ਰਾਧਾ ਸੁਆਮੀ

ਹਿੰਦੂ - ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਗਤ

ਰਾਧਾ ਸੁਆਮੀ ਇੱਕ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਸੰਪਰਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਸੇਠ ਸ਼ਿਵ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦੁਆਰਾ 1861 ਵਿੱਚ ਆਗਰਾ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਦਿਵਸ 'ਤੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।[1][2][3][5][6]

ਰਾਧਾ ਸੁਆਮੀ
ਸੇਠ ਸ਼ਿਵ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ, ਉਰਫ਼ ਹਜ਼ੂਰ ਸੁਆਮੀ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ
ਕੁੱਲ ਪੈਰੋਕਾਰ
ਅੰ. 3,000,000[1]
ਸੰਸਥਾਪਕ
ਸੇਠ ਸ਼ਿਵ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ (1861)[2][3]
ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ
ਆਗਰਾ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਭਾਰਤ[3]
ਬਿਆਸ, ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ[2]
ਧਰਮ
ਸੰਤ ਮਤ
ਗ੍ਰੰਥ
ਸਾਰ ਬਚਨ[4]
ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ
ਹਿੰਦੀ • ਪੰਜਾਬੀ • ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ

ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨਾਨਕਪੰਥੀ, ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਸਨ, ਅਤੇ ਸੰਤ ਤੁਲਸੀ ਸਾਹਿਬ ਨਾਮ ਦੇ ਹਾਥਰਸ ਤੋਂ ਇੱਕ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਗੁਰੂ ਦੇ ਵੀ ਪੈਰੋਕਾਰ ਸਨ। ਸੇਠ ਸ਼ਿਵ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਸੰਤ ਤੁਲਸੀ ਸਾਹਿਬ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੂਰਤ ਸ਼ਬਦ ਯੋਗ ਸਿਖਾਇਆ (ਜਿਸ ਨੂੰ ਰਾਧਾ ਸੁਆਮੀ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੁਆਰਾ "ਬ੍ਰਹਮ, ਅੰਦਰੂਨੀ ਆਵਾਜ਼ ਨਾਲ ਆਤਮਾ ਦਾ ਮਿਲਾਪ" ਵਜੋਂ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ); ਗੁਰੂ ਭਗਤੀ ("ਮਾਲਕ ਦੀ ਸ਼ਰਧਾ"); ਅਤੇ ਉੱਚ ਨੈਤਿਕ ਜੀਵਨ, ਇੱਕ ਸਖਤ ਲੈਕਟੋ-ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਖੁਰਾਕ ਸਮੇਤ। ਸੇਠ ਸ਼ਿਵ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਅਕਸਰ ਸੰਤ ਤੁਲਸੀ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਨਾਲ ਜਾਂਦੇ ਸਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਦੀਖਿਆ ਨਹੀਂ ਲਈ। ਅੰਦੋਲਨ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵੰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਸਟਰਾਂ ਨੇ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ 18ਵੀਂ ਅਤੇ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਗੁਪਤ ਰਹੱਸਵਾਦ ਦੇ ਰੂਪਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਜਾਪਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਸਨ। ਰਾਧਾ ਸੁਆਮੀ ਮਤ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦੀ ਮਿਤੀ ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ 1861 ਦੀ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਸੇਠ ਸ਼ਿਵ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਨੇ ਜਨਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਤਿਸੰਗ ਫਰਮਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ।[7][8]

ਕੁਝ ਉਪ-ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਰਾਧਾ ਸੁਆਮੀ ਸ਼ਬਦ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਆਤਮਾ ਦਾ ਪ੍ਰਭੂ। "ਰਾਧਾ ਸੁਆਮੀ" ਸੇਠ ਸ਼ਿਵ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਵੱਲ ਸੰਕੇਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[9] ਸੇਠ ਸ਼ਿਵ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਜੀਵਤ ਗੁਰੂ ਅਤੇ ਰਾਧਾਸੁਆਮੀ ਦਿਆਲ ਦਾ ਅਵਤਾਰ ਮੰਨਦੇ ਸਨ। ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਜੋਤੀ ਜੋਤਿ ਸਮਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬਾਬਾ ਜੈਮਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ, ਰਾਇ ਸਾਲਿਗ ਰਾਮ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਹੋਰ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਨੇ ਰਾਧਾ ਸੁਆਮੀ ਮਤ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ/ਸੰਪ੍ਰਦਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰਾਧਾ ਸੁਆਮੀ ਸਤਿਸੰਗ ਸੁਆਮੀ ਬਾਗ ਆਗਰਾ, ਰਾਧਾ ਸੁਆਮੀ ਸਤਿਸੰਗ ਬਿਆਸ, ਰਾਧਾ ਸੁਆਮੀ ਸਤਿਸੰਗ ਦਿਆਲਬਾਗ, ਰਾਧਾ ਸੁਆਮੀ ਸਤਿਸੰਗ ਪਿੱਪਲ ਮੰਡੀ, ਅਤੇ ਰਾਧਾ ਸੁਆਮੀ ਸਤਿਸੰਗ ਦੀਨੋਦ।

ਮੁੱਖੀ

ਸੋਧੋ

ਰਾਧਾਸਾਮੀ ਸਤਸੰਗ ਦਿਆਲਬਾਗ,ਅਗਰਾ (ਸੰਤ ਸਤਗੁਰੂ ਆਫ ਰਾਧਾਸਵਾਮੀ ਫੇਥ)

  • ਪਰਮ ਗੁਰੂ ਸੋਆਮੀ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ (1818–1878) ਪਹਿਲਾ ਸੰਤ ਸਤਗੁਰੂ, 1861–1878
  • ਪਰਮ ਗੁਰੂ ਹਜ਼ੂਰ ਮਹਾਰਾਜ (1829–1898) ਦੂਜਾ ਸੰਤ ਸਤਗੁਰੂ, 1878–1898
  • ਪਰਮ ਗੁਰੂ ਮਹਾਰਾਜ ਸਾਹਿਬ (1861–1907) ਤੀਸਰਾ ਸੰਤ ਸਤਗੁਰੂ, 1898–1907
  • ਪਰਮ ਗੁਰੂ ਸਰਕਾਰ ਸਾਹਿਬ (1871–1913) ਚੌਥਾ ਸੰਤ ਸਤਗੁਰੂ, 1907–1913
  • ਪਰਮ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ (1881–1937) ਪੰਜਵਾਂ ਸੰਤ ਸਤਗੁਰੂ, 1913–1937
  • ਪਰਮ ਗੁਰੂ ਮੇਹਤਾ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ (1885–1975) ਛੇਵਾਂ ਸੰਤ ਸਤਗੁਰੂ, 1937–1975
  • ਪਰਮ ਗੁਰੂ ਲਾਲ ਸਾਹਿਬ (1907–2002) ਸੱਤਵਾਂ ਸੰਤ ਸਤਗੁਰੂ, 1975–2002
  • ਪਰਮ ਗੁਰੂ ਸਤਸੰਗੀ ਸਾਹਿਬ (1937–ਵਰਤਮਾਨ) ਅੱਠਵਾਂ ਅਤੇ ਵਰਤਮਾਨ ਵਕਤ ਸੰਤ ਸਤਗੁਰੂ, 2002–ਵਰਤਮਾ

ਰਾਧਾ ਸੁਆਮੀ ਸਤਿਸੰਗ ਬਿਆਸ

  • ਸੰਤ ਜੈਮਲ ਸਿੰਘ - 1889-1903
  • ਸੰਤ ਸਵਰਨ ਸਿੰਘ - 1903-1948
  • ਸੰਤ ਜਗਤ ਸਿੰਘ - 1948-1951
  • ਸੰਤ ਚਰਨ ਸਿੰਘ - 1951-1990
  • ਸੰਤ ਗੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ- 1990 - ਹੁਣ

ਹਵਾਲੇ

ਸੋਧੋ
  1. 1.0 1.1 Zoccarelli, Pierluigi (2006). "Radhasoami movements". In Clarke, Peter B.. Encyclopedia of New Religious Movements. London; New York: Routledge. pp. 507–509. ISBN 9-78-0-415-26707-6. 
  2. 2.0 2.1 2.2 Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000019-QINU`"'</ref>" does not exist.
  3. 3.0 3.1 3.2 Jones, Constance A.; Ryan, James D. (2007). "Radhasoami Movement". Encyclopedia of Hinduism. Encyclopedia of World Religions. J. Gordon Melton, Series Editor. New York: Facts On File. pp. 344–345. ISBN 978-0-8160-5458-9. https://books.google.com/books?id=OgMmceadQ3gC. 
  4. Singh Ji Maharaj 1934.
  5. Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001E-QINU`"'</ref>" does not exist. p. 90 note 5, Quote: "The date of Seth Shiv Dayal's first public discourse is Basant Panchami Day, February 15, 1861".
  6. Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001F-QINU`"'</ref>" does not exist., Quote: "The movement traces its origins to Seth Shiv Dayal Singh, who began his public ministry in Agra in 1861."
  7. Juergensmeyer 1991, pp. 15–19, 38–42 with footnotes.
  8. Juergensmeyer, Mark; Lane, David Christopher (May 24, 2018). "Radhasoami Tradition". oxfordbibliographies.com. Oxford Bibliographies. doi:10.1093/OBO/9780195399318-0203.
  9. Saarbachan Radhasoami Vartik.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag defined in <references> has no name attribute.

ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ

ਸੋਧੋ
  • Schomer, Karine; McLeod, William Hewat, eds (1987). The Sants: Studies in a Devotional Tradition of India, Delhi: Motilal Banarsidass, 1987. Academic papers from a 1978 Berkeley conference on the Sants organised by the Graduate Theological Union and the University of California Center for South Asia Studies. ISBN 81-208-0277-2

ਮੁੱਖ ਸਰੋਤ

ਸੋਧੋ
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000026-QINU`"'</ref>" does not exist.

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ

ਸੋਧੋ
Radha Soami-related groups