ਮੂਰਾਸਾਕੀ ਸ਼ੀਕੀਬੂ
ਮੂਰਾਸਾਕੀ ਸ਼ੀਕੀਬੂ (紫 式部, Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Lang/data/iana scripts' not found.) (ਅੰਦਾਜ਼ਨ 978 – ਅੰਦਾਜ਼ਨ 1014 ਜਾਂ 1025) ਜਾਪਾਨੀ ਨਾਵਲਕਾਰ ਸੀ। ਉਹ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਇਤਹਾਸ ਵਿੱਚ ਹੀਏਨ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਸਹਿਜ਼ਾਦੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ 1000 ਤੋਂ 1012 ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਜਾਪਾਨੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਵਿਸ਼ਵ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਨਾਵਲ ਗੇਂਜੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਦੀ ਕਰਤਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਹੇਯਨ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚੀਨੀ, ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਲਿਖਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਸਿੱਖਣ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਮੂਰਾਸਾਕੀ, ਆਪਣੇ ਵਿਦਵਾਨ ਪਿਤਾ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਉਭਾਰੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ, ਚੀਨੀ ਕਲਾਸਿਕ ਪ੍ਰਤੀ ਉਤਸੁਕਤਾ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਵਿਆਹ ਦੇ ਦੋ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਦੇ ਪਤੀ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਅੱਧ ਤੋਂ ਘੱਟ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਧੀ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੈ ਉਸ ਨੇ ਗੇਂਜੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਕਦੋਂ ਲਿਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਇਹ ਸ਼ਾਇਦ ਉਦੋਂ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਹ ਵਿਆਹੁਤਾ ਸੀ ਜਾਂ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਉਹ ਵਿਧਵਾ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਲਗਭਗ 1005 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੂੰ ਫੁਜੀਵਾੜਾ ਨੰ ਮਿਸ਼ੀਨਾਗਾ ਦੁਆਰਾ ਇੰਪੀਰੀਅਲ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਣੀ ਸ਼ਸ਼ੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਇਦ ਇੱਕ ਲੇਖਕ ਵਜੋਂ ਉਸ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਕਾਰਨ ਇੱਕ ਔਰਤ-ਇੰਤਜਾਰ-ਵਿੱਚ ਦੀ ਸੇਵਾ ਲਈ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਸੇਵਾ ਦੌਰਾਨ ਲਿਖਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਦੀ ਰਹੀ, ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਦਰਬਾਰ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਿਆ। ਪੰਜ ਜਾਂ ਛੇ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਨੇ ਅਦਾਲਤ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਸ਼ਸ਼ੀ ਨਾਲ ਲੇਕ ਬੀਵਾ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋ ਗਈ। ਵਿਦਵਾਨ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਸਾਲ ਵੱਖਰੇ-ਵੱਖਰੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ; ਹਾਲਾਂਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ 1014 ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਹਨ, ਦੂਜਿਆਂ ਨੇ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ 1031 ਵਿੱਚ ਜਿੰਦਾ ਸੀ।
ਮੂਰਾਸਾਕੀ ਨੇ 'ਦਿ ਡਾਇਰੀ ਆਫ਼ ਲੇਡੀ ਮੂਰਾਸਾਕੀ', ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਇੱਕ ਖੰਡ, ਅਤੇ ਦਿ ਟੇਲ ਆਫ਼ ਗੇਂਜੀ ਲਿਖੀ। ਇਸ ਦੇ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਦੇ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਗੇਂਜੀ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ; ਇੱਕ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇਸ ਨੂੰ ਜਾਪਾਨੀ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਇੱਕ ਕਲਾਸਿਕ ਹਿੱਸਾ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੀ ਅਲੋਚਨਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ। ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਰੰਭ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਦੇ ਕੰਮ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ; ਛੇ ਖੰਡਾਂ ਦਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਨੁਵਾਦ 1933 ਵਿੱਚ ਪੂਰਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਵਿਦਵਾਨ ਉਸ ਦੇ ਕੰਮ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦਿੰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਆਪਣੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਹੇਅਨ ਕੋਰਟ ਸੁਸਾਇਟੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ। 13ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੋਂ ਉਸ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਜਾਪਾਨੀ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਉਕੀਓ-ਈ ਲੱਕੜ ਦੇ ਮਾਸਟਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।
ਆਰੰਭਕ ਜੀਵਨ
ਸੋਧੋਮੂਰਾਸਾਕੀ ਸ਼ੀਕੀਬੂ ਦਾ ਜਨਮ ਸੀ. 973[1] ਨੂੰ ਜਪਾਨ ਦੇ ਹੇਅਨ-ਕੀਅ ਵਿੱਚ, ਫੁਜੀਵਾੜਾ ਨੋ ਯੋਸ਼ੀਫੂਸਾ ਤੋਂ ਉੱਤਰਦੇ ਉੱਤਰੀ ਫੁਜੀਵਾੜਾ ਕਬੀਲੇ ਵਿੱਚ, ਜਿਹੜੀ ਪਹਿਲੀ 9ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਫੁਜੀਵਾੜਾ ਰੀਜੈਂਟ ਹੈ।[2] ਫੁਜੀਵਾੜਾ ਕਬੀਲੇ ਨੇ 11ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਧੀਆਂ ਦੇ ਰਣਨੀਤਕ ਵਿਆਹ ਅਤੇ ਸ਼ਾਸਨਕਾਲਾਂ ਰਾਹੀਂ ਅਦਾਲਤ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਬਣਾਇਆ। 10ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਅਤੇ 11ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਰੰਭ ਵਿੱਚ, ਮਿਸ਼ੀਨਾਗਾ, ਅਖੌਤੀ ਮਿਡੋ ਕਮਪਾਕੁ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਚਾਰ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਰਾਟ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਾਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਬੇਮਿਸਾਲ ਸ਼ਕਤੀ ਮਿਲੀ। ਮੁਰਾਸਾਕੀ ਦਾ ਪੜਦਾਦਾ ਫੁਜੀਵਾੜਾ ਕੋਈ ਕਨੇਸੁਕ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਪਰੰਤੂ ਇਸ ਦੀ ਪਰਵਾਰ ਦੀ ਸ਼ਾਖਾ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਸ਼ਕਤੀ ਗੁਆ ਬੈਠੀ ਅਤੇ ਮੂਰਾਸਾਕੀ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀਅਨ ਰਿਆਸਤ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਦਰਜੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੀ। ਮਹਾਂਨਗਰ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਪਦ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਦਾਲਤ ਤੋਂ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਣਚਾਹੇ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਤਾਇਨਾਤ ਸਨ, ਕਿਯੋਟੋ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਅਦਾਲਤ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਗਏ।
ਰੁਤਬਾ ਗੁਆਉਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮੂਰਾਸਾਕੀ ਦੇ ਪੜਦਾਦਾ ਤੇ ਦਾਦਾ ਦੁਆਰਾ ਨਾਮਣਾ ਸੀ, ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਵੀ ਸਨ। ਉਸ ਦੇ ਪੜਦਾਦਾ, ਫੁਜੀਵਾੜਾ ਨੋ ਕਨੇਸੁਕੇ, ਦੀਆਂ 21 ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦੇ 13 ਸ਼ਾਹੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿੱਚ ਤੀਹਵੰਜਾ ਕਵੀਆਂ ਦੇ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਅਤੇ ਯਾਮਤੋ ਮੋਨੋਗਾਤਰੀ (ਯਾਮੋਤੋ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ) ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਉਸ ਦੇ ਪੜਦਾਦਾ ਅਤੇ ਦਾਦਾ ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਕੀ ਨ ਸੁਸੂਯੁਕੀ ਨਾਲ ਦੋਸਤਾਨਾ ਰਿਹਾ ਸੀ[3], ਜੋ ਜਾਪਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਗਈ ਆਇਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋਏ।[4] ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ, ਫੁਜੀਵਾੜਾ ਨੋ ਤਮੇਤੋਕੀ, ਸਟੇਟ ਅਕੈਡਮੀ (ਡੇਗਾਕੁ-ਰਾਇ) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ ਅਤੇ ਚੀਨੀ ਕਲਾਸਿਕ ਅਤੇ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵਿਦਵਾਨ ਬਣ ਗਿਆ; ਉਸ ਦੀ ਆਪਣੀ ਆਇਤ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਮਾਮੂਲੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਵਜੋਂ 968 ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਜਨਤਕ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਇਆ ਅਤੇ 996 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਗਵਰਨਰਸ਼ਿਪ ਦਿੱਤੀ ਗਈ, ਤਕਰੀਬਨ 1018 ਤੱਕ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਰਿਹਾ। ਮੂਰਾਸਾਕੀ ਦੀ ਮਾਂ ਉੱਤਰੀ ਫੁਜੀਵਾੜਾ ਦੀ ਉਸੇ ਸ਼ਾਖਾ ਤੋਂ ਤਮੇਤੋਕੀ ਦੇ ਘਰ ਆਈ ਸੀ। ਇਸ ਜੋੜੇ ਦੇ ਤਿੰਨ ਬੱਚੇ, ਇੱਕ ਬੇਟਾ ਅਤੇ ਦੋ ਧੀਆਂ ਸਨ।
ਗੇਂਜੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ
ਸੋਧੋਗੇਂਜੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਨਾਵਲ ਵਿੱਚ ਹੀਏਨ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਉੱਚੀਆਂ ਪਦਵੀਆਂ ਤੇ ਬੈਠੇ ਅਮੀਰਾਂ ਦੇ ਕਾਰ ਵਿਹਾਰ ਦਾ ਖਾਸ ਬਿਆਨ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।[5] ਇਸ ਦੇ ਮੁਕੰਮਲ ਹੋਣ ਦੇ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇਹ ਨਾਵਲ ਸੂਬੇ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਸੀ; ਇੱਕ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇਸ ਨੂੰ ਜਾਪਾਨੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਕਲਾਸਿਕ ਰਚਨਾ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਮਾਨਤਾ ਮਿਲ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੀ ਭਰਪੂਰ ਆਲੋਚਨਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ। ਸ਼ੁਰੂ 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਕੰਮ ਦਾ ਹੋਰਨਾ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਣ ਲੱਗਾ ਸੀ; ਛੇ-ਜਿਲਦੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਨੁਵਾਦ 1933 ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ Bowring believes her date of birth most likely to have been 973; Mulhern places it somewhere between 970 and 978, and Waley claims it was 978. See Bowring (2004), 4; Mulhern (1994), 257; Waley (1960), vii.
- ↑ Shirane (2008b), 293
- ↑ Chokusen Sakusha Burui 勅撰作者部類
- ↑ Mulhern (1994), 257–258
- ↑ Birmingham Museum of Art (2010). Birmingham Museum of Art: guide to the collection. [Birmingham, Ala]: Birmingham Museum of Art. p. 49. ISBN 978-1-904832-77-5.