ਮਜ਼ਦਕ
ਮਜ਼ਦਕ ( Persian: مزدک ਮੱਧ ਫ਼ਾਰਸੀ : 𐭬𐭦𐭣𐭪) ਇੱਕ ਈਰਾਨੀ ਜੋਰੋਸਟ੍ਰੀਅਨ ਮੋਬਾਡ (ਪੁਜਾਰੀ) ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸੁਧਾਰਕ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਸਾਸਾਨੀਅਨ ਸਮਰਾਟ ਕਾਵਧ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਅਹੂਰਾ ਮਜ਼ਦਾ ਦੇ ਪੈਗੰਬਰ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਭਲਾਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।
ਮਜ਼ਦਕਵਾਦ
ਸੋਧੋਮਜ਼ਦਕ ਮਜ਼ਦਾਕਵਾਦ ਨਾਮਕ ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਮੁੱਖ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਜ਼ੋਰਾਸਟ੍ਰੀਅਨਵਾਦ ਦੇ ਇੱਕ ਸੁਧਾਰੇ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਧ ਸੰਸਕਰਣ ਵਜੋਂ ਵੇਖਦਾ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਮਨੀਕਾਈਇਜ਼ਮ, ਕਾਰਪੋਕਰੇਟੀਆਂ ਅਤੇ ਪਲੈਟੋ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਗਣਰਾਜ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ[1] ਜੋਰੋਸਟ੍ਰੀਅਨਵਾਦ ਸਸਾਨੀਡ ਪਰਸ਼ੀਆ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਧਰਮ ਸੀ, ਅਤੇ ਮਜ਼ਦਾਕ ਖੁਦ ਇੱਕ ਮੋਬਾਦ ਜਾਂ ਜੋਰੋਸਟ੍ਰੀਅਨ ਪੁਜਾਰੀ ਸੀ, ਪਰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪਾਦਰੀਆਂ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਧਰਮ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਮੰਨਿਆ। ਬਚੇ ਹੋਏ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹਨ। ਕੁਝ ਹੋਰ ਵੇਰਵਿਆਂ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਖੁਰਮਾਈਟਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਤੋਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਮਜ਼ਦਾਕਵਾਦ ਦੀ ਨਿਰੰਤਰਤਾ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।[1][2]
ਮੂਲ
ਸੋਧੋਕੁਝ ਸਰੋਤ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਸੰਪਰਦਾ ਦੇ ਮੂਲ ਸੰਸਥਾਪਕ ਮਜ਼ਦਕ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਇੱਕ ਹੋਰ ਮੋਬਾਡ ਸਨ, ਜ਼ਰਦੁਸਤ-ਏ ਖੁਰਾਗੇਨ[3] (ਜੋਰੋਸਟ੍ਰੀਅਨਵਾਦ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ, ਜ਼ੋਰਾਸਟਰ, ਮੱਧ ਫ਼ਾਰਸੀ ਜ਼ਰਦੁਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ) ਅਤੇ/ਜਾਂ ਇੱਕ ਜ਼ੋਰਾਸਟ੍ਰੀਅਨ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਜੋ ਮਜ਼ਦਾਕ ਦਿ ਐਲਡਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਨੇ ਪਰਉਪਕਾਰੀ ਅਤੇ ਹੇਡੋਨਿਜ਼ਮ ਦੇ ਸੁਮੇਲ ਨੂੰ ਸਿਖਾਇਆ: "ਉਸਨੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਉਸ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲੈਣ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਕਰਨ ਲਈ ਬਰਾਬਰੀ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਵਿੱਚ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਭੁੱਖ, ਖੂਨ ਵਹਾਉਣ ਅਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਇਸ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਬਾਮਦਾਦ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਮਜ਼ਦਾਕ ਦ ਯੰਗਰ ਦੁਆਰਾ ਅੱਗੇ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਬਾਅਦ ਦੇ ਪੜਾਵਾਂ 'ਤੇ ਰੂੜ੍ਹੀਵਾਦੀ ਜ਼ੋਰਾਸਟ੍ਰੀਅਨ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਨੇ ਮਜ਼ਦਕ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ 'ਤੇ ਧਰੋਹ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ਵਰਗੇ ਘਿਣਾਉਣੇ ਅਭਿਆਸਾਂ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ, ਜਿਸ ਲਈ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ। ਮਜ਼ਦਕ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖੀ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਸਲ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਦੇ ਕੰਮਾਂ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਲਾਭ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।[4][5]
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ 1.0 1.1 ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedya56 - ↑ Shaki, Mansour (1978). "The social doctrine of Mazdak in the light of middle Persian evidence". Archiv Orientální. 46 (4): 289–306.
- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000008-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000009-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000000A-QINU`"'</ref>" does not exist.