ਰਜ਼ਾ ਨਕਵੀ ਵਾਹੀ (ਜਨਮ ਸਈਅਦ ਮੁਹੰਮਦ ਰਜ਼ਾ ਨਕਵੀ ;[1] 19 ਜਨਵਰੀ 1914 – 5 ਜਨਵਰੀ 2002)[2][1][3] ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਉਰਦੂ -ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਕਵੀ[4] ਸੀ। ਉਸਨੇ ਵਾਹੀ ਦੇ ਤਖੱਲੁਸ (ਕਲਮ ਨਾਮ) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ।[1]

ਰਜ਼ਾ ਨਕਵੀ ਵਾਹੀ

ਰਚਨਾਤਮਕ ਯਾਤਰਾ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਸੋਧੋ

  • 1928 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਸ਼ਾਇਰ (ਕਵਿਤਾ) ਦੀ ਰਚਨਾ।
  • 1932 ਵਿੱਚ ਪੋਸਟ (ਗ਼ਜ਼ਲ) ਦੀ ਰਚਨਾ।
  • 1939 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਪੋਸਟ (ਗ਼ਜ਼ਲ) ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਹੋਇਆ।
  • 1935 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਰਚਨਾ।
  • ਪਹਿਲੀ ਕਵਿਤਾ 1936 ਵਿੱਚ ਅਖਬਾਰ 'ਅਦਬ ਲਤੀਫ' ਵਿੱਚ ਛਪੀ, ਜਿਸਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਸੀ "ਆਜ ਕੁਛ ਖਾ ਨਹੀਂ"।
  • ਪਹਿਲੀ ਜ਼ਰੀਫਾਨਾ (ਹਾਸੋਹੀਣੀ) ਕਵਿਤਾ 1950 ਵਿਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਸਿਰਲੇਖ ਸੀ 'ਵਿਧਾਇਕ'।
  • 1957 ਵਿੱਚ ਛਪਿਆ ਪਹਿਲਾ ਲੇਖ ‘ਬਿਹਾਰ ਮੈਂ ਉਰਦੂ ਸ਼ਾਇਰੀ’।

ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ (ਉਰਦੂ) ਸੋਧੋ

  • 1950 ਵਿੱਚ ਵਹਿਯਾਤ (ਸਵਰਗੀ ਕਯੂਮ ਅੰਸਾਰੀ ਨੇ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਲਈ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ)।[1]
  • ਨਿਸ਼ਤਰ-ਓ-ਮਰਹਮ 1968 ਵਿੱਚ ਜ਼ਿੰਦਾ ਦਲਾਨ ਹੈਦਰਾਬਾਦ, ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ।
  • 1972 ਵਿੱਚ ਕਲਾਮ-ਏ-ਨਰਮ-ਓ-ਨਾਜ਼ੁਕ, ਡਾ. ਮੋਨਾਜ਼ੀਰ ਆਸ਼ਿਕ ਹਰਗਨਵੀ ਨੇ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਸੰਕਲਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਨਸੀਮ ਕਿਤਾਬ ਡਿਪੋਰਟ, ਲਖਨਊ ਦੇ ਤਹਿਤ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ।
  • ਨਾਮ-ਬਾਹ-ਨਾਮ (ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਵੀਆਂ ਨੂੰ ਕਵਿਤਾ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੱਤਰਾਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ) 1974 ਵਿੱਚ ਪੀਕੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਟਰੀਟ, ਦਰਿਆਗੰਜ ਗੰਜ, ਦਿੱਲੀ ਨੇ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ।
  • ਮਾਤਾ-ਏ-ਵਾਹੀ 1977 ਵਿੱਚ ਬਿਹਾਰ ਉਰਦੂ ਅਕਾਦਮੀ ਨੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਲਈ ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫੰਡ ਦਿੱਤਾ।
  • 1983 ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਆਰਿਸਤਾਨ-ਏ-ਵਾਹੀ, ਬਿਹਾਰ ਉਰਦੂ ਅਕਾਦਮੀ ਨੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਲਈ ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫੰਡ ਦਿੱਤਾ।
  • 1992 ਵਿੱਚ ਮੰਜ਼ੂਮਤ-ਏ-ਵਾਹੀ, ਜੇਟੀਐਸ ਪ੍ਰਿੰਟਰਜ਼ ਪਟਨਾ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ।
  • ਤਰਕਸ਼-ਏ-ਵਾਹੀ 1995 ਵਿੱਚ ਆਈ ਸੀ।
  • 1971-72 ਵਿੱਚ ਛਪਟੀ ਨਜ਼ਮੇਂ ਮਕਤਬ-ਏ-ਤਹਿਰੀਕ, ਦੇਵ ਨਗਰ ਦਿੱਲੀ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ। (ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ)

ਖਾਕਾ ਅਤੇ ਸੰਪਾਦਨ ਸੋਧੋ

  • 1944 ਜ਼ੁਬੈਰ ਅਹਿਮਦ ਤਮਮਾਨੀਆ (ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ) ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਕਵੀਆਂ 'ਤੇ ਇਕ ਕਵਿਤਾ ਰਚੀ ਅਤੇ "ਐਂਥੋਲੋਜੀ ਬਨਾਮ ਈਸ਼ਾਰਾਹ" ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ।
  • 1951-52 ਉਸਨੇ ਮਰਹੂਮ ਅੱਲਾਮਾਹ ਜਮੀਲ ਮਜ਼ਹਰੀ 'ਜਮੀਲ' ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ "ਨਕਸ਼ ਜਮੀਲ" ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ।
  • 1956-57 ਉਸਨੇ ਮਰਹੂਮ ਅੱਲਾਮਾਹ ਜਮੀਲ ਮਜ਼ਹਰੀ ਦੀਆਂ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਨੂੰ ਸੰਕਲਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਫਿਕਰ-ਏ-ਜਮੀਲ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ।
  • 1965 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਨੌਜਵਾਨ ਕਵੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਸਵਰਗੀ ਅਖਤਰ ਔਰੇਨੋਏ ਦੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਅਤੇ ਕਲਾ ਉੱਤੇ 600 ਪੰਨਿਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ।

ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 "Raza Naqvi Vahi – Profile & Biography". Rekhta (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-11-12.
  2. "KARACHI: Indian poet passes away", Dawn, 11 January 2002.
  3. "Raza Naqvi Vahi Poetry In Hindi - Best Raza Naqvi Vahi Shayari, Sad Ghazals, Love Nazams, Romantic Poetry In Hindi". Darsaal (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-11-12.
  4. "All writings of Raza Naqvi Vahi". Rekhta (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-11-12.