[2]
ਬੇਸਿਨ
ਸੋਧੋਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਇਸਦਾ ਡਰੇਨੇਜ ਬੇਸਿਨ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਂ ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ 'ਤੇ 30 ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਬਲਾਕਾਂ (CDB) ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਅਲਵਰ, ਜੈਪੁਰ, ਦੌਸਾ, ਸਵਾਈ ਮਾਧੋਪੁਰ ਅਤੇ ਭਰਤਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੇ 2,473 ਕਸਬਿਆਂ ਅਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਬਾਣਗੰਗਾ ਨਦੀ ਦੀਆਂ ਕਈ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੁਮਤੀ ਨਾਲਾ, ਅਤੇ ਸਰੀ ਨਦੀਆਂ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਕੰਢੇ ਅਤੇ ਪਲਾਸਨ ਅਤੇ ਸਾਨਵਾਨ ਨਦੀਆਂ ਖੱਬੇ ਕੰਢੇ ਹਨ। ਜੈਪੁਰ ਵਿੱਚ ਨਦੀ ਦੇ ਪਾਰ ਜਾਮਵਾ ਰਾਮਗੜ੍ਹ ਡੈਮ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।[1]
ਮੁੱਦੇ ਅਤੇ ਬੇਸਿਨ ਸੰਭਾਲ
ਸੋਧੋਪਾਣੀ ਦੀ ਕਿੱਲਤ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਹੁਣ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਬਹੁਤ ਨੀਵੇਂ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਆ ਗਏ ਹਨ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, 30 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਇਹ ਖੇਤਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਨਾਲ ਜੀਵੰਤ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ [ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ] ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਜੰਗਲ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖੇਤਰ ਸਨ ਅਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਮੇਡ (ਨਦੀ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਇੱਕ ਕਸਬਾ) ਵਿੱਚ ਖਜੂਰ ਦੀ ਖੇਤੀ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਪਰ ਪਾਣੀ ਦੇ ਡਿੱਗਦੇ ਪੱਧਰ ਨਾਲ ਖਜੂਰ ਦੀ ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ 1.0 1.1 Banganga River basin Archived 2023-03-21 at the Wayback Machine., PHED Rahasthan, accessed 22 July 2021.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 Banganga River bin Rajasthan, Gangakosh, accessed 22 July 2021.[permanent dead link]
- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000008-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000009-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000000A-QINU`"'</ref>" does not exist.