ਰਾਧਾ ਸੁਆਮੀ
ਰਾਧਾ ਸੁਆਮੀ ਇੱਕ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਸੰਪਰਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਸੇਠ ਸ਼ਿਵ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦੁਆਰਾ 1861 ਵਿੱਚ ਆਗਰਾ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਦਿਵਸ 'ਤੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।[1][2][3][5][6]
 ਸੇਠ ਸ਼ਿਵ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ, ਉਰਫ਼ ਹਜ਼ੂਰ ਸੁਆਮੀ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ | |
| ਕੁੱਲ ਪੈਰੋਕਾਰ | |
|---|---|
| ਅੰ. 3,000,000[1] | |
| ਸੰਸਥਾਪਕ | |
| ਸੇਠ ਸ਼ਿਵ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ (1861)[2][3] | |
| ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ | |
| ਆਗਰਾ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਭਾਰਤ | [3] |
| ਬਿਆਸ, ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ | [2] |
| ਧਰਮ | |
| ਸੰਤ ਮਤ | |
| ਗ੍ਰੰਥ | |
| ਸਾਰ ਬਚਨ[4] | |
| ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ | |
| ਹਿੰਦੀ • ਪੰਜਾਬੀ • ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ | |
ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨਾਨਕਪੰਥੀ, ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਸਨ, ਅਤੇ ਸੰਤ ਤੁਲਸੀ ਸਾਹਿਬ ਨਾਮ ਦੇ ਹਾਥਰਸ ਤੋਂ ਇੱਕ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਗੁਰੂ ਦੇ ਵੀ ਪੈਰੋਕਾਰ ਸਨ। ਸੇਠ ਸ਼ਿਵ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਸੰਤ ਤੁਲਸੀ ਸਾਹਿਬ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੂਰਤ ਸ਼ਬਦ ਯੋਗ ਸਿਖਾਇਆ (ਜਿਸ ਨੂੰ ਰਾਧਾ ਸੁਆਮੀ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੁਆਰਾ "ਬ੍ਰਹਮ, ਅੰਦਰੂਨੀ ਆਵਾਜ਼ ਨਾਲ ਆਤਮਾ ਦਾ ਮਿਲਾਪ" ਵਜੋਂ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ); ਗੁਰੂ ਭਗਤੀ ("ਮਾਲਕ ਦੀ ਸ਼ਰਧਾ"); ਅਤੇ ਉੱਚ ਨੈਤਿਕ ਜੀਵਨ, ਇੱਕ ਸਖਤ ਲੈਕਟੋ-ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਖੁਰਾਕ ਸਮੇਤ। ਸੇਠ ਸ਼ਿਵ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਅਕਸਰ ਸੰਤ ਤੁਲਸੀ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਨਾਲ ਜਾਂਦੇ ਸਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਦੀਖਿਆ ਨਹੀਂ ਲਈ। ਅੰਦੋਲਨ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵੰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਸਟਰਾਂ ਨੇ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ 18ਵੀਂ ਅਤੇ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਗੁਪਤ ਰਹੱਸਵਾਦ ਦੇ ਰੂਪਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਜਾਪਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਸਨ। ਰਾਧਾ ਸੁਆਮੀ ਮਤ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦੀ ਮਿਤੀ ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ 1861 ਦੀ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਸੇਠ ਸ਼ਿਵ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਨੇ ਜਨਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਤਿਸੰਗ ਫਰਮਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ।[7][8]
ਕੁਝ ਉਪ-ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਰਾਧਾ ਸੁਆਮੀ ਸ਼ਬਦ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਆਤਮਾ ਦਾ ਪ੍ਰਭੂ। "ਰਾਧਾ ਸੁਆਮੀ" ਸੇਠ ਸ਼ਿਵ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਵੱਲ ਸੰਕੇਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[9] ਸੇਠ ਸ਼ਿਵ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਜੀਵਤ ਗੁਰੂ ਅਤੇ ਰਾਧਾਸੁਆਮੀ ਦਿਆਲ ਦਾ ਅਵਤਾਰ ਮੰਨਦੇ ਸਨ। ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਜੋਤੀ ਜੋਤਿ ਸਮਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬਾਬਾ ਜੈਮਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ, ਰਾਇ ਸਾਲਿਗ ਰਾਮ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਹੋਰ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਨੇ ਰਾਧਾ ਸੁਆਮੀ ਮਤ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ/ਸੰਪ੍ਰਦਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰਾਧਾ ਸੁਆਮੀ ਸਤਿਸੰਗ ਸੁਆਮੀ ਬਾਗ ਆਗਰਾ, ਰਾਧਾ ਸੁਆਮੀ ਸਤਿਸੰਗ ਬਿਆਸ, ਰਾਧਾ ਸੁਆਮੀ ਸਤਿਸੰਗ ਦਿਆਲਬਾਗ, ਰਾਧਾ ਸੁਆਮੀ ਸਤਿਸੰਗ ਪਿੱਪਲ ਮੰਡੀ, ਅਤੇ ਰਾਧਾ ਸੁਆਮੀ ਸਤਿਸੰਗ ਦੀਨੋਦ।
ਮੁੱਖੀ ਸੋਧੋ
- ਸੰਤ ਜੈਮਲ ਸਿੰਘ - 1889-1903
- ਸੰਤ ਸਵਰਨ ਸਿੰਘ - 1903-1948
- ਸੰਤ ਜਗਤ ਸਿੰਘ - 1948-1951
- ਸੰਤ ਚਰਨ ਸਿੰਘ - 1951-1990
- ਸੰਤ ਗੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ- 1990 - ਹੁਣ
ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ
- ↑ 1.0 1.1 Zoccarelli, Pierluigi (2006). "Radhasoami movements". In Clarke, Peter B.. Encyclopedia of New Religious Movements. London; New York: Routledge. pp. 507–509. ISBN 9-78-0-415-26707-6.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 Kalsi, Sewa Singh (2005). Sikhism. Religions of the World. Philadelphia: Chelsea House Publishers. pp. 12–13. ISBN 0-7910-8098-6.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 Jones, Constance A.; Ryan, James D. (2007). "Radhasoami Movement". Encyclopedia of Hinduism. Encyclopedia of World Religions. J. Gordon Melton, Series Editor. New York: Facts On File. pp. 344–345. ISBN 978-0-8160-5458-9. https://books.google.com/books?id=OgMmceadQ3gC.
- ↑ Singh Ji Maharaj 1934.
- ↑ Juergensmeyer, Mark (1991). Radhasoami Reality: The Logic of a Modern Faith. Princeton, NJ: Princeton University Press. ISBN 0-691-01092-7. p. 90 note 5, Quote: "The date of Seth Shiv Dayal's first public discourse is Basant Panchami Day, February 15, 1861".
- ↑ Lorenzen, David N. (1995). Bhakti Religion in North India: Community Identity and Political Action. State University of New York Press. p. 67. ISBN 978-0-7914-2025-6., Quote: "The movement traces its origins to Seth Shiv Dayal Singh, who began his public ministry in Agra in 1861."
- ↑ Juergensmeyer 1991, pp. 15–19, 38–42 with footnotes.
- ↑ Juergensmeyer, Mark; Lane, David Christopher (May 24, 2018). "Radhasoami Tradition". oxfordbibliographies.com. Oxford Bibliographies. doi:10.1093/OBO/9780195399318-0203.
- ↑ Saarbachan Radhasoami Vartik.
ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸੋਧੋ
- Schomer, Karine; McLeod, William Hewat, eds (1987). The Sants: Studies in a Devotional Tradition of India, Delhi: Motilal Banarsidass, 1987. Academic papers from a 1978 Berkeley conference on the Sants organised by the Graduate Theological Union and the University of California Center for South Asia Studies. ISBN 81-208-0277-2
ਮੁੱਖ ਸਰੋਤ ਸੋਧੋ
- Singh Ji Maharaj, Seth Shiv Dayal (1934). Sar Bachan: An abstract of the teachings of Soami Ji Maharaj, the founder of the Radha Soami system of philosophy and spiritual science: The yoga of the Sound Current. Translated by Seva Singh and Julian Johnson from Hindi to English (9th ed.). Beas: Radha Soami Satsang Beas.
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ ਸੋਧੋ
- Central Administrative Council, Radha Soami Satsang, Soami Bagh, Agra
- Radha Soami Satsang Beas
- Radha Soami Satsang Dayalbagh
- Radha Soami Satsang Dayalbagh
- Radha Swami Satsang Dinod
- Ruhani Satsang USA
- Radha Soami-related groups