ਲੋਨਾਰ ਝੀਲ

ਲੋਨਾਰ ਝੀਲ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਲੋਨਾਰ ਕ੍ਰੇਟਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਨੋਟੀਫਾਈਡ ਨੈਸ਼ਨਲ ਜੀਓ-ਹੈਰੀਟੇਜ ਸਮਾਰਕ ਹੈ, ਖਾਰੀ, ਸੋਡਾ ਝੀਲ, ਬੁਲਢਾਨਾ ਜ਼ਿਲੇ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲੋਨਾਰ ਵਿਖੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਲੋਨਾਰ ਝੀਲ ਪਲਾਇਸਟੋਸੀਨ ਯੁੱਗ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਉਲਕਾ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਇੱਕ ਝੀਲ ਹੈ। ਇਹ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਕਿਤੇ ਵੀ ਬੇਸਾਲਟਿਕ ਚੱਟਾਨ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਚਾਰ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਾਈਪਰ-ਵੇਗ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਾਲੇ ਕ੍ਰੇਟਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਹੋਰ ਤਿੰਨ ਬੇਸਾਲਟਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਾਲੇ ਢਾਂਚੇ ਦੱਖਣੀ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਇਸ ਝੀਲ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਭੂਗੋਲ ਦੋਨੋਂ ਹੀ ਬਹੁਤ ਰੋਚਕ ਹਨ।

ਲੋਨਾਰ ਝੀਲ
ਲੋਨਾਰ ਝੀਲ ਰਿਮ ਤੋਂ ਨਜ਼ਾਰਾ
ਲੋਨਾਰ ਝੀਲ
ਸਥਿਤੀ	ਬੁਲਧਾਨਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਭਾਰਤ
ਗੁਣਕ	19°58′30″N 76°30′27″E
Type	impact crater lake, ਖਾਰੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਝੀਲ
Basin countries	ਭਾਰਤ
ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੰਬਾਈ	1,830 m (6,000 ft)
Surface area	1.13 km2 (0.44 sq mi)
ਔਸਤ ਡੂੰਘਾਈ	137 m (449 ft)
ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਡੂੰਘਾਈ	150 m (490 ft)
Water volume	0.15 km3 (0.036 cu mi)
Residence time	IST
Surface elevation	480 m (1,570 ft)
ਹਵਾਲੇ	earthobservatory.nasa.gov/images/8654/lonar-crater-india

ਕਿਨਾਰੇ ਤੋਂ ਟੋਏ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼। ਹੇਠਾਂ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੰਦਰ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

 

ਪੁਲਾੜ ਤੋਂ ਕ੍ਰੇਟਰ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ ( ਨਾਸਾ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਦੁਆਰਾ ਖਿੱਚੀ ਗਈ ਤਸਵੀਰ)

ਲੋਨਾਰ ਕ੍ਰੇਟਰ ਝੀਲ ਦਾ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਦ੍ਰਿਸ਼

ਇਤਿਹਾਸ

ਝੀਲ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿਚੋਂ ਦੋ ਗ੍ਰੰਥ ਸਕੰਦ ਪੁਰਾਣ ਅਤੇ ਪਦਮ ਪੁਰਾਣ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਆਈਨ-ਏ-ਅਕਬਰੀ, 1600 ਈਸਵੀ ਬਾਰੇ ਲਿਖਿਆ ਇੱਕ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਲਿਖੀਆ ਹੈ।

• ਸ਼ੰਕਰ ਗਣੇਸ਼ ਮੰਦਿਰ, ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਡੁੱਬਿਆ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਆਇਤਾਕਾਰ ਸ਼ਿਵ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ
• ਰਾਮ ਗਯਾ ਮੰਦਰ
• ਮੋਥਾ ਮਾਰੂਤੀ ਮੰਦਿਰ ਅੰਬਰ ਕ੍ਰੇਟਰ ਝੀਲ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਚੱਟਾਨ ਦੀ ਬਣੀ ਮੂਰਤੀ ਨੂੰ ਉਲਕਾ ਦਾ ਇੱਕ ਟੁਕੜਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਕ੍ਰੇਟਰ ਬਣਾਇਆ ਸੀ।

ਲੋਨਾਰ ਝੀਲ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰਾ

• ਝੀਲ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਖੇਤੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਖਾਦਾਂ, ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਅਤੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਝੀਲ ਦਾ ਪਾਣੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
• "ਧਾਰਾ", ਅਤੇ "ਸੀਤਾ ਨਾਹਣੀ" ਸਦੀਵੀ ਨਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਝੀਲ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸਰੋਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ, ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਅਤੇ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਨਹਾਉਣ, ਕੱਪੜੇ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਧੋਣ ਅਤੇ ਹੋਰ ਘਰੇਲੂ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਡਿਟਰਜੈਂਟ ਵਾਲੇ ਘਰੇਲੂ ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਇੱਥੇ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਿਪਟਾਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
• ਜੰਗਲਾਂ ਦੀ ਕਟਾਈ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਹੈ ਚੌਗਿਰਦੇ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕ੍ਰੇਟਰ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਜਾਂ ਨੇੜੇ ਪਸ਼ੂ ਚਰਾਉਣ ਨਾਲ ਮਲ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
• ਖੁਦਾਈ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਅਕਸਰ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਝੀਲ ਦੇ ਭੂਮੀਗਤ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸਰੋਤ ਨੂੰ ਵਿਗਾੜਦਾ ਹੈ।
• ਸਰਕਾਰ ਇਸ ਟੋਏ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਫੰਡ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਹੈ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੇੜੇ ਦੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਨੂੰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।
• ਸਥਾਨਕ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਮਲਾ ਦੇਵੀ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਟੋਏ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਛੋਟੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਅਤੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਅਕਸਰ ਟੋਏ ਦੇ ਨੇੜੇ ਜਾਂ ਇਸਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਦੇ ਨਾਲ ਸਥਾਪਿਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
• ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਨੇੜਲੇ ਕਸਬਿਆਂ ਅਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸੈਲਾਨੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਜੋ ਸਾਈਨ ਬੋਰਡਾਂ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਤੋਂ ਉੱਚਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਿੱਖਿਅਤ ਨਹੀਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਥਾਨ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਨੂੰ ਕੂੜਾ ਸੁੱਟਣ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਬਾਰੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਹਾਜ਼ਰੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।

ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਟੋਏ

• ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸ਼ਿਵਪੁਰੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਧਾਲਾ ਟੋਆ
• ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਕੱਛ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਲੂਨਾ ਕ੍ਰੇਟਰ
• ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਬਾਰਾਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਮੰਗਰੋਲ ਤਹਿਸੀਲ ਵਿੱਚ ਰਾਮਗੜ੍ਹ ਕ੍ਰੇਟਰ
• ਸ਼ਿਵ ਕ੍ਰੇਟਰ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਸੁਪਰ ਕ੍ਰੇਟਰ

ਹੋਰ ਸਬੰਧਤ ਵਿਸ਼ੇ

• ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਾਲੇ ਖੱਡਿਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ
• ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਸੰਭਾਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਾਲੇ ਢਾਂਚੇ ਦੀ ਸੂਚੀ
• ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਝੀਲਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ
• ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਾਰਕਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ
• ਰਾਮਸਰ ਕਨਵੈਨਸ਼ਨ
• ਸੋਡਾ ਝੀਲ
• ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਟਾਈਗਰ ਰਿਜ਼ਰਵ

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ

• ਲੋਨਰ ਕ੍ਰੇਟਰ, ਇੰਡੀਆ: ਮਾਰਟੀਅਨ ਇਮਪੈਕਟ ਕ੍ਰੇਟਰਸ, ਚੰਦਰ ਅਤੇ ਗ੍ਰਹਿ ਵਿਗਿਆਨ XXXVIII ਐਬਸਟਰੈਕਟਸ ਲਈ ਐਨਾਲਾਗ।
• ਲੋਨਾਰ, ਏ ਜੈਮ ਆਫ ਕ੍ਰੇਟਰਸ ਸਪਾਰਕ ਵਾਲੀਅਮ 2, ਕੇ-12 ਆਊਟਰੀਚ, ਸਪੇਸ ਸਾਇੰਸ ਐਂਡ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਸੈਂਟਰ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ ਵਿਸਕ-ਮੈਡੀਸਨ।
• ਲੋਨਾਰ ਝੀਲ ਹਰੇ ਤੋਂ ਗੁਲਾਬੀ ਰੰਗ ਬਦਲਦੀ ਹੈ, ਨਾਸਾ ਅਰਥ ਆਬਜ਼ਰਵੇਟਰੀ, ਜੂਨ 19, 2020
• ਲੋਨਾਰ ਝੀਲ ਲਈ ਟ੍ਰੈਕਿੰਗ