ਭੋਗ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Bhog'; ਅਰਥ: 'ਅਨੰਦ' ਜਾਂ 'ਪ੍ਰਸੰਨਤਾ', ਵੀ.' ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ' ਜਾਂ 'ਸਿੱਟਾ') ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਸ਼ਬਦ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ, ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਉਹਨਾਂ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਅੰਤਮ ਭਾਗ ਦੇ ਪਾਠ ਦੇ ਨਾਲ ਪੂਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਵਿਆਹਾਂ, ਰਸਮਾਂ, ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ, ਅੰਤਿਮ-ਸੰਸਕਾਰ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮੌਕਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਵੀ ਕੋਈ ਪਰਿਵਾਰ ਜਾਂ ਕੋਈ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਭਾਈਚਾਰਾ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਾਠ ਨੂੰ ਉਚਿਤ ਸਮਝ ਸਕਦਾ ਹੈ।[1]

ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ

ਸੋਧੋ

ਭੋਗ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਅੰਤਮ ਭਾਗ ਦੇ ਪਾਠ ਦੇ ਨਾਲ ਪੂਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਗ੍ਰੰਥ ਦਾ ਪਾਠ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪੂਜਾ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਪਾਠਕਾਂ ਦੇ ਸਟਾਫ ਨਾਲ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਈਚਾਰਾ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ 'ਭੋਗ' ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਵਿੱਤਰ ਗ੍ਰੰਥ (ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ) ਦੇ ਨਿਰਵਿਘਨ ਅਤੇ ਸੰਪੂਰਨ ਪਾਠ ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਾਠਕਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਰੀਲੇਅ ਦੁਆਰਾ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਦਿਨ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜੋ 24 ਘੰਟੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨੂੰ ਅਖੰਡ ਪਾਠ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਿਸਮ ਦਾ ਮਾਰਗ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ 'ਭੋਗ' ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਸਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਵਿਆਹਾਂ, ਮੇਲਿਆਂ, ਵਰ੍ਹੇਗੰਢਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮੌਕਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਪਰਿਵਾਰ ਜਾਂ ਇੱਕ ਪੂਜਾ ਸਮਾਜ ਅਜਿਹੇ ਪਾਠ ਨੂੰ ਉਚਿਤ ਸਮਝ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਭੋਗ ਉਦੋਂ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਜਾਂ ਇੱਕ ਭਾਈਚਾਰਾ ਪਵਿੱਤਰ ਗ੍ਰੰਥ (ਸਹਿਜ ਪਾਠ) ਦੇ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਜਾਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਹਾਲਾਤ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੰਦੇ ਹਨ. 'ਭੋਗ' ਆਪਣੇ ਅੰਤ 'ਤੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਵਿਰਾਮ ਦੇ, ਇੱਕ ਸੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਪਾਠ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਪਰਿਵਰਤਨ ਸਪਤਾਹਿਕ ਪਾਠ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੰਥ ਦਾ ਪਾਠ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਹਜ ਪਾਠ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ।

'ਭੋਗ' ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੇ ਸ਼ਬਦ "ਭੋਗ" ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਆ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ 'ਅੰਤ ਕਰਨਾ' ਜਾਂ 'ਸਮਾਪਤ ਕਰਨਾ'। ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅੰਤਿਮ-ਸੰਸਕਾਰ ਸੇਵਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[2] ਕੜਾਹ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਜੋ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੰਗਤੀ ਸੇਵਾ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨੂੰ 'ਭੋਗ' ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਖੁਸ਼ੀ ਜਾਂ ਗ਼ਮੀ ਦਾ ਮੌਕਾ, ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਗ੍ਰਹਿਸਤੀ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਮਾਰਗ 'ਤੇ ਚੱਲਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਆਪ ਜਾਂ ਉਸਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪਸੰਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਇਹ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਮਕਸਦ ਲਈ ਪਾਠੀਆਂ ਜਾਂ ਗ੍ਰੰਥ-ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਮੇਂ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਅਕਸਰ ਸੰਗਤ ਦੌਰਾਨ ਸਥਾਨਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਖਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨੋਟਿਸ ਦਿੱਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਸਪਤਾਹਿਕ ਪਾਠਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਪਾਠਕ ਆਖਰੀ ਪੰਜ ਪੰਨਿਆਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਸਾਰੀ ਪਵਿੱਤਰ ਪੁਸਤਕ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕੜਾਹ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ‘ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਭਜਨ’ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਣਪੜ੍ਹਿਆ ਹੋਇਆ ਹਿੱਸਾ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਪਾਠੀ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੇ 57 ਦੋਹੇ, ਮੁੰਦਾਵਣੀ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਇੱਕ ਸਲੋਕ (ਜਾਂ ਇੱਕ ਭਜਨ) ਪੜ੍ਹੇਗਾ। ਰਾਗਮਾਲਾ ਇਸ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਪਾਠ ਸੰਪੂਰਨ ਹੋਣ ਉਪਰੰਤ ਅਰਦਾਸ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਭੋਗ ਵਿੱਚ ਅਰਦਾਸ ਦੀ ਆਪਣੀ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸੰਗਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਅਤੀਤ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ: ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ, ਸ਼ਰਧਾ, ਸ਼ਹਾਦਤ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਖਾਲਸੇ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ।

ਅਰਦਾਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪਾਠ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਬਾਣੀ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਦਿਨ ਲਈ ਹੁਕਮ ਜਾਂ ਹੁਕਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਮਾਰਗ ਦੇ ਮਨੋਰਥ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਆਖਿਆ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਅਰਥਾਤ, ਇਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਲਈ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਵਜੋਂ। ਉਹ ਬਿੰਦੂ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਵਿਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ, ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਪਰਿਵਾਰਕ ਸਮਾਗਮ ਹੋਵੇ, ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ, ਵਿਆਹ, ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਨਵੇਂ ਉੱਦਮ 'ਤੇ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਲਈ ਬੇਨਤੀ ਹੋਵੇ।

ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ

ਸੋਧੋ

ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਭੋਗ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਭੋਜਨ ਹੈ।[3][4]

ਹਵਾਲੇ

ਸੋਧੋ
  1. "BHOG". 19 December 2000.
  2. "The Tribune, Chandigarh, India - Main News".
  3. "Golden jubilee Durga pooja of Bengalee Association". 19 September 2009.
  4. "Prasad". Archived from the original on 2006-07-19. Retrieved 2006-08-05.