ਯੁਲੇਮਬਮ ਗੰਭੀਨੀ ਦੇਵੀ
ਯੁਲੇਮਬਮ ਗੰਭੀਨੀ ਦੇਵੀ, ਨਾਤਾ ਸੰਕੀਰਤਨ ਦੀ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਗਾਇਕਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਣੀਪੁਰੀ ਰਾਸ ਦੀ ਡਾਂਸਰ ਹੈ।[1] ਉਹ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਮਣੀਪੁਰ ਡਾਂਸ ਅਕੈਡਮੀ (ਜੇਐਨਐਮਡੀਏ)[2] ਵਿਖੇ ਫੈਕਲਟੀ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਹੈ ਅਤੇ 1988 ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਅਵਾਰਡ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਹੈ।[3] ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਮਨੀਪੁਰੀ ਨਾਚ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਵਿਚ ਪਾਏ ਯੋਗਦਾਨ ਬਦਲੇ ਉਸ ਨੂੰ 2005 ਵਿਚ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਦਾ ਚੌਥਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।[4]
ਯੁਲੇਮਬਮ ਗੰਭੀਨੀ ਦੇਵੀ | |
|---|---|
| ਜਨਮ | 1 ਜਨਵਰੀ 1945 ਯਸਕੂਲ ਹਿਰੁਹੰਬਾ ਲਾਈਕੈ, ਮਨੀਪੁਰ, ਭਾਰਤ |
| ਪੇਸ਼ਾ | ਗਾਇਕ, ਡਾਂਸਰ |
| ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ | ਨਾਤਾ ਸੰਕੀਰਤਨ, ਮਣੀਪੁਰੀ ਨਾਚ |
| ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ | ਕਾਂਸਮ ਥੋਪੀ ਸਿੰਘ |
| Parent | ਵਾਈ.ਗਲਾਪ ਸਿੰਘ |
| ਪੁਰਸਕਾਰ | ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨ੍ਰਿਤਿਆ ਰਤਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਟ ਸੰਗੀਤ ਅਵਾਰਡ |
ਜੀਵਨੀ
ਸੋਧੋਗੰਭੀਰ ਦੇਵੀ ਦਾ ਜਨਮ 1945 ਦੇ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੇ ਦਿਨ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮਨੀਪੁਰ ਰਾਜ ਦੇ ਯਾਸਕੂਲ ਹੀਰੂਹੰਬਾ ਲੇਕਈ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਇੱਕ ਨਾਟ ਸੰਕੀਰਤਨ ਕਲਾਕਾਰ, ਵਾਈ. ਗੁਲਾਪ ਸਿੰਘ, ਉਸ ਦੇ ਅੱਠ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਚੌਥਾ ਸੀ।[5] ਉਸਨੇ 5 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਨ੍ਰਿਤ ਸਿੱਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਮਨੀਪੁਰ ਡਾਂਸ ਅਕੈਡਮੀ (ਜੇਐਨਐਮਡੀਏ) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ ਜਿੱਥੋਂ ਉਸਨੇ ਰਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਡਿਪਲੋਮਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਅਕੈਡਮੀ ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਮਨੀਪੁਰੀ ਨਾਚ ਵਿਚ ਨਾਮੁਦ ਗੁਰੂਆਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਮੂਦੋਨ ਸ਼ਰਮਾ, ਮੈਸਨਮ ਅਮੂਬੀ ਸਿੰਘ, ਖੈਦੇਮ ਲੋਕੇਸ਼ੋਰ ਸਿੰਘ, ਖੇਤਰਤਰੋਬੀ ਦੇਵੀ, ਨੰਗਾਂਗੋਮ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਇਬੋਪਿਸ਼ਕ ਸ਼ਰਮਾ ਤੋਂ ਅਤੇ ਨੋਂਗਮੈਥਮ ਟੋਮਬਾ ਸਿੰਘ, ਖੰਡਾ ਮੋਇਨਾ ਡੈਨ, ਨੰਗੋਮ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਤੋਂ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ. ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ (ਮੋਨੋਹਰਸਾਈ ਕੀਰਤਨ) ਵਿਚ ਥੋਕਚੋਮ ਗੋਪਾਲ ਸਿੰਘ।[1] ਉਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਉਦੋਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਹ 7 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੜਾਵਾਂ 'ਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।[5] ਉਸਦਾ ਅਧਿਆਪਨ ਕੈਰੀਅਰ ਉਸਦੀ ਆਲਮਾ ਮੈਟਰ ਤੋਂ ਆਰੰਭ ਹੋਇਆ ਜਿਥੇ ਉਸਨੇ 2005 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਹੋਣ ਤੱਕ ਫੈਕਲਟੀ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਅਕੈਡਮੀ ਵਿਚ ਸੀਨੀਅਰ ਗੁਰੂ (ਗੁਰੂਹਾਨ) ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹੋਏ, ਉਸਨੇ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਦੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਗਰੇਡ ਆਰਟਿਸਟ ਦੇ ਤੌਰ' ਤੇ ਇੰਫਾਲ ਸਟੇਸ਼ਨ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚੋਟੀ ਦਾ ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਰਾਜ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਕਲਾਕਾਰ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਸੰਗੀਤ ਸਿਖਲਾਈ ਸੰਸਥਾ, ਵਾਈਜੀਆਰ, ਨੈਟ ਸੰਕੀਰਤਨ ਸ਼ੀਦਮ ਸ਼ਾਂਗ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵੀ ਕੀਤੀ।[5] ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਨੈਟਵਰਕ, ਰਬਿੰਦਰਾ ਭਾਰਤੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਅਤੇ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਡਾਂਸ ਆਡੀਸ਼ਨ ਬੋਰਡ ਦੀ ਚੋਣ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਸਾਬਕਾ ਮੈਂਬਰ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਗਾਣੇ ਦੋ ਐਲਬਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਪਾਇਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਬਸਕ ਦੇ ਗਾਣਿਆਂ ਉੱਤੇ, ਬਸਕ ਨਾਮ ਹੇਠ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਹੈ।[6]
ਮਨੀਪੁਰੀ ਸਾਹਿਤ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਨੇ 1979 ਵਿੱਚ ਦੇਵੀ ਨੂੰ ਨ੍ਰਿਤ ਰਤਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ 1980 ਵਿੱਚ ਮਨੀਪੁਰ ਰਾਜ ਕਲਾ ਅਕਾਦਮੀ ਤੋਂ ਨਾਟ ਸੰਗੀਤ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ।[5] ਸੰਤਾ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਤਾ ਸੰਕੀਰਤਨ ਲਈ 1988 ਵਿਚ ਉਸ ਨੂੰ ਪਹੁੰਚਿਆ,[3] ਉਸੇ ਸਾਲ ਜਦੋਂ ਉਸਨੂੰ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੋਤ ਵਿਕਾਸ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿਭਾਗ ਦੁਆਰਾ ਸੀਨੀਅਰ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[1] ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ 2005 ਵਿਚ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।[4]
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ
ਸੋਧੋ- ਮਨੀਪੁਰੀ ਡਾਂਸ
- ਮੈਸਨਮ ਅਮੂਬੀ ਸਿੰਘ
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ 1.0 1.1 1.2 Donny Luwang Meisnam (2015). "Yumlembam Gambhini Devi - Padmashree Awardee - 2005". E Pao. Retrieved 4 December 2015.
- ↑ "Sangeet Natak Akademi Award winners". Sangeet Natak Akademi. 2015. Archived from the original on 30 ਮਈ 2015. Retrieved 4 December 2015.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ 3.0 3.1 "Padma Awards" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India. 2015. Archived from the original (PDF) on 15 ਨਵੰਬਰ 2014. Retrieved 21 July 2015.
{{cite web}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help); Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ 4.0 4.1 "Yumlembam Gambhini Devi - India Online". India Online. 2015. Archived from the original on 8 ਦਸੰਬਰ 2015. Retrieved 5 December 2015.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 "Yumlembam Gambhini Devi - India Online". India Online. 2015. Archived from the original on 8 ਦਸੰਬਰ 2015. Retrieved 5 December 2015.
- ↑ Ẏuṃlembama Gambhinī Debī (2012). Bāsaka. p. 135. OCLC 813301482.
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ
ਸੋਧੋ- "Yumlembam Gambhini Devi - E-Pao Picture Gallery". Web gallery. E Pao. 2015. Retrieved 5 December 2015.