ਯਾਸਮੀਨ ਲਾਰੀ
ਯਾਸਮੀਨ ਲਾਰੀ (ਜਨਮ 1941; Urdu: یاسمین لاری ) ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਆਰਕੀਟੈਕਟ ਹੈ। ਉਹ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਨਿਆਂ ਦੇ ਲਾਂਘੇ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। 2000 ਵਿੱਚ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰਲ ਅਭਿਆਸ ਤੋਂ ਉਸ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਦੀ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੁਆਰਾ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਐਨਜੀਓ ਹੈਰੀਟੇਜ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਪੂਰੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਨਵਤਾਵਾਦੀ ਰਾਹਤ ਕਾਰਜ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸੰਭਾਲ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ 2016 ਵਿੱਚ ਵੱਕਾਰੀ ਫੁਕੂਓਕਾ ਇਨਾਮ ਅਤੇ 2023 ਵਿੱਚ RIBA ਦੇ ਰਾਇਲ ਗੋਲਡ ਮੈਡਲ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
Yasmeen Lari | |
|---|---|
| یاسمین لاری | |
 Lari speaks to BBC News (2020) in front of some of her houses. | |
| ਜਨਮ | c.1941 (ਉਮਰ 82–83) |
| ਅਲਮਾ ਮਾਤਰ | School of Architecture, Oxford Brookes University |
| ਸੰਗਠਨ | Lari Associates |
| ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ | Suhail Zaheer Lari |
| ਬੱਚੇ | 3 |
| ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ |
|
| ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ | Nasreen Jalil (sister) |
ਆਰੰਭਕ ਜੀਵਨ ਸੋਧੋ
ਯਾਸਮੀਨ ਲਾਰੀ ਦਾ ਜਨਮ 1941 ਵਿੱਚ ਡੇਰਾ ਗਾਜ਼ੀ ਖਾਨ ਦੇ ਕਸਬੇ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ,[1] ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਾਲ ਲਾਹੌਰ ਅਤੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਇਰਾਕੀ ਬਿਰਾਦਰੀ ਦੇ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਬੀਲੇ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਏ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਜ਼ਫਰੁਲ ਅਹਿਸਨ, ਇੱਕ ਆਈਸੀਐਸ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਲਾਹੌਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਲਾਰੀ ਨੂੰ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਉਸ ਦੀ ਭੈਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਨਸਰੀਨ ਜਲੀਲ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਉਹ 15 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਲੰਡਨ ਜਾਣ ਲਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਛੱਡ ਗਈ ਸੀ।[1][2] ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਉੱਥੇ ਛੁੱਟੀਆਂ ਮਨਾਉਣ ਲਈ, ਉਹ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਲੰਡਨ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ।[2] ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਅਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣ 'ਤੇ, ਯਾਸਮੀਨ ਲਾਰੀ ਨੇ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ, ਆਕਸਫੋਰਡ ਬਰੁਕਸ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (ਪਹਿਲਾਂ ਆਕਸਫੋਰਡ ਪੌਲੀਟੈਕਨਿਕ ਨਾਮ) ਵਿੱਚ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਆਰਟਸ ਦੀ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ।[2][3]
ਕਰੀਅਰ ਸੋਧੋ
ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ (1964-2000) ਸੋਧੋ
1964 ਵਿੱਚ ਆਕਸਫੋਰਡ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਲਾਰੀ 23 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਤੀ, ਸੁਹੇਲ ਜ਼ਹੀਰ ਲਾਰੀ ਨਾਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਾਪਸ ਆ ਗਈ ਅਤੇ ਕਰਾਚੀ, ਸਿੰਧ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਫਰਮ ਲਾਰੀ ਐਸੋਸੀਏਟਸ ਖੋਲ੍ਹੀ।[2] ਉਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਆਰਕੀਟੈਕਟ ਬਣੀ।[2][4] ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੂੰ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਜਦੋਂ ਉਸਾਰੀ ਵਾਲੀਆਂ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਲਿੰਗ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਜਾਂ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ।
ਉਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਵਿੱਚ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅੰਗੂਰੀ ਬਾਗ ਹਾਊਸਿੰਗ (ABH) (1978), ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਇਮਾਰਤਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤਾਜ ਮਹਿਲ ਹੋਟਲ, 1981 ਵਿੱਚ ਕਰਾਚੀ, 1989 ਵਿੱਚ ਵਿੱਤ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਕੇਂਦਰ, ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਟੇਟ ਆਇਲ ਹਾਊਸ (ਪੀਐਸਓ ਕੰਪਨੀ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ)। ) 1991 ਵਿੱਚ ਕਰਾਚੀ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। [2]
ਲਾਰੀ 2000 ਵਿੱਚ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰਲ ਅਭਿਆਸ ਤੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।[5] ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਹ ਯੂਨੈਸਕੋ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੀ ਸਲਾਹਕਾਰ, ਹੈਰੀਟੇਜ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਅਤੇ ਕਾਰਵਾਂ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਦੀ ਚੇਅਰਪਰਸਨ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਸਰਗਰਮ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।[5]
ਆਰਕੀਟੈਕਚਰਲ ਕੰਮ ਸੋਧੋ
ਪੂਰੇ ਹੋਏ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਸੋਧੋ
| ਤਾਰੀਖ਼ | ਨਾਮ | ਟਿਕਾਣਾ | ਨੋਟਸ |
|---|---|---|---|
| 1978 | ਅੰਗੂਰੀ ਬਾਗ ਹਾਊਸਿੰਗ (ਜਿਸ ਨੂੰ ABH, ਜਾਂ ਅੰਗੂਰੀ ਬਾਗ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) | ਲਾਹੌਰ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ | ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਜਨਤਕ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਯੋਜਨਾ। [1] [6] |
| 1981 | ਤਾਜ ਮਹਿਲ ਹੋਟਲ, ਕਰਾਚੀ | ਕਰਾਚੀ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ | [6] |
| 1989 | ਵਿੱਤ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਕੇਂਦਰ (FTC ਬਿਲਡਿੰਗ) | ਕਰਾਚੀ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ | [6] |
| 1991 | ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਟੇਟ ਆਇਲ ਹਾਊਸ (ਪੀਐਸਓ ਹਾਊਸ) | ਕਰਾਚੀ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ | [6] |
| 2011 | ਮਹਿਲਾ ਕੇਂਦਰ | ਦਰਿਆ ਖਾਨ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ | [1] |
ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ ਸੋਧੋ
ਯਾਸਮੀਨ ਲਾਰੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕਰਾਚੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਸੁਹੇਲ ਜ਼ਹੀਰ ਲਾਰੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਿਸ ਦਾ 2020 ਵਿੱਚ ਕੋਵਿਡ-19 ਕਾਰਨ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।[7] ਉਸ ਦੇ ਤਿੰਨ ਬੱਚੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ ਸੋਧੋ
- ਨਾਦਰ ਖਲੀਲੀ, ਈਰਾਨੀ ਆਰਕੀਟੈਕਟ
ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ ਸੋਧੋ
- ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ Archived 2006-05-03 at the Wayback Machine.
- ਐਲੀਸਨ ਕਲੀਰੀ ਅਤੇ ਸੂਸੀ ਐਸ਼ਵਰਥ, " ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚ। . . ਯਾਸਮੀਨ ਲਾਰੀ "ਪਾਰਲਰ, 31 ਅਗਸਤ 2018।
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 Dezeen 2020.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 Kazmi 2008.
- ↑ Wainwright 2020.
- ↑ International Archive of Women in Architecture 2012.
- ↑ 5.0 5.1 Gillin 2012.
- ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 Kaleem 2015.
- ↑ "Suhail Zaheer Lari, Force for Preservation in Pakistan, Dies at 84". The New York Times (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Jan 21, 2021. Retrieved 22 May 2023.