ਯੂਜੀਨ ਵਿੱਗਨਰ
ਯੂਜੀਨ ਪੌਲ " ਈਪੀ " ਵਿਗਨਰ (17 ਨਵੰਬਰ, 1902 - 1 ਜਨਵਰੀ 1995) ਇੱਕ ਹੰਗਰੀ-ਅਮਰੀਕੀ ਸਿਧਾਂਤਕ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਗਣਿਤ- ਵਿਗਿਆਨੀ ਸੀ । ਉਸਨੂੰ ਪਰਮਾਣੂ ਨਿਊਕਲੀਅਸ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਅਤੇ ਐਲੀਮੈਂਟਰੀ ਕਣਾਂ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸਮਾਨਤਾ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਅਤੇ ਕਾਰਜ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ 1963 ਵਿਚ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਚ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ ਸੀ।[1]
ਬਰਲਿਨ ਦੀ ਟੈਕਨੀਕਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ, ਵਿੱਗਨਰ ਨੇ ਬਰਲਿਨ ਦੇ ਕੈਸਰ ਵਿਲਹੈਲਮ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਵਿਚ ਕਾਰਲ ਵੇਸਨਬਰਗ ਅਤੇ ਰਿਚਰਡ ਬੈਕਰ ਅਤੇ ਗੇਟਿੰਗੇਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਡੇਵਿਡ ਹਿੱਲਬਰਟ ਦੇ ਸਹਾਇਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਵਿੱਗਨਰ ਅਤੇ ਹਰਮਨ ਵੇਲ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਸਮੂਹ ਸਿਧਾਂਤ, ਖ਼ਾਸਕਰ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਸਮਰੂਪਤਾ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਸਨ. ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਸ਼ੁੱਧ ਗਣਿਤ ਵਿੱਚ ਗਰਾਊਂਡ-ਤੋੜ ਕਾਰਜ ਕੀਤੇ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਕਈ ਗਣਿਤ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਲਿਖੇ। ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਵਿੰਗਰ ਦਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਕੁਆਂਟਮ ਮਕੈਨਿਕਾਂ ਦੀ ਗਣਿਤਿਕ ਬਣਤਰ ਦਾ ਇੱਕ ਅਧਾਰ ਹੈ। ਉਹ ਪਰਮਾਣੂ ਨਿਊਕਲੀਅਸ ਦੇ ਢਾਂਚੇ ਬਾਰੇ ਆਪਣੀ ਖੋਜ ਲਈ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 1930 ਵਿਚ, ਪ੍ਰਿੰਸਟਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਜੌਨ ਵਾਨ ਨਿਊਮਨ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿੰਗਰ ਦੀ ਭਰਤੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਹ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਚਲੇ ਗਏ।
ਵਿਗਨੇਰ ਨੇ ਲਿਓ ਸਿਲਾਰਡ ਅਤੇ ਐਲਬਰਟ ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਨਾਲ ਇੱਕ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਜਿਸਦਾ ਨਤੀਜਾ ਆਈਨਸਟਾਈਨ-ਸਿਲਾਰਡ ਪੱਤਰ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਫ੍ਰੈਂਕਲਿਨ ਡੀ. ਰੁਜ਼ਵੈਲਟ ਨੇ ਮੈਨਹੱਟਨ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੂੰ ਪਰਮਾਣੂ ਬੰਬ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਆ। ਵਿਗਨੇਰ ਨੂੰ ਡਰ ਸੀ ਕਿ ਜਰਮਨ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਬੰਬ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕਰੇਗਾ। ਮੈਨਹੱਟਨ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਟੀਮ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਿਸਦਾ ਕੰਮ ਯੂਰੇਨੀਅਮ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੇ ਗ੍ਰੇਡ ਪਲੂਟੋਨਿਅਮ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਲਈ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਰਿਐਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ, ਰਿਐਕਟਰ ਸਿਰਫ ਕਾਗਜ਼ 'ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਸਨ, ਅਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਰਿਐਕਟਰ ਅਜੇ ਵੀ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਵਿੰਗਨਰ ਇਸ ਤੋਂ ਨਿਰਾਸ਼ ਸਨ ਕਿ ਡੂਪੋਂਟ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਰਿਐਕਟਰਾਂ ਦੇ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਹ 1946 ਦੇ ਅਰੰਭ ਵਿਚ ਕਲਿੰਟਨ ਲੈਬਾਰਟਰੀ (ਹੁਣ ਓਕ ਰਿਜ ਨੈਸ਼ਨਲ ਲੈਬਾਰਟਰੀ ) ਵਿਖੇ ਖੋਜ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਬਣੇ, ਪਰ ਪਰਮਾਣੂ ਊਰਜਾ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਨੌਕਰਸ਼ਾਹੀ ਦੇ ਦਖਲ ਤੋਂ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਪ੍ਰਿੰਸਟਨ ਵਾਪਸ ਚਲੇ ਗਏ।
ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਉਸਨੇ ਕਈ ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ 1947 ਤੋਂ 1951 ਤਕ ਨੈਸ਼ਨਲ ਬਿਊਰੋ ਆਫ ਸਟੈਂਡਰਡ, 1951 ਤੋਂ 1954 ਤਕ ਨੈਸ਼ਨਲ ਰਿਸਰਚ ਕੌਂਸਲ ਦਾ ਗਣਿਤ ਪੈਨਲ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਸਾਇੰਸ ਫਾਉਂਡੇਸ਼ਨ ਦਾ ਭੌਤਿਕ ਪੈਨਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਜਨਰਲ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। 1952 ਤੋਂ 1957 ਅਤੇ ਫਿਰ 1959 ਤੋਂ 1964 ਤੱਕ ਪਰਮਾਣੂ ਊਰਜਾ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਸਲਾਹਕਾਰ ਕਮੇਟੀ. ਬਾਅਦ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ, ਉਹ ਵਧੇਰੇ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਬਣ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਗੈਰ-ਕੁਸ਼ਲ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਚ ਗਣਿਤ ਦੇ ਦ ਗੈਰ ਰਸਮੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤਾ, ਇਹ ਤਕਨੀਕੀ ਗਣਿਤ ਅਤੇ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਉਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਕਾਰਜ ਹੈ।
ਨੋਟ
ਸੋਧੋ- ↑ "The Nobel Prize in Physics 1963". Nobel Foundation. Retrieved May 19, 2015.