ਮਾਹੀ ਸਿੰਘ
ਭਾਈ ਮਾਹੀ ਸਿੰਘ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Bhai Mahi Singh; ਮੌਤ 9 ਸਤੰਬਰ 1712) ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਸ਼ਹੀਦ ਸੀ।[1][2]
ਪਰਿਵਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ
ਸੋਧੋਭਾਈ ਮਾਹੀ ਸਿੰਘ ਸੁਨਾਮ ਦੇ ਕੰਬੋਜ ( ਜੋਸ਼ਨ ) ਜ਼ਿਮੀਦਾਰ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਨ। 1699 ਦੀ ਵੈਸਾਖੀ ਵੇਲੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਤੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਭਾਈ ਭੀਖਾ ਸਿੰਘ ਦਾ ਪੁੱਤਰ, ਭਾਈ ਮੁਰਾਰੀ ਦਾ ਪੋਤਾ, ਭਾਈ ਭੂਰਾ ਦਾ ਪੜਪੋਤਾ ਅਤੇ ਲਾਡਵਾ ਦੇ ਭਾਈ ਸੁਖੀਆ ਮੰਡ ਦਾ ਪੜਪੋਤਾ ਸੀ।
ਜਨਰਲ ਮਦਨ ਖਾਨ ਦਾ ਆਨੰਦਪੁਰ ਦਾ ਛਾਪਾ
ਸੋਧੋਇੱਕ ਵਾਰ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਆਪਣਾ ਧਾਰਮਿਕ ਦਰਬਾਰ ਲਗਾ ਰਹੇ ਸਨ ਅਤੇ ਕੀਰਤਨ ਸੇਵਾ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ। ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਸਕਾਊਟ ਨੇ ਖ਼ਬਰ ਲਿਆਂਦੀ ਕਿ ਗਵਾਲੀਅਰ ਤੋਂ ਜਨਰਲ ਮਦਨ ਖਾਨ ਸਿੱਖਾਂ ਅਤੇ ਗੁਰੂਆਂ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਅਨੰਦਪੁਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਖ਼ਬਰ ਸੁਣ ਕੇ, ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਦੀਵਾਨ (ਅਸੈਂਬਲੀ) ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਬਹਾਦਰ ਆਦਮੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਜੋ ਹੰਕਾਰੀ ਮਦਨ ਖਾਨ ਦੇ ਹੰਕਾਰ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਸਕੇ ਅਤੇ ਕੁਚਲ ਸਕੇ।
ਗੁਰੂ ਜੀ ਤੋਂ ਇਹ ਐਲਾਨ ਸੁਣ ਕੇ ਭਾਈ ਮਾਹੀ ਸਿੰਘ ਨੇ ਤੁਰੰਤ ਮਦਨ ਖਾਨ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਅਤੇ ਅਸੀਸ ਮੰਗੀ।
ਜਨਰਲ ਮਦਨ ਖਾਨ ਬਨਾਮ ਭਾਈ ਮਾਹੀ ਸਿੰਘ
ਸੋਧੋਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਆਗਿਆ ਲੈ ਕੇ ਭਾਈ ਮਾਹੀ ਸਿੰਘ ਆਪਣੇ ਘੋੜੇ 'ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ ਮਦਨ ਖਾਨ ਦੇ ਡੇਰੇ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਲੇ ਯੁੱਧ ਲਈ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ। ਜਨਰਲ ਮਦਨ ਖਾਨ ਸਹਿਮਤ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹਮਲਾ ਕਰਨਾ ਚੁਣਿਆ, ਜਿਸ ਲਈ ਭਾਈ ਮਾਹੀ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਹਿਮਤੀ ਦਿੱਤੀ। ਮਦਨ ਖਾਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਤਲਵਾਰ ਦਾ ਪੂਰਾ ਅਤੇ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਝੰਡਾ ਭਾਈ ਮਾਹੀ ਸਿੰਘ 'ਤੇ ਲਿਆ ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਾਲੇ ਨੇ ਆਪਣੀ ਢਾਲ ਨਾਲ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ। ਮਦਨ ਖਾਂ ਨੇ ਫਿਰ ਵਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਭਾਈ ਮਾਹੀ ਸਿੰਘ ਨੇ ਫਿਰ ਰੋਕ ਲਿਆ; ਅਤੇ ਉਸੇ ਨਤੀਜੇ ਦੇ ਨਾਲ ਤੀਜੀ ਵਾਰ ਮਦਨ ਖ਼ਾਨ ਨੇ ਹੁੱਲੜਬਾਜ਼ੀ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਨਿਰਪੱਖ ਖੇਡ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਚੌਥੀ ਵਾਰ ਵਾਰ ਕੀਤਾ ਪਰ ਭਾਈ ਮਾਹੀ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸੁਚੇਤ ਹੋ ਕੇ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਹਿਰੇ 'ਤੇ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਮਦਨ ਖ਼ਾਨ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਦੋਧਾਰੀ ਤਲਵਾਰ ਪੂਰੇ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਚਲਾਈ। ਖਾਨ ਦਾ ਸਿਰ ਕਲਮ ਕਰਨਾ। ਇਹ ਝਟਕਾ ਇੰਨਾ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਨੇ ਜਨਰਲ ਮਦਨ ਖਾਨ ਦੀ ਢਾਲ ਨੂੰ ਵੀ ਚਕਨਾਚੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਸਰਦਾਰ ਮਰ ਚੁੱਕਾ ਦੇਖ ਕੇ ਮਦਨ ਖਾਨ ਦੇ ਪੰਜ ਸੌ ਸਿਪਾਹੀ ਸਿੱਖਾਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ ਹੋਰ ਖਤਰਾ ਨਾ ਉਠਾਏ ਵਾਪਸ ਪਰਤ ਆਏ।
ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਸੰਸਾ
ਸੋਧੋਭਾਈ ਮਾਹੀ ਸਿੰਘ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦੀ ਖਬਰ ਸੁਣ ਕੇ ਸੰਗਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸੋਗ ਦੀ ਲਹਿਰ ਪਾਈ ਗਈ ਜਿਸ ਦਾ ਗੁਰੂ ਜੀ ਅਤੇ ਸਮੂਹ ਸੰਗਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਭਰਪੂਰ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਹੋਈ।
ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਆਨੰਦਪੁਰ ਛੱਡ ਕੇ ਮਾਲਵੇ ਵਿਚ ਆ ਗਏ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਈ ਮਾਹੀ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਦਮਦਮਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਮਿਲਣ ਲਈ ਭੇਜਿਆ। ਭਾਈ ਮਾਹੀ ਸਿੰਘ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਹੁਕਮ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਤੁਰੰਤ ਦਮਦਮਾ ਸਾਹਿਬ ਪਹੁੰਚ ਗਏ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਭਾਈ ਮਾਹੀ ਸਿੰਘ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਯੋਧੇ ਵਜੋਂ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਦਸਵੇਂ ਗੁਰੂ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ 15 ਸ਼ਰਵਣ ਸੰਵਤ, 1763 (1706 ਈ.) ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਘਰ (ਗੁਰੂ ਘਰ) ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਵਡਮੁੱਲੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦੇਣ ਲਈ ਇੱਕ ਹੁਕਮਨਾਮਾ (ਫ਼ਰਮਾਨ) ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। . ਹੁਕਮਨਾਮਾ ਸਾਹਿਬ ਦੀਆਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਛੇ ਸਤਰਾਂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਅੱਗੇ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਹੁਕਮਨਾਮੇ ਦੀ ਅਸਲ ਕਾਪੀ ਅਜੇ ਵੀ ਵੰਸ਼ਜ ਸੁਰਿੰਦਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿਚ ਦੱਸੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਭਾਈ ਮਾਹੀ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ
ਸੋਧੋਭਾਈ ਮਾਹੀ ਸਿੰਘ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, 12 ਮਈ, 1710 ਈ: ਨੂੰ ਸਰਹਿੰਦ ਤੋਂ 20 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ, ਬੰਦਾ ਬਹਾਦਰ ਦੇ ਮਿਆਰ ਹੇਠ ਚੱਪੜਚਿੜੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਬਹਾਦਰੀ ਨਾਲ ਲੜਦੇ ਹੋਏ, ਸਿੱਖ ਕਾਜ਼ ਲਈ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਕ ਹੋਰ ਸਰੋਤ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ 9 ਸਤੰਬਰ 1712 ਨੂੰ ਰੂੰ ਵਿਚ ਲਪੇਟ ਕੇ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ, ਭਾਈ ਦਰਗਾਹੀ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਲ ਸਾਂਬਾਵਿਚ ਸਾੜ ਕੇ ਸ਼ਹੀਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[2]
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000016-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ 2.0 2.1 Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000017-QINU`"'</ref>" does not exist. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; name ":0" defined multiple times with different content