ਮੁਹੰਮਦਨ ਐਂਗਲੋ-ਓਰੀਐਂਟਲ ਕਾਲਜ
ਮੁਹੰਮਦਨ ਐਂਗਲੋ-ਓਰੀਐਂਟਲ ਕਾਲਜ (Urdu: Madrasatul Uloom Musalmanan-e-Hind) ਇਸ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1875 ਵਿੱਚ ਸਰ ਸਈਅਦ ਅਹਿਮਦ ਖਾਨ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਕਾਲਜ ਪੱਧਰ ਦੀ ਸੰਸਥਾ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਦੇ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ। ਇਹ ਕੈਂਬਰਿਜ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਸੀ। ਇਸ ਨੇ ਮਹਾਰਾਣੀ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਦੇ 56ਵੇਂ ਜਨਮ ਦਿਨ, 24 ਮਈ 1875 ਨੂੰ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।[1]
ਇਤਿਹਾਸ ਸੋਧੋ
ਇਸਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1875 ਵਿੱਚ ਮਦਰਾਸਤੁਲ ਉਲੂਮ ਮੁਸਲਮਾਨਾਨ-ਏ-ਹਿੰਦ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਅਤੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਮੁਹੰਮਦਨ ਐਂਗਲੋ-ਓਰੀਐਂਟਲ ਕਾਲਜ ਬਣ ਗਿਆ। ਰਾਜਨੇਤਾ ਸਈਅਦ ਅਹਿਮਦ ਖਾਨ ਨੇ 1875 ਵਿੱਚ ਅਲੀਗੜ੍ਹ ਮੁਸਲਿਮ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਮੁਹੰਮਦਨ ਐਂਗਲੋ ਓਰੀਐਂਟਲ ਕਾਲਜ ਦੇ ਪੂਰਵਜ, ਦੋ ਸਕੂਲ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਇਹ ਸਈਅਦ ਅਹਿਮਦ ਖਾਨ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਮੁਸਲਿਮ ਜਾਗ੍ਰਿਤੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸਨ ਜੋ ਅਲੀਗੜ੍ਹ ਅੰਦੋਲਨ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।[2] ਉਸਨੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ "ਪੱਛਮੀ ਵਿਗਿਆਨ" ਵਿੱਚ ਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਮਝਿਆ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ। ਕਾਲਜ ਲਈ ਖਾਨ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਆਕਸਫੋਰਡ ਅਤੇ ਕੈਮਬ੍ਰਿਜ ਦੀ ਯਾਤਰਾ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਮਾਡਲ ਵਰਗੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ।[3]
ਸਰ ਸਈਅਦ ਨੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕੀਤੀ ਜਦੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਿੱਖਿਆ ਇੱਕ ਵਰਜਿਤ ਸੀ।[4] ਇੰਟਰਮੀਡੀਏਟ ਕਲਾਸਾਂ 1878 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ, ਅਤੇ 1881 ਵਿੱਚ ਬੀ.ਏ. ਡਿਗਰੀ ਕਲਾਸਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। 1881 ਵਿੱਚ, ਚਾਹਵਾਨ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਸਿਵਲ ਸੇਵਾ ਤਿਆਰੀ ਕਲਾਸ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। 1887 ਵਿੱਚ, ਇਸਨੇ ਰੁੜਕੀ ਦੇ ਥਾਮਸਨ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਸਿਵਲ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਲਈ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।[1]
ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਕਾਲਜ ਮੈਟ੍ਰਿਕ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਲਈ ਕਲਕੱਤਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨਾਲ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸੀ ਪਰ 1885 ਵਿੱਚ ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨਾਲ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਗਿਆ। 1877 ਵਿੱਚ, ਸਕੂਲ ਨੂੰ ਕਾਲਜ ਪੱਧਰ ਤੱਕ ਉਭਾਰਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਰੌਬਰਟ ਬਲਵਰ-ਲਿਟਨ, ਲਿਟਨ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਅਰਲ।[5]
ਕਾਲਜ ਨੇ ਇਸ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਇੱਕ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਵੀ ਛਾਪਿਆ।[6]
ਸਰ ਸਈਅਦ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਸੀ।[7] ਇਹ ਅਲੀਗੜ੍ਹ ਮੁਸਲਿਮ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਪੂਰਵਜ ਸੀ।
ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ
- ↑ 1.0 1.1 Hardy (1972). The Muslims of British India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). CUP Archive. p. 103. ISBN 978-0-521-09783-3.
- ↑ "Syed Ahmad Khan and Aligarh Movement". Jagranjosh.com. 2015-10-12. Archived from the original on 21 August 2016. Retrieved 19 November 2017.
- ↑ Encyclopedeia of Eminent Thinkers (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Concept Publishing Company. 1998-01-01. ISBN 9788180695810.
- ↑ Lal, Mohan (1992-01-01). Encyclopaedia of Indian Literature: Sasay to Zorgot (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Sahitya Akademi. ISBN 9788126012213.
- ↑ "Jurisdiction". www.caluniv.ac.in. Archived from the original on 28 November 2015. Retrieved 2016-05-05.
- ↑ "The Muhammadan Anglo-Oriental College magazine". archive.org. 1894. Retrieved 19 November 2017.
- ↑ Ashraf, Ajaz. "Attorney General has got it all wrong about Aligarh Muslim University minority status: Ex-registrar". Scroll.in (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Archived from the original on 1 December 2017. Retrieved 19 November 2017.
ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸੋਧੋ
- Husain, Yusuf (1967). "Draft of the rules and regulations for appointment of the Trustees of The Mohammedan Anglo-Indian College and for the manner of their working". Selected Documents from the Aligarh Archives. Bombay: Asia Publishing House. pp. 312–406. Retrieved 6 May 2022.