ਬ੍ਰਹਮਾਗਿਆਨ ਮਾ
ਸ੍ਰੀ ਬ੍ਰਹਮਾਗਿਆਨ ਮਾਂ (21 ਫਰਵਰੀ 1880 – 5 ਨਵੰਬਰ 1934) ਪੂਰਬੀ ਬੰਗਾਲ ਤੋਂ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਅਦਵੈਤੀ ਸੰਤ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਬਾਰੇ ਜੋ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਵਾਨ ਆਤਮਾ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਗੈਰ-ਦੋਹਰੀ ਅਨੁਭਵ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਰਾਮਨ ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਵਾਂਗ, ਉਸ ਦਾ ਕੋਈ ਗੁਰੂ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਪਰ ਸਵੈ-ਜਾਂਚ ਦੇ ਆਪਣੇ ਯਤਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।
ਸ੍ਰੀ ਬ੍ਰਹਮਾਗਿਆਨ ਮਾ | |
|---|---|
| ਨਿੱਜੀ | |
| ਜਨਮ | 21 ਫਰਵਰੀ, 1880 ਬਿਤਾਰਾ, ਕੋਮਿਲਾ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ |
| ਮਰਗ | ਨਵੰਬਰ 5, 1934 (ਉਮਰ 54) ਦਿਓਘਰ, ਝਾਰਖੰਡ |
| ਧਰਮ | ਹਿੰਦੁਵਾਦ |
| ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ | ਭਾਰਤੀ |
| ਸੰਸਥਾ | |
| ਦਰਸ਼ਨ | ਅਦਵੈਤਾ ਵੇਦਾਂਤਾ |
ਜੀਵਨ
ਸੋਧੋਬ੍ਰਹਮਾਗਿਆਨ ਮਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਅਭਯਾ ਚਰਨ ਚੱਕਰਵਰਤੀ ਦੁਆਰਾ ਕਾਦੰਬਨੀ ਦੇਵੀ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ ਪੂਰਬੀ ਬੰਗਾਲ (ਹੁਣ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦਾ ਕੋਮਿਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ) ਦੇ ਟਿਪੇਰਾਹ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਪਿੰਡ ਬਿਤਾਰਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਅੱਠ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜ ਅਨੁਸਾਰ, ਨੇੜਲੇ ਪਿੰਡ ਪੁਟੀਆ ਦੇ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਦਸ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਉਸ ਦੇ ਪਤੀ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ 1912 ਵਿੱਚ ਅੰਤਮ ਅਨੁਭਵ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਥਾਵਾਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ 1934 ਵਿੱਚ ਦੇਵਘਰ, ਬਿਹਾਰ (ਹੁਣ ਝਾਰਖੰਡ) ਵਿੱਚ ਹੋਈ।[1]
ਆਤਮਕਥਾ
ਸੋਧੋਬ੍ਰਹਮਾਗਿਆਨ ਮਾਂ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਜੀਵਨੀ ਲਿਖੀ ਜਾਵੇ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਪੂਰੀ ਜੀਵਨੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੇਠਾਂ ਲਿਖਿਆ ਹੈ:
- ਉਹ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਤਕਰੇ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਸੱਚ ਦੀ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਉਹ ਸੋਚਦੀ ਸੀ—(1) ਮਨੁੱਖ ਕਿੱਥੇ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਿਸ ਅਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਥੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ? (2) ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਚੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨਹੀਂ ਪਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ; ਤਾਂ ਫਿਰ, ਅਸਲੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਕੀ ਹੈ? ਅਜਿਹੇ ਖਿਆਲਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਫਿਰ ਡੁੱਬ ਜਾਂਦੀ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਅਜਿਹੇ ਵਿਚਾਰ ਜਿਵੇਂ ਕਿ (3) ਮੈਂ ਕੌਣ ਹਾਂ, ਇਹ ਸਰੀਰ, ਮਨ ਜਾਂ ਆਤਮਾ ਕੀ ਹੈ-ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਉਸ ਦੀ ਸਾਧਨਾ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪੜਾਅ ਹਨ। ਕਿਤਾਬਾਂ ਜਾਂ ਗੁਰੂਆਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ, ਸ਼ੁੱਧ ਵਿਤਕਰੇ ਅਤੇ ਸੱਚ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਕੇ, ਉਸ ਨੇ ਮਾਇਆ ਦੇ ਜਾਲ ਨੂੰ ਪਾੜ ਦਿੱਤਾ, ਸਾਰੇ ਸੰਦੇਹ ਦੂਰ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਆਤਮ-ਬੋਧ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਕੀਤੀ।
ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ
ਸੋਧੋਕੁਝ ਚੁਣੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ:
- ਬ੍ਰਹਮਾ ਹੀ ਅਸਲੀਅਤ ਹੈ - ਬਾਕੀ ਸਭ ਅਸਥਾਈ ਹੈ। ਮਨੁੱਖ ਅਵਿਸ਼ਵਾਸੀ ਦੁਨਿਆਵੀ ਵਸਤੂਆਂ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿੱਚ ਉਤਸੁਕ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਦੀ ਸੱਚਾਈ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ 'ਚ ਹੀ ਅਸਲ ਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਅਨੰਦ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਮਨ ਇੱਛਾਵਾਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
- ਧਰਮ ਸ਼ਬਦ ਦੁਆਰਾ ਮੈਂ ਇਸ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੇ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਜਤਨ ਨੂੰ ਸਮਝਦੀ ਹਾਂ। ਇਹ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਹੈ ਇੱਕ ਗਲਤ ਧਾਰਨਾ ਹੈ; ਇਸ ਨੂੰ ਛੱਡਣਾ ਅਤੇ ਮੂਲ ਵੱਲ ਪਰਤਣਾ ਧਰਮ ਹੈ।
- ਜਿਨਸੀ ਸੁੱਖਾਂ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲੈਣਾ ਜ਼ਹਿਰ ਦਾ ਮਿੱਠਾ ਗੋਲਾ ਲੈਣ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ। ਕੁਝ ਵੀ ਇਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਕਵਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਜਿੰਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਇਹ ਇੱਛਾ ਦੂਰ ਹੋਵੇਗੀ, ਕਵਰ ਓਨਾ ਹੀ ਪਤਲਾ ਹੋਵੇਗਾ।
- ਮਰਦ ਜਿਨਸੀ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਘੋਰ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਵਿੱਚ ਬੁਰਾ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਿੰਦਣਾ ਕਾਫ਼ੀ ਡੂੰਘਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਅਜੇ ਵੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਝੁਕਾਅ ਦਾ ਅਨੰਦ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਜਿੰਨਾ ਚਿਰ ਮਨ ਦੀ ਇਹ ਅਵਸਥਾ ਜਾਰੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਨਸੀ ਭਾਵਨਾ ਦੀ ਜਾਂਚ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਹ ਸਮਝਣਾ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਅਸਲੀ ਅਨੰਦ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਹੀ ਸਮਝ ਹੈ।
- ਮੌਤ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਤਿਆਗ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਚਾਹਵਾਨ ਲਈ ਮੌਤ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਤਰੱਕੀ ਦਾ ਸਾਧਨ ਹੈ।
- ਜਿੰਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੋਈ ਛੱਡ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਓਨਾ ਹੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸਭ ਕੁਝ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਸਭ ਕੁਝ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋThe Life and Teaching of Sri Brahmajna Ma, Swami Prabudhananda, Sadhu Arunachala (Major A W Chadwick), ed. (Deoghar: D N Sen, Santi Asram, Bela Bagan, 1961) (Google Books)