ਰੂਹੀ ਖਾਲਿਦੀ
ਰੂਹੀ ਅਲ-ਖਾਲਿਦੀ (1864–1913) ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਓਟੋਮੈਨ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲੇਖਕ, ਅਧਿਆਪਕ, ਕਾਰਕੁਨ ਅਤੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਸੀ। ਉਹ ਯੂਸਫ਼ ਅਲ-ਖ਼ਾਲਿਦੀ ਦਾ ਭਤੀਜਾ ਸੀ, ਜੋ 1899 ਤੋਂ 1907 ਤੱਕ ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਦਾ ਮੇਅਰ ਸੀ[1] 1908 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਯੰਗ ਤੁਰਕਸ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਨਵੀਂ ਓਟੋਮੈਨ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਨ ਲਈ ਚੁਣੇ ਗਏ ਤਿੰਨ ਡੈਲੀਗੇਟਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸੰਸਦ ਦੇ ਮੁਖੀ (1911) ਦਾ ਡਿਪਟੀ ਬਣਿਆ।[2]
ਜੀਵਨੀ ਸੋਧੋ
ਜਿਸ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਰੁਹੀ ਖਾਲਿਦੀ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ ਸੀ ਉਹ ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਫਲਸਤੀਨੀ ਪਰਿਵਾਰ ਸੀ ਅਤੇ ਅਜੇ ਵੀ ਹੈ। ਪਰਿਵਾਰ ਅਜੇ ਵੀ ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਖਾਲਿਦੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਚਲਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਖਾਲਿਦੀ ਦਾ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੱਥ ਸੀ ਕਿ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਿਆਪਕ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਉਪਲਬਧ ਹੋਵੇ। ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਲੇਖਕਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨੇ ਮੋਂਟੇਸਕੀਯੂ ਅਤੇ ਵਿਕਟਰ ਹਿਊਗੋ ਦੁਆਰਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦੇ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ।
ਖਾਲਿਦੀ ਨੇ ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ ਇਸਲਾਮੀ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਦਰਸ਼ਨ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ, ਸੋਰਬੋਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲੈਕਚਰਾਰ ਸੀ, ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਲਈ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਦਵਾਨ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕ ਸੀ ਅਤੇ 1898 ਤੋਂ 1908 ਤੱਕ, ਬਾਰਡੋ, ਫਰਾਂਸ ਵਿੱਚ ਓਟੋਮੈਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਕਾਉਂਸਲ ਜਨਰਲ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਰੂਹੀ ਜ਼ੀਓਨਿਜ਼ਮ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਵਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਉੱਚ-ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਆਲੋਚਕ ਸੀ,[3] ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸਨੇ ਯਿੱਦੀ ਨਾਟਕਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈ ਕੇ, ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਦੇ ਅਲਾਇੰਸ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਅਤੇ ਹਿਬਰੂ ਪਾਠਾਂ ਦੇ ਮਾਲਕ ਹੋਣ ਦੁਆਰਾ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸਮਝਣ ਦੀ ਇੱਕ ਸੁਹਿਰਦ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਆਧੁਨਿਕ ਹਿਬਰੂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਫਲਸਤੀਨੀ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਵਰਕਬੁੱਕ ਛੱਡੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਹਿਬਰੂ-ਅਰਬੀ ਕੋਗਨੇਟਸ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਦੇ ਇੱਕ ਪੂਰੇ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਨੂੰ ਲਿਪੀਅੰਤਰਿਤ ਕੀਤਾ।[4]
ਉਸਨੇ ਜ਼ੀਓਨਿਸਟ ਬਸਤੀਆਂ ਦਾ ਵੀ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ "ਜ਼ਾਇਨਵਾਦ ਅਤੇ ਜ਼ਾਇਓਨਿਸਟ ਸਵਾਲ" ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲੀ ਆਪਣੀ ਅਣਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਬਾਰੇ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ। ਕਿਤਾਬ ਲਿਖਣ ਵੇਲੇ ਉਸਨੇ "ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਲਹਿਰ ਬਾਰੇ ਲਿਖਣ ਦੇ ਨਾਲ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ" ਦੇ ਡਰੋਂ ਇਸਨੂੰ ਗੁਪਤ ਰੱਖਿਆ।[5] ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਸੀ ਜੋ ਉਸ ਦੇ ਹਿਬਰੂ ਬਾਈਬਲ ਦੇ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਜ਼ੀਓਨਿਸਟ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨਾਲ ਉਸ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 'ਤੇ ਖਿੱਚੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਮੁਲਾਕਾਤਾਂ ਜ਼ੀਓਨਿਸਟ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਇੱਕ ਕੇਸ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਸਨ। ਖਾਲਿਦੀ ਫਲਸਤੀਨ ਵਿੱਚ ਯਹੂਦੀ ਪ੍ਰਵਾਸ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਯਹੂਦੀਆਂ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ ਵੇਚਣ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਇਸ ਡਰ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਸਨ ਕਿ ਜ਼ਯੋਨਿਸਟ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਰਾਜ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਸਮਝਦਾ ਸੀ ਕਿ ਜ਼ਾਇਓਨਿਸਟ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਰਾਸ਼ਟਰ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਹੁਣ ਦੂਜੇ ਦਰਜੇ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕ ਜਾਂ ਬਾਹਰੀ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੇ, ਪਰ ਉਸਨੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਟੀਚੇ ਓਟੋਮੈਨ ਸਾਮਰਾਜ ਅਤੇ ਸਮੁੱਚੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਹੋਣਗੇ। ਖਾਲਿਦੀ ਦੀ ਜ਼ਾਇਓਨਿਸਟਾਂ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਜ਼ਾਇਓਨਿਸਟਾਂ ਦੁਆਰਾ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਨਾ ਸਿਰਫ ਗੈਰ-ਰਜਿਸਟਰਡ ਯਹੂਦੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਦੁਆਰਾ, ਬਲਕਿ ਓਟੋਮੈਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨ, ਜੋ ਕਿ ਯਹੂਦੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਖਰੀਦ ਨੂੰ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ।
ਜਦੋਂ ਜ਼ਾਇਓਨਿਸਟ ਨੇਤਾ, ਜੈਕਬਸ ਕਨ ਨੇ, ਜ਼ਾਇਓਨਿਸਟ ਲਹਿਰ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਯਹੂਦੀ ਫੌਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ, ਖਾਲਿਦੀ ਨੇ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਫਲਸਤੀਨੀ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਵੰਡਿਆ ਤਾਂ ਜੋ ਉਸ ਦੇ ਖਾੜਕੂ ਪਾਸੇ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿਵਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਜ਼ੀਓਨਿਸਟ ਅੰਦੋਲਨ. ਉਸਨੇ ਪਟੀਸ਼ਨਾਂ 'ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਯਹੂਦੀ ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ 'ਤੇ ਸਖ਼ਤ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਗਵਰਨਰ ਅਤੇ ਸੁਲਤਾਨ ਦੇ ਦਫਤਰਾਂ ਦੀ ਲਾਬੀ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ।
ਖਾਲਿਦੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਿਸਮਤ ਨੂੰ ਓਟੋਮੈਨ ਸਾਮਰਾਜ ਨਾਲ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਹੋਇਆ ਦੇਖਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਅਰਬ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਯੰਗ ਤੁਰਕਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਸਨ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਮੈਨੀਫੈਸਟੋ ਦੀਆਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਕਾਪੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵੀ ਲਿਖੀ।
ਖਾਲਿਦੀ ਦੀ ਇਸਤਾਂਬੁਲ ( ਕਾਂਸਟੈਂਟੀਨੋਪਲ ) ਵਿੱਚ ਸੰਸਦ ਦੇ ਮੁਖੀ ਦੇ ਡਿਪਟੀ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ 1913 ਵਿੱਚ ਟਾਈਫਾਈਡ ਨਾਲ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਕੁਝ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਜ਼ਹਿਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਦੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਸਨ। ਉਸਦੀ ਅਧੂਰੀ ਕਿਤਾਬ ਕਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਦੁਆਰਾ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਮਿਲੀ ਸੀ। ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ, ਉਸਨੇ ਫਲਸਤੀਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਜ਼ਯੋਨਿਸਟ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਖ਼ਤਰੇ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਨਾ ਦੇਣ ਲਈ ਓਟੋਮਾਨ ਸਰਕਾਰ 'ਤੇ ਗੁੱਸਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤਾ।
ਨੋਟਸ ਸੋਧੋ
- ↑ Kasmieh, Khairieh. "Ruhi al-Khalidi, 1864-1913: A Symbol of the Cultural Movement in Palestine Towards the End of Ottoman Rule", 1992
- ↑ Palestinian Academic Society for the Study of International Affairs
- ↑ Beška, Emanuel. "The Anti-Zionist Attitudes and Activities of Ruhi al-Khalidi". In GAŽÁKOVÁ, Zuzana, DROBNÝ, Jaroslav (Eds.) Arabic and Islamic Studies in Honour of Ján Pauliny. Bratislava: Univerzita Komenského v Bratislave, 2016, pp. 181–203. (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ).
- ↑ Zachary Foster, "The Untold Story of Palestinians Who Learned Hebrew, 'Palestine Studies Blog,' 28 October 2015. Archived 29 October 2015[Date mismatch] at the Wayback Machine. (
- ↑ Marcus, Amy Docker "Jerusalem 1913", 2007