ਲਕਸ਼ਮੀ ਐਨ. ਮੈਨਨ
ਲਕਸ਼ਮੀ ਐਨ. ਮੈਨਨ (27 ਮਾਰਚ 1899[1] – 30 ਨਵੰਬਰ 1994[2]) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀ ਅਤੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਸੀ। ਉਹ 1962 ਤੋਂ 1966 ਤੱਕ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਰਹੀ[3]
ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ
ਸੋਧੋਤ੍ਰਿਵੇਂਦਰਮ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਈ, ਉਹ ਰਾਮ ਵਰਮਾ ਥੰਪਨ ਅਤੇ ਮਾਧਵੀਕੁਟੀ ਅੰਮਾ ਦੀ ਬੱਚੀ ਸੀ। 1930 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਵੀ.ਕੇ ਨੰਦਨ ਮੈਨਨ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਟਰਾਵਨਕੋਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (1950-1951)[4] ਅਤੇ ਪਟਨਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਵਾਈਸ-ਚਾਂਸਲਰ ਬਣੇ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਪਬਲਿਕ ਐਡਮਿਨਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਲਈ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਵੀ ਰਹੇ।
ਕੈਰੀਅਰ
ਸੋਧੋ
ਉਹ 1952 ਤੋਂ 1966 ਤੱਕ ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਰਹੀ[1] ਉਸਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਵਿੱਚ 1952 ਤੋਂ 1957 ਤੱਕ ਸੰਸਦੀ ਸਕੱਤਰ, 1957 ਤੋਂ 1962 ਤੱਕ ਉਪ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ 1966 ਤੱਕ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ[3] 1967 ਵਿੱਚ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸੇਵਾ ਤੋਂ ਸੰਨਿਆਸ ਲੈ ਕੇ, ਉਸਨੇ ਸਮਾਜਿਕ ਕਾਰਜਾਂ ਵੱਲ ਮੁੜਿਆ ਅਤੇ ਲਿਖਣ ਵੱਲ ਵੀ ਮੁੜਿਆ, ਹੋਰ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਆਕਸਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪ੍ਰੈੱਸ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਭਾਰਤੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਆਕਸਫੋਰਡ ਪੈਂਫਲੇਟਸ ਲੜੀ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਔਰਤਾਂ 'ਤੇ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਲੇਖਣ ਵੀ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵੂਮੈਨ ਨੂੰ ਲੱਭਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ।[5] ਉਸਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ 1957 ਵਿੱਚ ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਦੂਜੀ ਮਲਿਆਲੀ ਸੀ।[6]
ਮੈਨਨ ਨੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣਾ ਸਰਗਰਮ ਜੀਵਨ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਵੂਮੈਨਜ਼ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਤੇ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਮੋਰਾਰਜੀ ਦੇਸਾਈ ਦੇ ਨਾਲ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਪ੍ਰੋਹਿਬਿਸ਼ਨ ਕੌਂਸਲ ਦੀ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੀ। 1988 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਏਪੀ ਉਧੈਭਾਨੂ ਅਤੇ ਜੌਹਨਸਨ ਜੇ. ਐਡਯਾਰਨਮੁਲਾ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਅਲਕੋਹਲ ਐਂਡ ਡਰੱਗ ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ (ਏਡੀਆਈਸੀ)-ਇੰਡੀਆ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਇਸਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ 1972 ਤੋਂ 1985 ਤੱਕ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਅਨਪੜ੍ਹਤਾ ਦੇ ਖਾਤਮੇ ਲਈ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਤੇ ਕਸਤੂਰਬਾ ਗਾਂਧੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਟਰੱਸਟ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਵਜੋਂ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ[7]
ਨਹਿਰੂ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਲਕਸ਼ਮੀ ਮੈਨਨ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਤ੍ਰਿਵੇਂਦਰਮ ਵਿੱਚ ਥੰਬਾ ਇਕੂਟੋਰੀਅਲ ਰਾਕੇਟ ਲਾਂਚਿੰਗ ਸਟੇਸ਼ਨ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਨੌਕਰਸ਼ਾਹੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਸੁਚਾਰੂ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਸੀ।[8]
ਬਿਬਲੀਓਗ੍ਰਾਫੀ
ਸੋਧੋ- Ranade, Shobana; Nayar, Sushila (2003). "Lakshmi N. Menon (1899–1994)". In Mankekar, Kamla (ed.). Women Pioneers in India's Renaissance. New Delhi: National Book Trust India. ISBN 9788123737669.
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ 1.0 1.1 Rajya Sabha members biographical sketches 1952 – 2003. rajyasabha.nic.in.
- ↑ IASSI Quarterly, Volume 15. Indian Association of Social Science Institutions, 1996.
- ↑ 3.0 3.1 Women Members of the Rajya Sabha. Rajya Sabha Secretariat. New Delhi, 2003.
- ↑ "University of Kerala, Thiruvananthapuram". way2universities.com. Archived from the original on 6 ਮਾਰਚ 2016. Retrieved 6 March 2016.
- ↑ Bālā, U.; Sharma, A. (1986). Indian Women Freedom Fighters, 1857–1947 (in ਜਰਮਨ). Manohar. p. 74. ISBN 9788185054131. Retrieved 2020-07-31.
She was the Founder – member of the All – India Women ' s Conference, and of the Federation of University Women .
- ↑ "Padma Awards" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India. 2015. Archived from the original (PDF) on 15 October 2015. Retrieved 21 July 2015.
- ↑ Annual Report 2014-15. Kasturba Gandhi National Memorial Trust.
- ↑ "Remembering the guiding light". www.deccanchronicle.com. Archived from the original on 2020-10-28. Retrieved 2020-10-26.